Quản lý vi phạm trên mạng xã hội: Cần có chế tài đủ mạnh

Tràn lan vi phạm

Trong thời gian qua, Bộ TT&TT, trực tiếp là Cục PTTH&TTĐT đã phát hiện và giám sát một số nội dung quảng cáo chèn vào các video YouTube có nội dung phản cảm, bạo lực, tuyên truyền các thông tin xuyên tạc sự thật, chống phá nhà nước Việt Nam và bôi xấu hình ảnh các lãnh tụ, nguyên thủ của Việt Nam qua các thời kỳ. Cụ thể, sau một quá trình theo dõi, giám sát, cơ quan chức năng phát hiện hai tình trạng vi phạm pháp luật nghiêm trọng trên YouTube. Thứ nhất, đó là các clip có nội dung xấu độc trên YouTube lại xuất hiện quảng cáo của các nhãn hàng đang kinh doanh tại thị trường Việt Nam, ví dụ như: Sản phẩm Vaseline, Comfort (Unilever); sản phẩm Pampers, Ariel (P&G); Vinhomes; Sendo (FPT), Samsung Việt Nam, Yamaha .v.v

Qua rà soát của Bộ TT&TT, hiện nay trên YouTube có khoảng 55.000 video clip có nội dung xấu độc vi phạm pháp luật. Mặc dù trong thời gian vừa qua Google G đã ngăn chặn, gỡ bỏ gần 8.000 video clip xấu độc trên YouTube theo yêu cầu của Cục nhưng do cơ chế quản lý nội dung trên YouTube còn rất nhiều bất cập nên việc ngăn chặn gỡ bỏ này chưa phát huy tác dụng.

Mạng xã hội Facebook cũng dính nhiều bê bối liên quan đến việc thiếu kiểm soát nội dung quảng cáo tại Việt Nam. Cụ thể các mặt hàng như tiền giả, vũ khí, chất nổ thậm chí chất gây nghiện cũng được quảng cáo thiếu kiểm duyệt. Điều này dấy lên lo ngại về đảm bảo an toàn mạng tại Việt Nam. Và tình trạng này đang xuất hiện diện rộng trên Instagram, mạng xã hội hình ảnh do Facebook làm đơn vị chủ quản. Hai loại "hàng hoá", "dịch vụ" đang được quảng cáo phổ biến trên Instagram hiện nay là cần sa và mại dâm. Đa số người sử dụng Instagram khá trẻ, thuộc độ tuổi từ 17-25. Đây cũng là lứa tuổi mục tiêu của những loại quảng cáo trên. Bằng nhiều hình thức lách luật cùng với sự hời hợt trong kiểm duyệt, Facebook đang làm ngơ cho những quảng cáo độc hại này xuất hiện.

Trong khi đó, các cơ quan chức năng của Bộ TT&TT cũng thừa nhận, hiện nay các giải pháp kỹ thuật hiện có chưa cho phép tách riêng nội dung vi phạm trên Facebook và Youtube để chặn mà chỉ có thể chặn toàn bộ website vi phạm. Vì vậy, trong nhiều trường hợp cần cân nhắc, nếu áp dụng việc ngăn chặn triệt để sẽ gây phản ứng của dư luận trong nước. Bên cạnh đó, hiện cũng chưa có giải pháp để ngăn chặn dòng tiền quảng cáo phục vụ cho các mục đích xấu trêm trên Facebook và Youtube. Ngoài ra, việc xác định đối tượng vi phạm trên môi trường mạng còn gặp nhiều khó khăn, nhất là các mạng xã hội nước ngoài do đối tượng vi phạm còn ẩn danh, giả mạo người khác, gây khó khăn trong công tác điều tra.

Tăng cường hơn nữa các biện pháp quản lý

Để tăng cường hiệu quả công tác quản lý đối với mạng xã hội nước ngoài cung cấp dịch vụ tại Việt Nam, Bộ TT&TT cho biết, trong giai đoạn 2019-2021, sẽ tiếp tục thực hiện triệt để, đồng bộ để các giải pháp đã thực thi từ năm 2018 như đồng bộ đấu tranh với Facebook, Google và các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nội dung xuyên biên giới, yêu cầu phải có đầu mối tiếp nhận thông tin vi phạm tại Việt Nam giúp quy trình xử lý, gỡ bỏ thông tin vi phạm được nhanh và hiệu quả hơn.

Đối với các sai phạm nói trên, ngay sau khi có đầy đủ thông tin, bằng chứng các sai phạm, Bộ TT&TT  đã xác định “vào cuộc” với các biện pháp chỉ đạo quyết liệt để xử lý ngay.

Theo đó, các cơ quan chức năng phải yêu cầu các đơn vị doanh nghiệp sở hữu các quảng cáo phải gỡ bỏ ngay các hình ảnh quảng cáo trên các video có nội dung xấu độc, đồng thời có báo cáo giải trình về lý do xảy ra những sai phạm này, dù là lý do khách quan hay chủ quan.

Tiếp theo, Bộ TT&TT phối hợp Bộ VH-TT-DL để có những biện pháp xử lý đối với các công ty quảng cáo để không lặp lại tình trạng này. Bộ TT&TT cũng tích cực hơn nữa trong công tác phối hợp với một số bộ ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Công an trong việc thực hiện và xử lý các thông tin vi phạm. Việc phối hợp này nhằm phân định rõ trách nhiệm và cơ chế thúc đẩy sự phối hợp rõ ràng, chặt chẽ và hiệu quả hơn nữa để xử lý kịp thời các hành vi biến tướng. 

Bên cạnh đó, Bộ cũng dựa trên những kinh nghiệm quốc tế và đưa ra các giải pháp quản lý đối với Fake News tại Việt Nam. Xây dựng giải pháp quản lý hiệu quả mạng xã hội tích hợp đa dịch vụ trên nền tảng hạ tầng công nghệ theo định hướng khuyến khích các doanh nghiệp trong nước xây dựng hệ sinh thái số. 

Cùng với đó, sẽ tiếp tục bổ sung hệ thống văn bản pháp lý về thông tin điện tử nhằm xây dựng hành lang pháp lý phù hợp với đặc thù phát triển của ngành; giảm thiểu các thủ tục hành chính; hỗ trợ, định hướng các doanh nghiệp trong nước phát triển các nội dung số, hệ sinh thái số phù hợp, tạo điều kiện cho mạng xã hội trong nước phát triển. Do nước ta chưa có dịch vụ tương tự để thay thế được Facebook, Google nên cần thúc đẩy xây dựng các mạng xã hội Việt Nam, tích hợp nhiều dịch vụ khác nhau để thu hút người Việt Nam sử dụng, có khả năng cạnh tranh với mạng xã hội nước ngoài; xây dựng hệ sinh thái nội dung số thuần việt, từ đó chủ động trong công tác quản lý nội dung.

Trước tình hình thông tin độc, xấu ngày càng nhiều như hiện nay gây ra những dư luận xã hội, ảnh hưởng đến quyền lợi của các tổ chức và cá nhân cần sớm ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội nhằm nâng cao trách nhiệm của các nhà cung cấp dịch vụ trên MXH cũng như nghiên cứu thay đổi một số quy định trong quản lý internet để phù hợp với xu thế xã hội, trong đó có MXH càng cấp thiết và cần sớm được ban hành.

Đặc biệt là kêu gọi sự chung tay của cơ quan truyền thông, cộng đồng mạng và cả hệ thống chính trị cùng nâng cao nhận thức cho người dân trong việc xây dựng môi trường mạng an toàn, cùng chung tay phát hiện và tham gia xử lý các thông tin xấu độc, hình ảnh vi phạm thuần phong mỹ tục. 

Minh Khuê/Công Luận