Bao giờ mới hết dự án bỏ hoang?

Còn nhiều dự án bỏ hoang

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Hà Nội, toàn thành phố có 161 dự án có dấu hiệu vi phạm Luật Đất đai. Các địa phương có nhiều dự án chậm triển khai gồm huyện Hoài Đức (51 dự án), huyện Mê Linh (50 dự án), quận Nam Từ Liêm (48 dự án), quận Hoàng Mai (25 dự án), Bắc Từ Liêm (23 dự án)… Trong đó, có 76 dự án chậm triển khai từ 5 đến hơn 10 năm. Cũng theo Sở TN&MT TP. Hồ Chí Minh thống kê, hiện trên địa bàn thành phố có tổng cộng 180 dự án không thực hiện trong kế hoạch sử dụng đất hàng năm giai đoạn 2015 – 2018 của các quận, huyện, hiện chưa triển khai để hoang hóa nhiều năm với tổng diện tích lên đến 812,9 ha. Tương tự như vậy, tại Đà Nẵng, hiện có khoảng gần 15.000 lô đất tái định cư chưa bố trí, số lô đất trống (chưa xây dựng nhà ở) vẫn còn số lượng rất lớn, hơn 100ha đất nông nghiệp mất khả năng sản xuất.

Theo ông Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Hà Nội, nguyên nhân dẫn đến tình trạng đất để hoang hóa là do chúng ta lựa chọn chủ đầu tư (CĐT) thiếu năng lực cho nên khi triển khai thực hiện dự án không được như mong muốn. Bên cạnh đó, mối liên hệ giữa phê duyệt dự án với thực hiện kiểm tra tiến độ trong quy hoạch hiện nay còn thiếu chặt chẽ, có những đợt thanh tra kiểm tra nhưng thiếu sự quyết liệt trong giám sát thực hiện dự án. Ngoài các nguyên nhân trên, một nguyên nhân nữa cũng không thiếu phần quan trọng là việc chưa đồng bộ trong hệ thống thể chế quản lý hiện nay, dẫn đến hiện tượng lãng phí đất.

Ông Nguyễn Văn Đính - Phó Tổng Thư ký Hội môi giới Bất động sản (BĐS) Việt Nam, cho biết, nhiều dự án hiện nay đã hoàn thiện đầy đủ giấy tờ cho đến giải phóng mặt bằng (GPMB) sau đó lại không triển khai được. Nguyên nhân là do khủng hoảng kinh tế, thị trường đóng băng, nhiều chủ đầu tư án binh bất động vì càng làm sẽ không tiêu thụ được sản phẩm… Hay vấn đề về quy hoạch, đơn cử như quá trình sáp nhập Hà Tây vào Hà Nội, nhiều dự án tạm dừng lại để rà soát, khớp nối quy hoạch giữa 2 khu vực này cho đến nay vẫn chưa thể triển khai. Theo các chuyên gia, tình trạng đất bỏ hoang gây lãng phí như hiện nay một phần nguyên nhân lại nằm ở việc quản lý quy hoạch của các nhà chức trách.

Ông Đào Ngọc Nghiêm cho biết, những tồn tại trong đó thấy rõ rệt nhất là quản lý đất theo thẩm quyền mà thành phố giao cho các CĐT, các dự án để phát triển đô thị thì hiện nay chúng ta quản lý còn chưa chặt chẽ, việc sử dụng đất chưa đảm bảo mục tiêu xác định trong dự án. Thứ 2 là vượt quá kế hoạch khai thác sử dụng đất, tức là để đất hoang hóa và đây là hiện tượng có nhiều. Việc chậm trễ này sẽ tác động rất lớn đến sự phát triển kinh tế và tác động đến đời sống người dân, bởi các dự án khi được giao đất thì đều thực hiện công tác GPMB nhưng khi GPMB mà không khai thác sử dụng thì để đất đấy là lãng phí, gây ra hệ quả rất lớn.

Đến khi nào mới hết dự án bỏ hoang?

Trước những hệ lụy không nhỏ từ việc bỏ hoang các dự án nhiều năm trên địa bàn cả nước, giải pháp căn cơ để xử lý tình trạng này có lẽ nằm ở ngay khâu lựa chọn chủ đầu tư và quá trình quản lý chặt chẽ từ phía các cơ quan có thẩm quyền. Theo ông Trương Anh Tuấn - Giám đốc Công ty Luật Trường Sơn: Để thực hiện dự án nhanh có hiệu quả cần chọn những chủ đầu tư có năng lực… Và khi đã tham gia thì cần có quy định rõ ràng, thực hiện có tiến độ, thời gian và nếu không thực hiện được thì phải phạt, bởi nó ảnh hưởng đến hệ quả cả xã hội,  ngoài ra cần có sự sát sao hơn của cơ quan Nhà nước.

Đồng quan điểm với ông Tuấn, ông Nghiêm cho biết thêm: Giữa quy hoạch, dự án với công tác kế hoạch phải có rà soát chặt chẽ hơn nữa, hay nói cách khác là công tác kiểm tra, thanh tra và quản lý xây dựng theo quy hoạch… Đây là một việc rất khó, đòi hỏi phải có sự phối hợp giữa các ban ngành, đặc biệt là những Sở liên quan phải thống nhất lại với nhau. Quỹ đất chưa được khai thác một cách đồng bộ theo như quy hoạch, hay những quỹ đất để hoang hóa sẽ làm giảm các nguồn thu của Nhà nước, tác động trực tiếp đến sự phát triển kinh tế, xã hội.

Các dự án không được triển khai đồng nghĩa với việc hạ tầng cơ sở bị đình trệ, áp lực về nhà ở tăng cao, ảnh hưởng đến đời sống người dân xung quanh dự án, mất mỹ quan đô thị và làm giảm đi hiệu quả từ các chủ trương và đặc biệt là sẽ tác động không nhỏ đến thị trường BĐS.

Đã nhiều lần Chính phủ ra chỉ thị, các thành phố quyết tâm xử lý những dự án bỏ hoang nhưng dường như rất khó để thực hiện điều đó. Bài toán nào để xử lý dứt điểm các dự án bỏ hoang đang là một câu hỏi khó và cần đến các cơ quan chức năng giải đáp.

Quỳnh Chi/Công Luận