Hiện nay, cách giảng dạy môn Lịch sử vẫn còn nghèo nàn, khô cứng. Trong khi môn học này rất cần bổ trợ bằng nhiều hình thức sinh động...

Điểm thi môn Lịch sử của kỳ thi THPT Quốc gia năm 2019 có điểm trung bình chỉ đạt 4,3. Tuy kết quả này đã cao hơn năm 2018 nhưng môn Lịch sử vẫn tiếp tục là một trong 2 môn có điểm trung bình thấp nhất (Lịch sử và Tiếng Anh).

Thí sinh tham dự kỳ thi THPT Quốc gia năm 2019.

Làm thế nào để học sinh yêu thích, say mê học môn Lịch sử là bài toán đã được đặt ra từ nhiều năm nay và một lần nữa được đưa ra tại cuộc tọa đàm diễn ra chiều 18/7 do Bộ GD-ĐT tổ chức.

Vẫn nặng nề tâm lý môn chính, môn phụ

Cô giáo Lê Thu Huyền, trường THPT Sơn Tây (Hà Nội) cho biết, khi đọc đề thi Lịch sử năm nay cô và các đồng nghiệp đều thống nhất nhận định đề thi chất lượng tốt, không có vấn đề gây tranh cãi, rất tường minh nhưng cuối cùng phổ điểm trung bình của môn Lịch sử vẫn thấp nhất.

Lý  giải vì sao dù giáo viên đã nỗ lực, có tâm huyết nhưng kết quả dạy và học môn Lịch sử vẫn chưa cao, cô Huyền cho rằng, có sự chênh lệch, không đồng đều giữa chất lượng giáo viên các vùng miền. Sự quan tâm dành cho môn Lịch sử trong mỗi nhà trường cũng chưa thỏa đáng đúng như sứ mệnh, trách nhiệm của môn học.

“Tôi lấy ví dụ, các trường có thể bỏ kinh phí đầu tư phòng học bộ môn, phòng thí nghiệm hay phần mềm hỗ trợ giảng dạy cho một số môn học rất dễ dàng, nhưng khi nói đến đầu tư cho môn Lịch sử là có sự cân nhắc”.

Điểm trung bình thí sinh đạt được đối với môn Lịch sử trong kỳ thi THPT Quốc gia năm 2019 chỉ đạt 4,3 điểm.

Chung quan điểm về việc môn Lịch sử chưa được coi trọng đúng mức nhưng cô Hoàng Thị Lan Hương, Tổ trưởng môn Lịch sử, Trường THPT Chu Văn An lại lí giải từ khía cạnh sự hứng thú của học sinh với môn học này.

Cô Hương cho biết, ở trường THPT Chu Văn An, môn Lịch sử vẫn được coi trọng nhưng học sinh không còn hứng thú với môn học này nữa, các em lựa chọn hướng khác. Sự lựa chọn này phần nhiều đến từ sự định hướng của gia đình, mong muốn các em theo đuổi 3 môn chính là Toán - Ngữ Văn - Ngoại ngữ.

“Cách kỳ thi tốt nghiệp THPT 2-3 tháng, nhiều phụ huynh đến gặp chúng tôi để nhờ phụ đạo cho con môn Lịch sử, để mong cháu đủ điểm qua tốt nghiệp. Thời gian trước đó các em dành cho các môn xét tuyển đại học, chủ yếu là khối thi 3 môn Toán - Ngữ Văn - Ngoại ngữ” - Cô Hương chia sẻ.

Đây cũng là thực tế diễn ra tại Trường THPT Việt Đức (Hà Nội). Theo cô giáo Phạm Thị Thanh Huyền, giáo viên dạy tốt, học sinh có hứng thú với môn học nhưng dù có thích thì môn Lịch sử cũng hầu như không liên quan đến lựa chọn nghề nghiệp của các em, nên các em chỉ học đủ điểm để qua môn.

Cách giảng dạy còn nghèo nàn, khô cứng

Là nhà nghiên cứu lịch sử , GS.TS Vũ Minh Giang nhận định, bản thân môn Sử rất có sức hấp dẫn nhưng trong một thời gian dài nền giáo dục của chúng ta giảng dạy vẫn theo hướng truyền đạt cụ thể diễn biến, ngày tháng, sự kiện… nên học sinh rất khó nhớ, rất sợ học môn này.

“Chúng ta dạy Sử theo lối không đối xử với nó như một môn khoa học nên cứng nhắc, giáo điều, mất tính khách quan, học thuộc lòng quá nhiều. Cách dạy của chúng ta tương đối nghèo nàn, khô cứng, trong khi môn học này rất cần bổ trợ bằng nhiều hình thức sinh động”, GS Minh Giang nhìn nhận.

GS.TS Vũ Minh Giang (ngoài cùng bên phải) cùng các nhà khoa học, nghiên cứu lịch sử (ảnh: Bộ GD-ĐT)

Cho rằng đổi mới là cần thiết nhưng GS Vũ Minh Giang cũng thừa nhận, đổi mới dạy và học không thể nhanh được, nhất là đối với môn Sử, nó có “độ trễ”, sự “đông cứng” trong chính các thầy cô giáo. Chúng ta phải kiên quyết bỏ lối tư duy “không sự kiện làm sao thành Sử”, chương trình giáo dục phổ thông mới tới đây phải làm được điều này, phải làm cho học sinh thích Sử.

Theo GS Vũ Minh Giang, cách học và cách thi môn Lịch sử hiện nay có độ chênh đáng kể. Kết quả cao hay thấp từ một kỳ thi chưa chắc đã do trình độ học sinh mà còn do đề thi. Việc ra đề thi Lịch sử mấy năm qua đã tiếp thu rất nhanh, chạy rất nhanh đổi mới nhưng người học có độ trễ vì vẫn học theo cách cũ nên chưa thích ứng ngay được với đề thi này. Cần phải có lộ trình từng bước một.

Để nâng cao vị trí của môn Lịch sử, GS Vũ Minh Giang cho rằng, đã đến lúc phải tính lại để làm sao kiến thức Lịch sử cần cho tất cả mọi người, nhất là với cán bộ lãnh đạo, trở thành một tiêu chí lựa chọn cán bộ lãnh đạo. Ngoài ra, tính hấp dẫn phải có, đổi mới sách giáo khoa phải làm điều này, chữ nghĩa ít thôi, không trói buộc học sinh phải nhớ mà là để học sinh tự tìm tòi.

Môn Lịch sử cần được đưa vào trong nhiều tổ hợp xét tuyển ĐH

GS.TS Phạm Hồng Tung, Tổng chủ biên môn Lịch sử trong chương trình giáo dục phổ thông mới gợi mở, nên có sự thay đổi các môn trong tổ hợp tuyển sinh, môn Lịch sử cần được đưa vào trong nhiều tổ hợp xét tuyển hơn so với hiện nay. Ví dụ những ngành như: du lịch, khách sạn, lữ hành… cần được xét tuyển bằng môn Lịch sử. Khi Lịch sử là một quan trọng trong lựa chọn nghề nghiệp, ví trí của môn học sẽ nâng cao hơn.

Không đặt nặng yêu cầu về nội dung chương trình môn Lịch sử, theo cô giáo Lê Thu Huyền, trường THPT Sơn Tây (Hà Nội), nội dung chương trình chỉ là một phần, quan trọng là giáo viên biết lựa chọn kiến thức nào để truyền tải đến học sinh. Cách thức giảng dạy của giáo viên phải khiến học sinh hứng thú, đam mê với môn học này.

Mong mỏi lớn nhất của cô Huyền cũng như nhiều giáo viên dạy môn Lịch sử hiện nay là được trang bị các thiết bị hỗ trợ, phần mềm dạy học cần thiết và được tạo môi trường thuận lợi để giáo viên giảng dạy môn Lịch sử có động lực giảng dạy./.

Bích Lan/VOV.VN