Thuốc chloroquine có chữa được Covid-19 không?

Đó là quyết định phê duyệt đưa thuốc chloroquine và hydroxychloroquine vào danh mục của Kho dự trữ Quốc gia chiến lược, cho phép các bác sĩ kê thuốc này cho bệnh nhân Covid-19 ở Mỹ. Quyết định này được đưa ra 1 tuần sau khi Tổng thống Mỹ Trump đăng trên tài khoản Twitter của ông nói rằng FDA cho biết hydroxychloroquine và azithromycin dùng kết hợp với nhau sẽ trở thành “người thay đổi cuộc chơi” trong cuộc chiến chống lại đại dịch hiện nay.

Quyết định của FDA khiến nhiều người có phản ứng trái chiều nhau và trong lúc đó thì chloroquine trở nên sốt và thiếu hụt. Vậy chính xác thì các thuốc này có tác dụng như thế nào và có thực sự điều trị được virus corona không? Hay đây lại là một trường hợp hiểu nhầm nữa về virus corona? 

Chloroquine là gì?

Chloroquine và hydroxychloroquine là các thuốc thường được sử dụng để chữa bệnh sốt rét, một bệnh phổ biến và nguy hiểm đã làm thiệt mạng và để lại di chứng cho hàng trăm triệu người trên thế giới. Bệnh sốt rét không do virus gây ra mà do ký sinh trùng Plasmodium trong muỗi gây ra. Khi một người bị muỗi đốt, người đó sẽ nhiễm ký sinh trùng Plasmodium. 

Hai loại thuốc này cũng ức chế hệ thống miễn dịch, do đó chúng có tác dụng trong điều trị các bệnh tự miễn như là viêm khớp dạng thấp, khi đó hệ miễn dịch của người bệnh coi một phần của cơ thể là yếu tố ngoại lai và tấn công yếu tố ngoại lai đó.

Vì sao thuốc này xuất hiện trên các bản tin mới đây?

Khi Tổng thống Mỹ nêu lên một loại thuốc như phương cách chữa trị giữa đại dịch toàn cầu thì nó hiển nhiên được chú ý. Tổng thống Trump đã rất quan tâm đến chloroquine sau khi nhà vi sinh vật học người Pháp Didier Raoult đưa ra kết quả nghiên cứu về thuốc này. Ông Raoult và đồng nghiệp đã có một bài báo cho biết bệnh nhân Covid-19 được điều trị bằng hydroxychloroquine và azithromycin đã giảm được lượng virus trong người.

Trước sự lo lắng gần như tuyệt vọng do chưa có một phương pháp điều trị hiệu quả cũng như chưa thể có vắc xin phòng bệnh ngay trong năm nay, thì sự quan tâm chú ý đến cường điệu về tác dụng của chloroquine và hydroxychloroquine là hoàn toàn dễ hiểu. Nhưng có chắc chắn các thuốc này có tác dụng như vậy không?

Khi được hỏi về vấn đề này, Giáo sư Art Reingold – chuyên gia dịch tễ học của Trường đại học California, Mỹ - nhắc lại rằng virus rất khác với ký sinh trùng, vì vậy tác dụng của chloroquine đối với vi sinh vật này không hề giống với vi sinh vật khác. Lý do người ta cho rằng chloroquine có thể chữa được Covid-19 là chủ yếu dựa vào các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và các ca bệnh không được kiểm soát, trong đó một số ca được kê thuốc này thì có tác dụng tích cực. Nhưng các ca này cũng có thể hồi phục mà không cần chloroquine. Đó là lý do vì sao phải tiến hành các thử nghiệm lâm sàng cẩn trọng, kỹ lưỡng, chứ không thể so sánh giữa bệnh nhân hồi phục do thuốc có tác dụng thật sự với bệnh nhân sử dụng giả dược (thuốc trấn an tinh thần).

Điều quan trọng chúng ta cần nhớ là các nghiên cứu về ảnh hưởng của 2 loại thuốc này lên các bệnh nhân Covid-19, kể cả nghiên cứu của Pháp, cũng chỉ tiến hành trên một số ít đối tượng.

Trước đây chloroquine cho thấy một số tác dụng kháng virus. Như một nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Nature giải thích “chloroquine được biết là ngăn chặn sự lây nhiễm virus bằng cách tăng pH nội sinh cần thiết cho phản ứng tổng hợp virus/ tế bào, cũng như can thiệp vào quá trình glycosyl hóa các thụ thể tế bào của virus corona mới”.

Nghiên cứu này cũng cho thấy chloroquine có thể tác động đến Covid-19 thí nghiệm trong ống nghiệm, tức là bên ngoài cơ thể con người. Hiện vẫn còn quá sớm để đưa ra bất kỳ kết luận nào về việc các thuốc này có dùng để điều trị hiệu quả cho Covid-19 được hay không.

Mặc dù nghiên cứu về các loại thuốc này là rất giá trị, nhưng việc thổi phồng tác dụng của chúng có thể gây ra nhiều vấn đề. Như đã nói ở trên, các thuốc này đã được chứng minh là hiệu nghiệm đối với các bệnh nhân sốt rét và thấp khớp, nhưng tình trạng thiếu hụt các thuốc này hiện nay lại có thể trở thành khó khăn cho những người bệnh này.

Theo Phạm Hường/Dân trí