Đường dây nóng: 0237 3721150

Thành phố của người Maya bị bỏ rơi bí ẩn

Trong hơn 1.000 năm, thành phố cổ Tikal của người Maya là hiện thân của một trong những trung tâm đô thị lớn nhất và quan trọng nhất từng được xây dựng bởi nền văn minh tiền Columbus.

30/06/2020 09:45

Tuy nhiên nó đã bị bỏ rơi một cách bí ẩn.

 

Thành phố của người Maya bị bỏ rơi bí ẩn - 1
 

Nhấn để phóng to ảnh

Tikal và khu đền thờ còn tồn tại đến ngày nay.

Cho đến gần đây, lời giải đã dần được hé mở. Một nhóm nghiên cứu do các nhà khoa học tại Đại học Cincinnati dẫn đầu đã phân tích trầm tích từ các hồ chứa trong thành phố cổ hiện nằm ở Guatemala ngày nay và tìm thấy bằng chứng về các chất gây ô nhiễm độc hại khiến nước uống của Tikal không thể uống được.

Đối với một thành phố dễ bị hạn hán nghiêm trọng, những người sử dụng nước mưa bị ô nhiễm có thể là nguồn cơn dẫn đến sự di cư hàng ngàn cư dân của Tikal, ước tính lên tới 100.000 người ở thời điểm đỉnh cao của thành phố.

"Việc chuyển đổi các hồ chứa trung tâm của Tikal từ nơi duy trì sự sống thành những nơi gây bệnh là nguyên nhân dẫn đế sự từ bỏ thành phố tráng lệ này", các nhà nghiên cứu giải thích.

Để khám phá làm thế nào các hệ thống hồ chứa của Tikal duy trì và không duy trì được dân số của thành phố, nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà sinh vật học David Lentz, đã lấy mẫu trầm tích được thu thập từ 10 hồ chứa khác nhau.

Phân tích DNA vẫn còn trong bụi bẩn cổ đại cho thấy dấu vết của hai loại vi khuẩn lam khác nhau (tảo xanh lam) trong các hồ chứa. Bằng chứng cho thấy các sinh vật này, Planktothrix và Microcystis tồn tại trong các hồ chứa trong nhiều thế kỷ trong thời kỳ chiếm đóng của Tikal, nhưng có khả năng trở nên đặc biệt khó khăn khi tảo nở hoa màu xanh lục trong thời kỳ khô hạn nghiêm trọng ngay trước khi Tikal bị bỏ rơi vào giữa thế kỷ thứ IX.

"Nước sẽ có vị rất khó chịu. Sẽ có những loài tảo lớn màu xanh lam này nở hoa. Không ai muốn uống nước đó”, nhà địa chất, khảo cổ học Kenneth Tankersley nói.

Bên cạnh nguồn độc tính trong nước, phân tích cũng cho thấy mức độ cao của thủy ngân trong trầm tích. Sau khi loại bỏ các nguồn gây ô nhiễm thủy ngân tiềm tàng từ môi trường tự nhiên như việc thủy ngân có thể bị rò rỉ vào các hồ chứa nước từ tầng trũng bên dưới, hoặc rơi xuống chúng qua tro núi lửa, các nhà nghiên cứu nhận ra rằng chính người Maya có khả năng đưa chất gây ô nhiễm vào.

"Màu sắc rất quan trọng trong thế giới Maya cổ đại. Họ đã sử dụng nó trong các bức tranh tường. Họ đã sơn màu đỏ thạch cao hay sử dụng nó trong chôn cất và kết hợp nó với oxit sắt để có được các sắc thái khác nhau”, Tankersley cho biết thêm.

Thật không may cho người Maya, một trong những thành phần họ sử dụng trong sơn là chu sa lại độc hại đối với con người khi tiếp xúc. Độc tính có thể đã được người Maya biết đến, như những người cổ đại khác đã biết, nhưng họ đã xử lý nó một cách an toàn. Họ có thể không bao giờ nhận ra rằng theo thời gian, nước mưa đã rửa trôi sự độc hại từ bề mặt sơn vào hồ chứa của thành phố vô tình đầu độc ngay cả giới thượng lưu của thành phố là những người sống gần các hồ chứa của cung điện và đền Tikal.

"Kết quả dẫn đến các gia đình hàng đầu của Tikal có khả năng được cho ăn các loại thực phẩm được tẩm thủy ngân vào mỗi bữa ăn. Vùng nước bị ô nhiễm sẽ có tác động tiêu cực đến sức khỏe của cộng đồng, đặc biệt là giới cầm quyền, có thể đã làm tổn hại khả năng lãnh đạo hiệu quả của họ", các tác giả giải thích.

Bên cạnh đó, khí hậu khô hạn và suy thoái môi trường cũng là vấn đề lớn đối với người Maya. Nhưng việc thiếu nước uống có thể là yếu tố cuối cùng đối với một thành phố bị hạn hán, ô nhiễm đứng bên bờ sụp đổ.

"Những sự kiện này đến với nhau cùng lúc chắc chắn đã dẫn đến việc dân chúng bị mất tinh thần. Khi đối mặt với nguồn cung cấp thực phẩm và nước đang cạn kiệt, họ trở nên sẵn sàng từ bỏ nhà cửa để tìm miền đất hứa khác”, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh.

Trang Phạm/Dân trí

Theo Science Alert


Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Việt Nam tiếp tục đối mặt với làn sóng tấn công mạng phức tạp

Việt Nam tiếp tục đối mặt với làn sóng tấn công mạng phức tạp

06:23 , 27/06/2025

Theo Trung tâm An ninh mạng quốc gia, 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam tiếp tục đối mặt với làn sóng tấn công mạng phức tạp, đặc biệt là mã độc tống tiền.

Thanh Hóa phát triển nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học

Thanh Hóa phát triển nguồn nhân lực nghiên cứu khoa học

09:21 , 26/06/2025

Thực hiện mục tiêu Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, tỉnh Thanh Hóa đã và đang ban hành nhiều cơ chế, chính sách động viên, khuyến khích các trí thức, nhà khoa học có nhiều nghiên cứu đổi mới công nghệ, đóng góp cho sự phát triển chung của tỉnh và đất nước.

Thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, hiệu quả

Thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, hiệu quả

15:18 , 25/06/2025

Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số vừa ban hành Kế hoạch thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Đẩy mạnh chuyển đổi số phục vụ vận hành chính quyền 2 cấp

Đẩy mạnh chuyển đổi số phục vụ vận hành chính quyền 2 cấp

10:10 , 25/06/2025

Trong quá trình chuẩn bị vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, các địa phương đặc biệt quan tâm đến hoàn thiện hạ tầng công nghệ thông tin, đẩy mạnh chuyển đổi số. Đây là yếu tố quan trọng để các xã phường vận hành thông suốt ngay sau khi đi vào vận hành chính thức.

Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) giúp gia tăng năng suất cho doanh nghiệp

Ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) giúp gia tăng năng suất cho doanh nghiệp

09:49 , 25/06/2025

Sở khoa học và Công nghệ vừa phối hợp với Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh và Công ty Cổ phần Misa tổ chức hội nghị “Ứng dụng AI giúp gia tăng năng suất cho doanh nghiệp”.

Đảm bảo hệ thống thông tin, đáp ứng yêu cầu sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình mới

Đảm bảo hệ thống thông tin, đáp ứng yêu cầu sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình mới

19:52 , 24/06/2025

Chiều 24/6, Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc về triển khai giải pháp thực hiện rà soát, đánh giá, nâng cấp, phát triển các hệ thống thông tin phục vụ chỉ đạo, điều hành và phục vụ người dân, doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu sắp xếp đơn vị hành chính theo mô hình mới. Dự hội nghị tại điểm cầu tỉnh Thanh Hoá có Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đầu Thanh Tùng và các sở, ngành liên quan.

Vòng chung kết cuộc thi Sáng tạo Robotics năm 2025

Vòng chung kết cuộc thi Sáng tạo Robotics năm 2025

09:04 , 24/06/2025

Ngày 23/6, tại Trung tâm Giáo dục Thường xuyên – Kỹ thuật Tổng hợp, Tỉnh đoàn Thanh Hoá đã phối hợp cùng Công ty TNHH Học viện STEM tổ chức vòng chung kết “Cuộc thi Sáng tạo Robotics” lần thứ nhất năm 2025.

Áp dụng bộ đề sát hạch lái xe mới cho tất cả các kỳ thi từ 1/9

Áp dụng bộ đề sát hạch lái xe mới cho tất cả các kỳ thi từ 1/9

08:05 , 24/06/2025

Sau khi tiếp nhận nhiệm vụ sát hạch từ ngành giao thông nay là ngành xây dựng, Cục Cảnh sát giao thông đã soạn thảo, xây dựng nội dung chương trình sát hạch mới với 600 câu hỏi. Bộ đề này sẽ chính thức áp dụng ở tất cả các kỳ thi sát hạch lái xe từ ngày 1/9 tới đây.

Thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo

Thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo

08:02 , 24/06/2025

Nhằm phá vỡ các rào cản kìm hãm sự phát triển của hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị và Nghị quyết 193 của Quốc hội đã chủ trương thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo. Chủ trương này đã và đang được các tổ chức Khoa học Công nghệ, các trường Đại học, Viện nghiên cứu, các doanh nghiệp kỳ vọng sẽ tháo gỡ các điểm nghẽn, thúc đẩy khoa học công nghệ phát triển.

Tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam tin vào Trí tuệ nhân tạo (AI) thuộc nhóm cao nhất thế giới

Tỷ lệ doanh nghiệp Việt Nam tin vào Trí tuệ nhân tạo (AI) thuộc nhóm cao nhất thế giới

14:14 , 23/06/2025

Theo Tập đoàn công nghệ đa quốc gia Microsoft, 95% lãnh đạo doanh nghiệp Việt Nam tự tin đưa các tác nhân AI vào nhóm làm việc trong vòng 12 đến 18 tháng tới, thuộc nhóm cao nhất thế giới.