"Vào thời điểm sự chắc chắn ngày càng không chắc chắn hơn, các quốc gia phải đoàn kết để tạo ra một con đường mới, hy vọng hơn và bình đẳng hơn. Chúng ta đang đối mặt với 5 vấn đề đáng báo động đòi hỏi nỗ lực tập thể của tất cả các nước” - Tổng Thư ký phát biểu trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc, đồng thời nhấn mạnh, các quốc gia "phải chuyển sang chế độ khẩn cấp" và bây giờ là lúc hành động, vì phản ứng sẽ quyết định kết quả toàn cầu trong nhiều thập kỷ tới.
 |
Trận chiến COVID-19
Ông Guterres nói, ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 phải được đặt lên hàng đầu ở khắp mọi nơi. "Các hành động của thế giới phải dựa trên cơ sở khoa học. Khoa học rất rõ ràng: Vaccine có tác dụng. Vaccine cứu sống con người” - ông Guterres nói. Tuy nhiên, sự bất bình đẳng về vaccine vẫn tồn tại bất chấp chiến lược toàn cầu để tiêm chủng cho 40% dân số thế giới vào cuối năm ngoái và 70% vào giữa năm nay. Mặc dù 1,5 tỉ liều vaccine được sản xuất mỗi tháng, việc phân phối vaccine vẫn diễn ra "không đồng đều một cách đáng lo ngại".
Ông Guterres tuyên bố: “Thay vì để virus lây lan như cháy rừng, chúng ta cần phân phối vaccine nhanh như cháy rừng” - ông Guterres tuyên bố, đồng thời kêu gọi tất cả các quốc gia và nhà sản xuất ưu tiên cung cấp cho sáng kiến đoàn kết COVAX.
Cải cách tài chính toàn cầu
Theo người đứng đầu Liên Hợp Quốc, đại dịch cũng làm nổi bật sự thất bại của hệ thống tài chính toàn cầu, mà ông mô tả "bị phá sản về mặt đạo đức, ủng hộ người giàu và trừng phạt người nghèo”. Đầu tư sai lệch đang dẫn đến sự phục hồi không ổn định sau cuộc khủng hoảng, do đó, các quốc gia nghèo hơn đang có tốc độ tăng trưởng chậm nhất trong một thế hệ, trong khi các quốc gia có thu nhập trung bình bị từ chối xóa nợ mặc dù tỉ lệ đói nghèo tăng cao.
Kể từ khi đại dịch bùng phát, Tổng Thư ký đã kêu gọi cải cách hệ thống tài chính toàn cầu để hỗ trợ tốt hơn cho các nước đang phát triển. Các biện pháp mà ông đã khuyến nghị bao gồm chuyển hướng Quyền rút vốn đặc biệt - một loại tài sản dự trữ nước ngoài - đến các quốc gia cần trợ giúp ngay bây giờ, xây dựng hệ thống thuế toàn cầu công bằng hơn và giải quyết các dòng tài chính bất hợp pháp.
Tình trạng khẩn cấp về khí hậu
Đối với Tổng Thư ký, các quốc gia không có lựa chọn nào khác hơn là chuyển sang “chế độ khẩn cấp” chống lại cuộc khủng hoảng khí hậu. Thế giới đang đi sai hướng trong việc hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu lên 1,5 độ so với mức thời kỳ tiền công nghiệp, như được nêu trong Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu.
Lượng khí thải toàn cầu phải giảm 45% vào cuối thập kỷ này để đạt được mức độ trung hòa carbon vào giữa thế kỷ này, đòi hỏi phải có hành động quyết liệt trong năm 2022. Tất cả các quốc gia phát triển và đang phát triển là những quốc gia phát thải lớn phải làm nhiều hơn và nhanh hơn nữa. Người đứng đầu Liên Hợp Quốc kêu gọi thành lập các liên minh cung cấp hỗ trợ tài chính và kỹ thuật cho các quốc gia, bao gồm một số quốc gia phát thải lớn cần hỗ trợ trong việc chuyển đổi từ điện than sang năng lượng tái tạo.
Ông Guterres nói rõ: “Không có nhà máy than mới. Không mở rộng khai thác dầu khí. Bây giờ là lúc tăng đầu tư chưa từng có vào cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo, tăng gấp ba lần lên 5.000 tỉ USD mỗi năm vào năm 2030”.
Công nghệ và không gian mạng
Trong khi công nghệ mang lại những khả năng phi thường cho nhân loại, ông Guterres cảnh báo rằng “sự hỗn loạn kỹ thuật số ngày càng tăng đang mang lại lợi ích cho những thế lực hủy diệt nhất và từ chối cơ hội cho những người bình thường”.
Ông nói về nhu cầu vừa mở rộng quyền truy cập Internet cho gần 3 tỉ người vẫn chưa được tiếp cận, vừa giải quyết các rủi ro như sử dụng sai dữ liệu, thông tin sai lệch và tội phạm mạng.
Người đứng đầu Liên Hợp Quốc kêu gọi các khuôn khổ quy định mạnh mẽ để thay đổi mô hình kinh doanh của các công ty truyền thông xã hội “thu lợi nhuận từ các thuật toán ưu tiên sự nghiện ngập, phẫn nộ và lo lắng với cái giá phải trả là an toàn công cộng”.
Ông đã đề xuất thành lập Hiệp ước Kỹ thuật số Toàn cầu, và Bộ Quy tắc Ứng xử Toàn cầu để chấm dứt dịch bệnh và cuộc chiến về khoa học, đồng thời thúc đẩy tính toàn vẹn trong thông tin công cộng, bao gồm cả trực tuyến.
Hòa bình và an ninh
Khi thế giới đang đối mặt với số lượng các cuộc xung đột bạo lực cao nhất kể từ năm 1945, hòa bình là điều rất cần thiết. Một lần nữa, Tổng Thư ký kêu gọi các quốc gia phải hành động khi đối mặt với những thách thức như tấn công nhân quyền và pháp quyền; chủ nghĩa dân túy, phân biệt chủng tộc và chủ nghĩa cực đoan đang trỗi dậy; leo thang các cuộc khủng hoảng nhân đạo...
Ông Guterres nhấn mạnh cam kết của Liên Hợp Quốc đối với hòa bình, cam kết không tiếc nỗ lực trong việc vận động hành động quốc tế trong nhiều lĩnh vực trên toàn cầu.
Nhấn mạnh rằng “thế giới này quá nhỏ cho rất nhiều điểm nóng”, ông Guterres kêu gọi một Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thống nhất để giải quyết những thách thức này.