"Tàu ngầm bò sát" độc đáo SMX-26 của Pháp

Tàu ngầm mini đang lên giá

Các cường quốc quân sự không ngừng sử dụng công nghệ có tính đột phá để phát triển các loại tàu ngầm hiện đại, đặc biệt là tàu ngầm chiến lược mang tên lửa đạn đạo liên lục địa, có khả năng tấn công toàn cầu. Tuy nhiên, đang xuất hiện một xu hướng mới - nhiều cường quốc hải quân đã và đang triển khai nhiều dự án nghiên cứu phát triển tàu ngầm nhỏ và siêu nhỏ, trong đó có Piranha (Nga), DCS (Mỹ), Càn Long III và Hải Yến (Trung Quốc), Type 800 (Đức), SMX-26 và SMX-23 (Pháp)...

Là sự bổ sung tác chiến hoàn hảo cho các tàu ngầm cỡ lớn thiên về tấn công, tàu ngầm mini có thể được sử dụng cho các nhiệm vụ chống ngầm và chống hạm, tuần tiễu bảo vệ các công trình quan trọng… ngoài các nhiệm vụ như phá hoại các tuyến giao thông trên biển của địch, vận chuyển lực lượng đặc nhiệm, trinh sát, vô hiệu hóa các bãi thủy lôi và rải lôi phong tỏa, phá hoại các công trình cảng khẩu và các mục tiêu quan trọng khác của đối phương.

Ưu thế của tàu ngầm mini là chúng phát ra tiếng ồn cực nhỏ, đặc trưng sóng điện từ thấp, có khả năng chuyển hướng tại chỗ, tính cơ động cao, giá thành thấp, dễ dàng triển khai dã chiến mà không cần xây dựng căn cứ lớn, phù hợp cho việc bảo vệ các cụm đảo có địa hình phức tạp, chỉ cần một vài thủy thủ là có thể duy trì được hoạt động của tàu, kinh phí bảo trì và chi phí hoạt động rất thấp…

Tuy vậy, tàu ngầm mini cũng có những điểm yếu nhất định như hành trình ngắn, khả năng tự cung cấp yếu… Để khắc phục các nhược điểm này, người ta đã tăng cường ứng dụng các công nghệ mới nhất tập trung chủ yếu vào 3 lĩnh vực là sử dụng hệ thống động lực AIP để tăng khả năng tiềm phục dưới nước; nâng cao khả năng tàng hình và tính linh hoạt-cơ động trong tác chiến; nâng cao mức tự động hóa để giảm số lượng thủy thủ, rút gọn các quy trình thao tác và đẩy mạnh nghiên cứu các hệ thống vũ khí cỡ nhỏ chuyên dụng cho tàu ngầm mini.

Một khi công nghệ thông tin và công nghệ kết cấu nano được áp dụng vào thiết kế, chế tạo, tính năng của tàu ngầm mini sẽ ngày càng hoàn thiện, khả năng tác chiến đa nhiệm, tính năng tàng hình và uy lực tấn công sẽ được nâng cao rất nhiều.

Nhận thức được đặc điểm và vai trò quan trọng trong tác chiến biển đảo, các nước nhỏ, có ngân sách eo hẹp thường thiên về các tàu ngầm cỡ nhỏ, linh hoạt, mang tính chất phòng thủ và phù hợp tác chiến gần bờ.

"Tàu ngầm bò sát" mini độc đáo SMX-26 của Pháp

Tập đoàn DCNS (Pháp) phát triển 7 phiên bản thuộc dòng tàu ngầm thử nghiệm (“Sous-Marin Experimental” - SMX), trong đó, SMX-23 và SMX-26 là tàu ngầm cỡ nhỏ, số còn lại là tàu ngầm cỡ lớn, có khả năng mang các tàu ngầm con. SMX-23 Andrasta có chiều dài 49m, lượng giãn nước 855 tấn, lặn sâu 200m, thủy thủ đoàn 19 người, có khả năng hoạt động liên tục trên biển 5 ngày, phạm vi hoạt động tối đa 5.500km, tốc độ 27km/h.

Tại Triển lãm trang bị Hải quân Quốc tế châu Âu 2012, mẫu thiết kế Tàu ngầm thử nghiệm SMX-26 của DCNS đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của các chuyên gia quân sự. Đây là loại tàu ngầm cỡ nhỏ, có chiều dài 40m, rộng và cao đều 15m, lượng giãn nước gần 800 tấn, có khả năng hoạt động ở độ sâu chỉ 15m - điều mà không một tàu ngầm truyền thống nào làm được.

SMX-26 có thiết kế càng nâng-hạ thân tàu kiểu bánh xe, giống các bánh tiếp đất của máy bay, vì vậy có biệt danh "tàu ngầm bò sát". Khi tàu bơi trong nước, càng được thu vào dưới bụng, khi thả ra, nó có thể hạ xuống và giúp tàu di chuyển dưới đáy biển như một con cua, dễ dàng tiếp cận đáy biển hoặc cơ động sát mặt nước mà vẫn giữ thế ổn định, di chuyển rất êm. Giải pháp thiết kế tối ưu cùng với cùng với khả năng giữ thăng bằng trong di chuyển để giảm lực cản của nước và hạn chế sóng âm đã làm con tàu có tính cơ động cao và khả năng tác chiến đa địa hình, không cần sử dụng các công nghệ bổ trợ, giảm bớt các chi phí phát sinh.

Vỏ tàu từ vật liệu composite của SMX-26 kiểu liền mạch giảm sức cản của nước và sóng âm, giúp tàu di chuyển cực êm, làm mù các thiết bị định vị thủy âm của địch. SMX-26 có hệ thống ống thông khí ngầm dưới nước kiểu phao tiêu giúp tàu không cần nổi lên mà vẫn lấy được dưỡng khí.

Miệng ống thông khí được thiết kế tối ưu, dù nhô hẳn lên trên mặt biển vẫn rất khó bị phát hiện. Với các ưu thế này, "tàu ngầm bò sát" có thể tìm kiếm các lạch nhỏ, bãi đá, đáy biển không bằng phẳng, địa hình hiểm trở, nhiều luồng lạch phức tạp hoặc vũng sâu để ẩn nấp, tắt máy, tiềm phục trong một thời gian dài mà không bị phát hiện, rất phù hợp trong tác chiến phục kích, đón lõng tàu địch.

SMX-26 còn được trang bị hệ thống tác chiến có hiển thị hải đồ số 3 chiều - rất có lợi cho công tác đo đạc và thăm dò đáy biển, quan trắc tàu thuyền, vạch lộ tuyến tấn công và rút lui cho các tàu ngầm trong tác chiến ngầm. Nó cũng có thể mang và rải các hệ thống cảm biến tích hợp thiết bị nhận biết địch - ta ở khoảng cách rất xa tàu để giám sát cả mặt biển và dưới nước ở phạm vi rất rộng.