Nga chính thức được minh oan trong vụ cựu điệp viên bị đầu độc?

Theo phòng thí nghiệm trên chất độc được tìm thấy có tên gọi 3-Quinuclidinyl banzilate viết tắt là BZ và không được sản xuất từ Nga. Đến thời điểm hiện tại, Anh vẫn cáo buộc Nga đứng sau vụ đầu độc cựu điệp viên Skripal, trong khi Nga liên tục bác bỏ. Vụ việc đã gây căng thẳng ngoại giao nghiêm trọng giữa Nga với Anh, Mỹ và EU thời gian qua.

Cựu điệp viên Sergei Skripal và con gái trước khi bị đầu độc. Ảnh: TASS

Chất độc không phải là Novichok

Hãng tin RT dẫn báo cáo từ phòng thí nghiệm Thụy Sĩ cho biết, chất độc trong vụ đầu độc cựu điệp viên Skripal là một chất độc không mùi gây mất năng lực, có tên gọi 3-Quinuclidinyl banzilate hoặc BZ. Nga chưa bao giờ sản xuất chất này nhưng Mỹ, Anh và các nước thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) từng sử dụng nó.

Tuyên bố nêu rõ: “Theo phân tích, các mẫu vật thu được tại hiện trường cho thấy dấu vết chất độc BZ. BZ là một chất độc thần kinh, tạm thời gây mất năng lực đối với nạn nhân. Ảnh hưởng đến tâm thần và nhận thức diễn ra trong khoảng 30 đến 60 phút sau khi nó được sử dụng và kéo dài tới 4 ngày. Chất độc này được sử dụng trong quân đội Mỹ, Anh và các nước thành viên NATO khác. Liên bang Xô Viết trước đây và Nga hiện nay không chế tạo cũng như lưu giữ chất độc như vậy”.

Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey cho biết, các kết quả kiểm tra do phòng thí nghiệm hoá học Thụy Sĩ thực hiện trên các mẫu do Anh trao cho Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học (OPCW). Phòng thí nghiệm tại Thụy Sĩ đã gửi kết quả cho OPCW từ trước, tuy nhiên, cơ quan điều tra của Liên Hợp Quốc chỉ tập trung vào những báo cáo của cơ quan này mà không đề cập bất kỳ phát hiện liên quan nào do phòng thí nghiệm của Thụy Sĩ cung cấp. Theo Ngoại trưởng Nga, nước này sẽ yêu cầu OPCW giải thích về việc không cung cấp thông tin mà phía Thụy Sĩ đã báo cáo với tổ chức này.

Ông Lavrov khẳng định, phòng thí nghiệm của Thụy Sỹ là một cơ quan tin cậy, nằm dưới sự điều hành của Văn phòng Bảo vệ Dân sự Liên bang Thụy Sĩ. Đây là một trung tâm đã được quốc tế đánh giá cao trong lĩnh vực hạt nhân, sinh học và hóa học, vì thế sẽ đưa ra kết quả phân tích đúng đắn và xác thực.

Ngoại trưởng Lavrov nói rằng, phía Anh hiện vẫn từ chối không trả lời hàng chục câu hỏi “rất rõ ràng” của Nga về vụ đầu độc Skripal, cũng như không đưa ra những bằng chứng đáng kể nhằm làm sáng tỏ vụ việc. Bên cạnh đó, Anh vẫn đang tìm mọi cách để buộc Nga thừa nhận rằng họ đã đưa chất độc hóa học vào Anh để gây án.

Chuyên gia hóa học lên tiếng

Giáo sư Leonid Rink - một trong những chuyên gia từ thời Chiến tranh Lạnh từng tham gia phát triển chất độc hóa học "Novichok" khẳng định, chất độc mà OPCW đã lấy mẫu không phải là Novichok.

"Báo cáo của OPCW cho thấy chất độc có độ tinh khiết cao. Điều đó chứng minh nó không phải Novichok”, ông nói.

Nếu đó là chất độc Novichok, các chuyên gia sẽ tìm thấy nhiều thành phần và phụ gia khác nhau bị phát tán hoặc phân hủy theo thời gian theo những cách khác nhau, và do đó không thể đưa ra tuyên bố về độc tính của hóa chất này. Theo ông Leonid Rink, nếu chất độc Novichok ở mức độ tinh khiết ngay trước cửa nhà thì cha con cựu điệp viên Skripal sẽ tử vong ngay lập tức sau khi bị phơi nhiễm.

Nhà nghiên cứu cũng cho hay, báo cáo của OPCW hoàn toàn đối lập với những thông tin được cung cấp bởi ông Vil Mirzayanov – người được cho là cha đẻ của chất độc thần kinh lớp Novichok. Ông Mirzayanov nói rằng, tại thời điểm cựu điệp viên Skripal bị ám sát hôm 4/3 có rất nhiều sương mù, mà đặc tính của Novichok là dễ bị phân tán và ảnh hưởng do sương mù, do vậy không thể được tìm thấy với độ tinh khiết cao.

“Đây là điều rõ ràng bởi chất độc thần kinh Novichok là chất không ổn định, phụ thuộc vào việc tiếp xúc với nước, kiềm, cùng nhiều yếu tố khác.” Bên cạnh đó, việc hai cha con cựu điệp viên hồi phục nhanh chóng cũng là minh chứng cho luận cứ họ không bị đầu độc bằng Novichok.

Theo ông Leonid Rink, không ai được gặp hoặc tiếp xúc với hai cha con ông Skripal sau vụ tấn công đã làm dấy lên câu hỏi về cáo buộc của giới chức Anh. Thêm một tình tiết nghi ngờ nữa đó là Novichok sẽ gây ảnh hưởng đến đôi mắt nạn nhân, nhưng không thấy nhà chức trách Anh đề cập điều này trong các thông báo về điều kiện sức khỏe của các nạn nhân.

BZ là gì?

BZ có tên gọi biệt dược là 3-Quinuclidinyl benzilate, là chất độc gây hoại tử do công ty dược phẩm Hoffman-LaRoche của Thụy Sỹ tìm thấy vào năm 1951, trong một lần nghiên cứu thuốc chống lở loét.

Đây là một chất độc mạnh, không màu, không mùi và không tan trong nước. Khi xịt vào người, BZ được hấp thụ qua hệ hô hấp, qua da hoặc hệ tiêu hóa. Phải mất một giờ đồng hồ để thuốc phát tác và ảnh hưởng mạnh nhất khi nạn nhân bị ngấm trong khoảng từ 8 đến 10 giờ.

Theo Sổ tay về Chất gây độc và Chiến tranh Hóa học (năm 2015), nạn nhân sẽ mất năng lực và nhận thức trong vài ngày nếu uống phải khoảng 1 miligam BZ. Các triệu chứng tiếp xúc với thuốc bao gồm chứng mê sảng, run rẩy, chóng mặt, ảo giác và hôn mê có thể kéo dài hơn 2 ngày. Các triệu chứng khác bao gồm chứng hoang tưởng và loạn trí./.