ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH THANH HÓA

Thanh Hoa Radio and Television
Đường dây nóng: 0237 3721150

Những con số thống kê dịch Covid-19 của các nước chưa nói đúng bản chất?

Theo Giáo sư người Anh Sheila Bird, việc so sánh số liệu giữa các nước để đánh giá tình hình dịch bệnh Covid-19 có thể dẫn đến những kết luận sai lầm.

28/03/2020 07:10

Thế giới hiện có bao nhiêu ca mắc Covid-19? Tổng cộng đã có bao nhiêu người tử vong vì dịch bệnh này? Đã có bao nhiêu quốc gia và vùng lãnh thổ bị ảnh hưởng? Số liệu cụ thể của các nước hiện giờ ra sao?

Nhưng câu hỏi này có thể được giải đáp khi bạn truy cập các trang thống kê được đánh giá là có uy tín như trang web của Đại học John Hopkins (JHU) hay trang thống kê theo thời gian thực Worldometers.

dich covid-19: nhung con so chua noi dung ban chat hinh 1
Ảnh chụp màn hình bản đồ trực tuyến số ca mắc Covid-19 trên toàn cầu của Đại học John Hopkins.

Bản đồ trực tuyến về số ca mắc Covid-19 trên toàn cầu do Đại học John Hopkins thu thập, có hơn 1 tỷ lượt xem mỗi ngày. Trang Worldometers cũng được nhiều báo sử dụng để cập nhật tình hình dịch bệnh Covid-19 hàng ngày.

Vậy vì sao tỷ lệ tử vong ở Đức ở mức rất thấp? Vì sao Anh lại có số ca mắc tương đối thấp so với các nước khác trong khi Mỹ giờ đã vượt Trung Quốc trở thành nước có số ca mắc Covid-19 nhiều nhất thế giới? Đó là những câu hỏi không thể trả lời dựa trên những số liệu từ bản đồ dịch bệnh của JHU hay bảng số liệu của Worldometers.

Các con số không nói lên toàn bộ bức tranh

Đối với những người đang so sánh số liệu để phỏng đoán dịch bệnh ở các nước diễn biến khác nhau như thế nào, thì các chuyên gia đưa ra lời cảnh báo: Các quốc gia có tiêu chuẩn thống kê khác nhau, tiêu chí khác nhau đối với việc xét nghiệm và theo dõi các ca bệnh. Tất cả những yếu tố này khiến cho việc so sánh số liệu trở thành một sai lầm nguy hiểm.

Sheila Bird, một giáo sư, nhà thống kê sinh học nổi tiếng người Anh tại Đại học Cambridge, nói rằng, việc xét nghiệm và ghi nhận các ca mắc Covid-19 là không đồng nhất ngay cả trong nội bộ từng nước chứ chưa nói đến giữa các nước với nhau.

Bird là một trong số các nhà khoa học hàng đầu đã kêu gọi chính phủ Anh tăng cường xét nghiệm và cung cấp các dữ liệu đa chiều hơn.

Chính phủ Anh nói rằng hệ thống y tế nước này hiện chưa đủ khả năng xét nghiệm tất cả những người có triệu chứng Covid-19. Chỉ các bệnh nhân “nặng” tới mức cần phải điều trị ở bệnh viện mới được xét nghiệm. Theo JHU tính đến 26/3, Anh có 9.962 ca mắc bệnh và 467 ca tử vong. Trong khi đó, theo Worldometers tính đến 27/3, Anh ghi nhận 11.658 ca mắc Covid-19, trong đó có 578 ca tử vong.

Trong khi đó, theo hướng dẫn chính thức của Bộ Y tế Đức, bất cứ ai có triệu chứng giống như cúm và từng tiếp xúc với các ca bệnh trong vòng 14 ngày qua, hoặc từng đi lại tới khu vực có nguy cơ cao, đều được xét nghiệm. Theo JHU, tính đến 26/3, Đức có hơn 41.519 người dương tính với SARS-CoV-2 nhưng chỉ có 239 người tử vong do Covid-19. Còn theo Worldometers tính đến 27/3, Đức ghi nhận 43.938 ca mắc và 267 ca tử vong.

Hàn Quốc lại tiến hành xét nghiệm bất cứ ai mà bác sỹ cảm thấy cần thiết và giới chức theo dõi các trường hợp từng tiếp xúc với các ca bệnh. Tính đến 25/3, Hàn Quốc có 9.241 ca mắc và 131 ca tử vong, theo JHU.

Các tiêu chí xét nghiệm giúp lý giải vì sao trong bản đồ của JHU số ca mắc bệnh của nước này có vẻ thấp hơn nhiều so với các nước châu Âu khác. Điều đó không đồng nghĩa với việc nước Anh có ít người mắc bệnh hơn, mà thực ra chỉ là có số người được xét nghiệm thấp hơn.

“Nếu dựa vào các con số và cho rằng chúng có thể nói cho chúng ta chính xác tổng số người đã mắc bệnh thì đó là điều nguy hiểm”, theo Mike Tildesley, phó giáo sư tại Đại học Warwick.

Việc không xét nghiệm rộng rãi cũng có thể khiến cho tình hình trở nên tồi tệ hơn. Dựa vào số ca xác nhận mắc bệnh và số ca tử vong được thống kê, Anh có vẻ như có tỷ lệ tử vong do Covid-19 tương đối cao. Nhưng điều đó không nhất thiết phản ánh đúng bản chất sự việc, vì ở Anh, chỉ có những người có triệu chứng nặng được xét nghiệm. Những người có triệu chứng vừa phải, những người sắp phục hồi, được yêu cầu ở nhà mà không cần xét nghiệm – đồng nghĩa với việc họ không được ghi chép vào số liệu.

dich covid-19: nhung con so chua noi dung ban chat hinh 2
Ảnh chụp màn hình một phần bàng số liệu của trang thống kê Worldometers (16h ngày 27/3), Anh đứng thứ 9 thế giới về số ca mắc Covid-19, nhưng tỷ lệ tử vong trên tổng số ca mắc bệnh là hơn 10%.

Ở khía cạnh quốc tế, việc so sánh hiện nay lại đang dựa trên mảnh ghép của các bức tranh khác nhau.

Theo Giáo sư Sheila Bird, việc so sánh các số liệu giữa các nước để đánh giá tình hình dịch bệnh sẽ dẫn đến những kết luận sai lầm.

Tildesley, người chuyên xây dựng mô hình toán học nhằm mô phỏng sự lây lan của các dịch bệnh, nói rằng, mọi người cần phải quan tâm đến bức tranh lớn hơn. “Mọi người [ở Anh] có thể nhìn vào những con số và cho rằng nó thấp và sau đó không thực hiện các biện pháp phòng ngừa được khuyến cáo, đây là điều vô cùng nguy hiểm”, ông nói.

Vậy đâu là tiêu chí đánh giá?

Thay vì tập trung quá nhiều vào các con số thực tế, các nhà khoa học dành nhiều thời gian để nghiên cứu đường cong dịch bệnh – biểu đồ mô phỏng số ca mới mỗi ngày ở mỗi nước.

Tuy nhiên, việc theo dõi biểu đồ này chỉ có ý nghĩa nếu 1 nước duy trì các tiêu chí xét nghiệm trong một thời gian dài. Ví dụ, nếu Italy vẫn tiếp tục xét nghiệm ở cùng 1 tỷ lệ và số ca mắc mới trong ngày bắt đầu giảm, khi đó đường cong bắt đầu phẳng  – đó là tin tốt.

Tuy nhiên, tỷ lệ xét nghiệm cần phải ổn định. Nếu nước Anh bất ngờ xét nghiệm nhiều người hơn và có sự gia tăng đột biến các ca mới mỗi ngày, điều đó chưa chắc đồng nghĩa với việc dịch bệnh đang lây lan nhanh hơn.

Tương tự, nếu một nước nào đó hết bộ xét nghiệm, thì chắc chắn sẽ có sự sụt giảm số ca mới một cách bất ngờ, nhưng đây chỉ là con số giảm “giả” chứ không phải dịch bệnh đã được ngăn chặn hiệu quả.

Thông tin chính xác là điều rất quan trọng, vì để đánh bại dịch bệnh, mọi người cần phải sẵn sàng tuân thủ các biện pháp hạn chế nghiêm ngặt. Giới khoa học nói rằng cách duy nhất để đánh bại virus là giãn cách xã hội, điều đòi hỏi mỗi người phải thay đổi đáng kể cách sống hàng ngày.

Martin Hibberd, một giáo sư y khoa tại London nói rằng, các con số cập nhật của chính phủ Anh “có thể khiến nhiều người nghĩ rằng nước này không có nhiều ca mắc Covid-19”, từ đó dẫn đến việc họ chủ quan và buông lỏng các quy định về giãn cách xã hội.

Chỉ số lây nhiễm – thể hiện mỗi người nhiễm SARS-CoV-2 có thể truyền virus sang cho bao nhiêu người – là thước đo quan trọng khi nhìn vào sự thành công của các biện pháp ngăn ngừa dịch bệnh.

Các dữ liệu này có thể cho thấy các biện pháp giãn cách xã hội có quả trong việc ngăn ngừa sự lây lan của dịch bệnh hay không.

Ví dụ, Bộ Y tế Séc ngày 24/3 đã công bố báo cáo cho thấy chỉ số lây nhiễm Covid-19 ban đầu ở Séc là 2,64 nhưng đã đã giảm suống 1,84 sau ngày 12/3 – thời điểm các biện pháp hạn chế đi lại bắt đầu có hiệu lực.

Để thuyết phục mọi người tuân thủ các quy định hạn chế, giới chứ các nước cần phải thuyết phục được người dân rằng tình hình hiện nay là đủ nghiêm trọng để cần tới sự hy sinh của họ.

“Thật không may là không có thước đo nào cho phép chúng ta có thể so sánh tình hình ở các nước khác nhau”, Tildesley nói. Nhìn vào số người tử vong có thể thấy tính nghiêm trọng ở mỗi nước nhưng khi đem ra so sánh giữa các nước với nhau thì lại rất phức tạp.

Sẽ không có sự tương đồng giữa 2 nước khi xét về khía cạnh tiếp cận các nguồn lực y tế và hệ thống chăm sóc sức khỏe, chưa kể tới các điều kiện y tế và thậm chí là cấu trúc tuổi tác dân số.

“Số người tử vong có thể cao hơn ở những nước không có đủ nguồn lực điều trị, nhưng điều này không nói lên được rằng dịch bệnh ở đó được kiểm soát và ngăn chặn kém hiệu quả hơn”, Tildesley nói.

Việc có những dữ liệu đầy đủ hơn về số ca phục hồi hoàn toàn cũng rất hữu ích. Các nhà khoa học hy vọng rằng, việc xét nghiệm kháng thể rộng rãi -  điều có thể thực hiện ở một số nước trong những ngày tới, cũng sẽ giúp vẽ ra một bức tranh chính xác hơn của dịch bệnh Covid-19./.

 

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Ngoại trưởng Nga tham dự Đối thoại Chiến lược Nga-GCC

Ngoại trưởng Nga tham dự Đối thoại Chiến lược Nga-GCC

23:16 , 09/09/2024

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov đã đến thủ đô Riyadh của Ả rập xê út để tham dự cuộc họp cấp bộ trưởng lần thứ 7 của Đối thoại Chiến lược Nga-Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC), được tổ chức vào ngày 9/9.

Triều Tiên tổ chức kỷ niệm 76 năm ngày Quốc khánh

Triều Tiên tổ chức kỷ niệm 76 năm ngày Quốc khánh

23:13 , 09/09/2024

Triều Tiên đã tổ chức nhiều hoạt động để kỷ niệm 76 năm ngày thành lập nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (9/9/1948-8/9/2024).

Bầu cử Mỹ 2024: Ông Trump và bà Harris chuẩn bị cho cuộc tranh luận trực tiếp

Bầu cử Mỹ 2024: Ông Trump và bà Harris chuẩn bị cho cuộc tranh luận trực tiếp

20:13 , 09/09/2024

Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump đang hoàn tất những bước chuẩn bị cuối cùng cho cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên trên truyền hình, diễn ra vào ngày 10/9 do ABC News tổ chức tại Trung tâm Hiến pháp Quốc gia ở Philadelphia. Đây sẽ là cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên, và có thể là duy nhất giữa Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris và cựu Tổng thống Donald Trump.

Trung Quốc dần khôi phục các hoạt động sau bão Yagi

Trung Quốc dần khôi phục các hoạt động sau bão Yagi

20:13 , 09/09/2024

Giới chức tỉnh Hải Nam Trung Quốc cho biết, chính quyền đang nỗ lực hết sức để sửa chữa cơ sở hạ tầng nhằm đảm bảo các hoạt động kinh tế, xã hội và cuộc sống của người dân sớm được khôi phục sau bão. Hiện tất cả các địa điểm văn hóa thể thao và du lịch tại đây đã mở cửa trở lại - trong bối cảnh bão Yagi tiếp tục suy yếu.

Pakistan ban bố tình trạng khẩn cấp về giáo dục

Pakistan ban bố tình trạng khẩn cấp về giáo dục

20:13 , 09/09/2024

Nhân ngày Xóa mù chữ Quốc tế 8/9 năm nay, Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp về giáo dục tại nước này - nhằm huy động sự quan tâm, đầu tư của xã hội để 26 triệu trẻ em thất học ở Pakistan được tới trường.

Nga sắp điều chỉnh học thuyết vũ khí hạt nhân do leo thang mới ở Ukraine

Nga sắp điều chỉnh học thuyết vũ khí hạt nhân do leo thang mới ở Ukraine

18:25 , 02/09/2024

Ngày 1/9 Truyền thông nhà nước Nga dẫn lời Thứ trưởng ngoại giao nước này Sergei Ryabkov cho hay, Nga đang tiến hành sửa đổi học thuyết về cách thức sử dụng vũ khí hạt nhân “trong giai đoạn hiện đại” căn cứ trên những bước leo thang của “phương Tây” ở Ukraine.

Biểu tình lan khắp Israel sau vụ 6 con tin thiệt mạng ở Gaza

Biểu tình lan khắp Israel sau vụ 6 con tin thiệt mạng ở Gaza

18:25 , 02/09/2024

Nửa triệu người biểu tình đã tràn xuống các thành phố ở Israel, yêu cầu Chính phủ ngay lập tức ra lệnh ngừng bắn -sau khi phát hiện thi thể của 6 con tin trong đường hầm ở Dải Gaza.

Ủy ban bầu cử Thái Lan bác bỏ thông tin về việc giải tán đảng Vì nước Thái

Ủy ban bầu cử Thái Lan bác bỏ thông tin về việc giải tán đảng Vì nước Thái

18:24 , 02/09/2024

Ngày 1/9, Chủ tịch Ủy ban bầu cử Thái Lan (ECT) Ittiporn Boonpracong cho biết, ông chưa thấy bất kỳ yêu cầu nặc danh nào về việc giải tán đảng Vì nước Thái (Pheu Thai) hiện đứng đầu liên minh cầm quyền như các báo cáo trước đó.

Tân Tổng thống Iran nêu các kế hoạch phát triển kinh tế

Tân Tổng thống Iran nêu các kế hoạch phát triển kinh tế

18:24 , 02/09/2024

Trong cuộc phỏng vấn trực tiếp đầu tiên trên truyền hình nhà nước kể từ khi nhậm chức tổng thống vào cuối tháng 7/2024, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian đã công bố các kế hoạch kế hoạch thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài khổng lồ để thúc đẩy các chiến lược phát triển kinh tế, với mục tiêu tăng gấp đôi tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm từ 4% hiện nay lên 8%, cũng như giảm mạnh tỷ lệ lạm phát và thất nghiệp hiện đang ở mức hai con số.

Các hoạt động kỷ niệm Quốc khánh Việt Nam tại các nước

Các hoạt động kỷ niệm Quốc khánh Việt Nam tại các nước

18:24 , 02/09/2024

Lễ kỷ niệm 79 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2024) diễn ra trong bầu không khí trang trọng, hữu nghị tại nhiều nước trên thế giới. Nhiều bạn bè quốc tế bày tỏ tình cảm tốt đẹp và chúc mừng những thành tựu nổi bật của Việt Nam trên các lĩnh vực, nhất là kinh tế-xã hội và đối ngoại.