ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH THANH HÓA

Thanh Hoa Radio and Television
Đường dây nóng: 0237 3721150

Mở rộng độ bao phủ bảo hiểm xã hội đối với lao động phi chính thức

Lao động phi chính thức hiện đang đóng một vai trò quan trọng đối với nền kinh tế Việt Nam từ góc độ tạo việc làm, tạo sinh kế cho người dân. Theo tính toán, khu vực phi chính thức đang tạo ra nguồn việc làm cho khoảng 70% số người lao động đang làm việc.

27/06/2022 16:41

 

Nhân viên BHXH tỉnh Kon Tum tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện cho người lao động tự do. (Ảnh THIÊN HƯƠNG)
Nhân viên BHXH tỉnh Kon Tum tuyên truyền về chính sách BHXH tự nguyện cho người lao động tự do. (Ảnh THIÊN HƯƠNG)

Tuy nhiên, đây cũng là "khoảng trống" an sinh khi tỷ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội cho lao động phi chính thức còn rất thấp, đòi hỏi cần có những giải pháp, trong đó có việc hướng tới tham gia bảo hiểm xã hội là điều kiện bắt buộc…

Theo thống kê, hiện có khoảng 33% những người trong độ tuổi lao động tham gia bảo hiểm xã hội. Tỷ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội thấp là một thách thức kép, vì nó ảnh hưởng đến an sinh của những người trong độ tuổi lao động trong ngắn hạn, nhưng cũng ảnh hưởng đến an ninh thu nhập của họ về lâu dài (khi họ cao tuổi và sống phụ thuộc vào lương hưu).

Hướng tới việc tham gia bảo hiểm xã hội là điều kiện bắt buộc

Tại Hội thảo chuyên đề "Phát triển chuỗi cung ứng lao động ổn định sau đại dịch Covid-19" thuộc Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần thứ 4 năm 2022, tổ chức tại thành phố Hồ Chí Minh mới đây, nhiều đại biểu đã có nhiều đề xuất liên quan đến lực lượng lao động phi chính thức, trong đó có việc cần hướng tới tham gia bảo hiểm xã hội là điều kiện bắt buộc.

Tiến sĩ Lê Duy Bình, chuyên gia kinh tế (Economica Việt Nam) cho biết, lao động phi chính thức hiện đang có vai trò quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam, từ góc độ tạo việc làm đến đóng góp không nhỏ cho GDP của cả nước. Trong đó, đóng góp lớn nhất của khu vực phi chính thức là tạo ra nguồn việc làm cho khoảng 70% lao động đang làm việc. Ðể giảm bớt tình trạng lao động phi chính thức, các cấp, các ngành nên có biện pháp mở rộng độ bao phủ bảo hiểm xã hội, mở rộng khu vực kinh tế chính thức, nâng cao quyền của người lao động. Cần hướng tới tham gia bảo hiểm xã hội là điều kiện bắt buộc chứ không phải là tự nguyện như hiện nay.

Hiện đang có một bộ phận ngày càng lớn lao động không bao giờ có quan hệ lao động được thể hiện qua hình thức hợp đồng lao động có tính ổn định, dài hạn. Ðồng thời, những lao động có trình độ, kỹ năng nghề cao, lao động trên các nền tảng công nghệ ngày càng đông đảo về số lượng. Do vậy, cách tiếp cận về lao động phi chính thức cần được thay đổi theo hướng áp dụng các biện pháp để họ tham gia bảo hiểm xã hội và bảo vệ quyền của họ mà không cần áp dụng tiêu chí là họ phải có hợp đồng lao động. "Nói cách khác là chính thức hóa lao động phi chính thức bằng biện pháp tham gia bảo hiểm xã hội và bảo vệ quyền của họ mà không cần phải chuyển vào khu vực kinh tế chính thức. Với giải pháp này, cách tiếp cận của ngành Bảo hiểm xã hội cần tiếp tục được đẩy mạnh theo hướng phục vụ người tham gia bảo hiểm xã hội với các sản phẩm, chế độ lợi ích phù hợp hơn, hấp dẫn hơn và đa dạng hơn. Ðổi mới tư duy, cách thức phục vụ, chế độ bảo hiểm xã hội, sản phẩm và dịch vụ bảo hiểm xã hội sẽ là nền tảng để mở rộng mức độ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và bắt buộc" - Tiến sĩ Lê Duy Bình phân tích.

Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Bùi Sỹ Lợi cũng đưa ra số liệu phân tích cụ thể, toàn quốc hiện có 53,4% lao động phi chính thức là người làm công ăn lương (tương ứng 9,6 triệu người), có 32,1% (tương ứng 5,8 triệu người) là lao động tự làm và 11,8% (tương ứng 2,2 triệu người) là lao động gia đình. Có đến 43,9% lao động phi chính thức được xếp vào nhóm lao động có việc làm dễ bị tổn thương (trong đó 32,1% là lao động tự làm và 11,8% là lao động gia đình không được trả lương), trong khi đó chỉ có 14% lao động chính thức được xếp vào nhóm này. Bên cạnh đó, tiền lương bình quân tháng của lao động phi chính thức thấp hơn của lao động chính thức ở tất cả các vị trí việc làm. Tiền lương bình quân của nhóm lao động chính thức vào khoảng 6,7 triệu đồng/tháng, tiền lương bình quân của nhóm lao động phi chính thức chỉ bằng hơn một nửa con số đó (4,4 triệu đồng/tháng)…

Ðiều đáng nói, hầu hết lao động phi chính thức không có bảo hiểm xã hội (chiếm tỷ lệ tới 97,9%), chỉ có 0,2% được đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, còn lại 1,9% đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện. Trong khi đó, tỷ lệ lao động chính thức có bảo hiểm xã hội bắt buộc lại rất cao (80,5%). Thực tế này cho thấy, lao động khu vực phi chính thức và gia đình họ hay phải chịu thiệt thòi, vì không được điều chỉnh bởi hệ thống pháp luật về lao động…

Thay đổi cách tiếp cận với lao động phi chính thức

Tại hội thảo, ông Bùi Sỹ Lợi cũng đưa ra kiến nghị sửa đổi một số luật có liên quan phù hợp với Bộ luật Lao động nhằm giảm tỷ lệ lao động phi chính thức. Trong đó, cần có quy định hỗ trợ đào tạo kỹ năng nghề nghiệp cho lao động, hỗ trợ tài chính, giảm thuế cho các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ (Luật Việc làm); đẩy mạnh phát triển chương trình bảo hiểm xã hội tự nguyện trong khu vực kinh tế phi chính thức (Luật Bảo hiểm xã hội)… Cần có chính sách, cơ chế hỗ trợ để khu vực kinh tế phi chính thức phát triển đúng mức, giảm dần việc bỏ sót nghĩa vụ đóng thuế, tăng thu ngân sách nhà nước, bảo đảm công bằng xã hội và hạn chế tối đa các tiêu cực trong khu vực này. Cùng với đó, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách quản lý kinh tế, nhằm khuyến khích các cơ sở sản xuất, kinh doanh cá thể thuộc khu vực kinh tế phi chính thức chuyển sang khu vực doanh nghiệp... (Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa)…

Ðể mở rộng độ bao phủ bảo hiểm xã hội đối với lao động phi chính thức, chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình cũng cho rằng, các đối tượng có thu nhập thấp, đối tượng bảo trợ xã hội, lao động tự làm thu nhập thấp cần tiếp tục được Nhà nước hỗ trợ để tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Ðiều này góp phần đóng góp cho việc mở rộng diện tham gia bảo hiểm xã hội, nâng cao tính chính thức của những lao động tự làm và giúp họ tham gia thị trường lao động với vị thế được bảo vệ tốt hơn bởi mạng lưới an sinh xã hội.

Nhưng, việc mở rộng lao động chính thức, mở rộng bảo hiểm xã hội còn đòi hỏi sự vào cuộc của các luật khác như Luật Thuế, Luật Doanh nghiệp và một số luật chuyên ngành khác. Cách thức tiếp cận để mở rộng lao động chính thức do vậy cần theo nguyên tắc có tính hệ thống và cần có sự vào cuộc của nhiều bộ, ngành cũng như các văn bản pháp luật của nhiều ngành khác. Ðặc biệt, cần thể chế hóa cơ chế phối hợp giữa cơ quan thuế và cơ quan bảo hiểm xã hội trong giám sát công tác phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội. Gắn công tác quản lý thuế với công tác quản lý về bảo hiểm xã hội. Phát huy sử dụng cơ sở dữ liệu dân cư để gắn việc sử dụng dữ liệu dân cư, gắn mã số công dân với mã số bảo hiểm xã hội, phục vụ cho công tác tham gia bảo hiểm xã hội, đặc biệt là các thủ tục tham gia, đóng và hưởng chế độ từ bảo hiểm xã hội…

Theo Báo Nhân dân
 

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Người dân xã Thiết Ống, huyện Bá Thước mong mỏi một cây cầu kiên cố

Người dân xã Thiết Ống, huyện Bá Thước mong mỏi một cây cầu kiên cố

08:50 , 01/11/2024

Xã Thiết Ống cách trung tâm thị trấn Cành Nàng, huyện Bá Thước khoảng 10 km, có 19 thôn nằm 2 bên bờ sông Mã. Bao năm qua, người dân 4 thôn phía bên Tả bờ sông phải đi lại, giao thương chủ yếu qua đò ngang, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Huyện Bá Thước đã đưa dự án xây dựng cầu tại khu vực này vào danh mục các công trình khởi công mới thuộc nguồn vốn ngân sách tỉnh đề xuất trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026 - 2030. Hiện nay, người dân vẫn đang từng ngày mong mỏi chủ trương sớm thành hiện thực.

Chia sẻ cơ sở dữ liệu đăng kiểm phương tiện để tăng cường kiểm soát, xử lý vi phạm

Chia sẻ cơ sở dữ liệu đăng kiểm phương tiện để tăng cường kiểm soát, xử lý vi phạm

08:40 , 01/11/2024

Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết theo yêu cầu của Bộ Công an, cơ quan này đang phối hợp với Cục Cảnh sát giao thông và Cục Kỹ thuật nghiệp vụ chia sẻ dữ liệu kiểm định và hình ảnh phương tiện kiểm định. Qua đó, phục vụ việc quản lý, kiểm soát phương tiện và xử lý vi phạm trong lĩnh vực trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Huyện Nga Sơn hoàn thành khởi công, xây dựng 32 nhà cho hộ nghèo năm 2024

Huyện Nga Sơn hoàn thành khởi công, xây dựng 32 nhà cho hộ nghèo năm 2024

07:42 , 01/11/2024

Theo kế hoạch, năm 2024 huyện Nga Sơn sẽ hỗ trợ làm 32 nhà cho các hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ còn khó khăn về nhà ở theo Chỉ thị 22 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Đến nay, tất cả các hộ này đều đã được khởi công làm nhà, phấn đấu hoàn thiện trước Tết Nguyên đán 2025.

Lan tỏa cuộc thi “Vườn đẹp, trang trại kiểu mẫu” năm 2024

Lan tỏa cuộc thi “Vườn đẹp, trang trại kiểu mẫu” năm 2024

07:29 , 01/11/2024

Được phát động từ tháng 4/2024, đến nay, sau hơn 6 tháng triển khai, cuộc thi “Vườn đẹp, trang trại kiểu mẫu” do Hội Làm vườn và trang trại tỉnh Thanh Hoá tổ chức đã thu hút được sự hưởng ứng, tham gia tích cực của các địa phương trong tỉnh.

Quan Sơn có 6.140 ha rừng luồng, vầu đã được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững

Quan Sơn có 6.140 ha rừng luồng, vầu đã được cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững

07:20 , 01/11/2024

Huyện Quan Sơn, tỉnh Thanh Hóa hiện có 13.450 ha rừng luồng. Năm 2024, các xã, thị trấn trên địa bàn huyện đã chủ động phổ biến, tuyên truyền hiệu quả phát triển vùng luồng thâm canh; tập huấn kỹ thuật chăm sóc, bón phân phục tráng rừng luồng cho các hộ đăng ký tham gia; xây dựng phương án quản lý rừng luồng bền vững để cấp chứng chỉ quản lý rừng bền vững cho rừng luồng.

Vé máy bay Tết tăng khoảng 8 - 10% so với năm ngoái

Vé máy bay Tết tăng khoảng 8 - 10% so với năm ngoái

07:19 , 01/11/2024

Các hãng hàng không trong nước đã mở bán vé máy bay Tết năm 2025 với tổng cộng gần 4,5 triệu vé. Đây là đợt mở bán vé đầu tiên trên cơ sở phê duyệt lịch bay hiện tại.

Tăng cường quản lý Nhà nước về đấu giá quyền khai thác khoáng sản

Tăng cường quản lý Nhà nước về đấu giá quyền khai thác khoáng sản

07:13 , 01/11/2024

Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa có Công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố về việc tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong lĩnh vực đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

Thực tập phương án cứu nạn, cứu hộ tình huống tai nạn giao thông tại huyện Lang Chánh

Thực tập phương án cứu nạn, cứu hộ tình huống tai nạn giao thông tại huyện Lang Chánh

23:16 , 31/10/2024

Ngày 31/10, Phòng Cảnh sát Phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, Công an tỉnh Thanh Hóa phối hợp với Công an huyện Lang Chánh tổ chức thực tập phương án cứu nạn, cứu hộ với tình huống tai nạn giao thông đường bộ tại đường tỉnh lộ 530.

Triển khai Đề án xây dựng "Xã, phường, thị trấn, huyện, thị xã, thành phố không ma túy” trên địa bàn huyện Thọ Xuân

Triển khai Đề án xây dựng "Xã, phường, thị trấn, huyện, thị xã, thành phố không ma túy” trên địa bàn huyện Thọ Xuân

23:10 , 31/10/2024

Sáng ngày 31/10, Huyện uỷ Thọ Xuân đã tổ chức hội nghị triển khai Đề án xây dựng “Xã, phường, thị trấn, huyện, thị xã, thành phố không ma túy” trên địa bàn huyện, giai đoạn 2024 - 2025.

Phổ biến, tuyên truyền Luật Tài nguyên nước năm 2023 và các văn bản quy định chi tiết thi hành luật

Phổ biến, tuyên truyền Luật Tài nguyên nước năm 2023 và các văn bản quy định chi tiết thi hành luật

23:00 , 31/10/2024

Chiều ngày 31/10, tại thành phố Sầm Sơn, Sở Tài nguyên và Môi trường tổ chức hội nghị phổ biến, tuyên truyền Luật Tài nguyên nước năm 2023 và các văn bản quy định chi tiết thi hành luật cho cán bộ, công chức các sở, ban, ngành cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã và các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.