ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH THANH HÓA

Thanh Hoa Radio and Television
Đường dây nóng: 0237 3721150

Hà Nội có thêm hai di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Lễ hội làng Triều Khúc và nghề làm cốm Mễ Trì, hai di sản văn hóa của Hà Nội vừa được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

16/02/2019 10:07

Thông tin trên được nêu rõ tại Quyết định số 446/QĐ-BVHTTDL (về việc công bố Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, đợt 26) của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Lễ hội Triều Khúc- nét văn hóa dân gian độc đáo

Làng Triều Khúc, tên Nôm là Đơ Thao hay Kẻ Đơ, Tên gọi "Đơ Thao" xuất phát từ việc làng có nghề dệt quai nón (quai thao) từ lâu đời. Triều Khúc là một làng cổ. Trên gò Cây Táo ở cánh đồng Miễu của làng, các nhà khảo cổ học đã tìm thấy di chỉ khảo cổ học với 140 hiện vật đá, gốm thuộc Văn hóa Phùng Nguyên cách ngày nay trên dưới 3500 năm.

Lễ hội làng Triều Khúc (Hà Nội) diễn ra từ ngày 9-12/1 Âm lịch hàng năm. (Ảnh: Vietnam+)
Lễ hội làng Triều Khúc (Hà Nội) diễn ra từ ngày 9-12/1 Âm lịch hàng năm. (Ảnh: Vietnam+)

Làng Triều Khúc nổi tiếng là làng thủ công của đất Thanh Oai (Hà Đông) xưa. Nổi tiếng nhất là nghề dệt theo từ nguyên liệu thô, sần - là những phế liệu từ dệt lĩnh dệt lụa thải ra, được chuốt lọc lại thành những con tơ, cuộn sợi nhuộm đủ màu rồi mới dệt thành vải để làm quai nón. Câu ca "Ai làm ra nón quai thao, để cho anh thấy cô nào cũng xinh" được cho là bắt nguồn từ làng quê này.

Dân làng còn nổi tiếng bởi nghề đi khắp nơi thu lượm lông gà, lông vịt về phân loại, làm sạch, phơi khô. Từ các nguyên liệu này, mọi người trong nhà, mỗi người mỗi việc làm thành khá nhiều sản phẩm. Hiện tại làng còn lưu truyền bài ca Nôm (cả bằng văn bản) do một tác giả ký tên là "Ấp tử Giáo Hồng" (ông giáo Hồng là người con của làng) sáng tác năm 1915, chỉ với 36 câu mộc mạc nhưng đã phác họa nghề của dân làng làm ra 34 sản phẩm từ các nguyên liệu này. Nhờ nghề này mà đời sống của dân làng xưa cũng như nay đều ổn định và khá giả hơn các làng quê khác trong vùng. 

Dân làng tôn thờ tổ nghề là Vũ uý, người làng, sống vào thời Cảnh Hưng (1740 - 1786), hiện vẫn còn nhà thờ và tượng của ông tạc bằng đồng còn để trong đình.

Ngày nay, truyền thống "nhất nghệ tinh, nhất thân vinh" của Triều Khúc vẫn được phát huy và mở rộng thành nhiều nghề khác, có sự "phân công " theo các dòng họ, như họ Hoàng Đình chuyên làm băng hiệu, tua cờ và mũ phục vụ lễ hội và cả quân đội; họ Nguyễn Hữu lại chuyên về dệt thảm, trang trí nội thất với những mặt hàng được cả khách hàng ở nhiều nước đến mua.

Theo hiện vật còn lại, chùa Triều Khúc có dấu tích từ thời nhà Đinh. Điều này được căn cứ vào các chữ trên câu đối hiện còn đặt trên Tam bảo của chùa đó là: “Hương Vân tự Cổ Tòng Đinh - Lý - Trần - Lê Kỷ Kinh Vật Hoán Tinh Di Thần Thông Tự Tại.” Chùa Triều Khúc đã được Nhà nước xếp hạng Di tích Lịch sử - Nghệ thuật - Kiến trúc ngày 29/01/1993. 

Làng Triều Khúc có hai ngôi đình thờ Phùng Hưng, được dựng từ thế kỷ XVII với quy mô kiến trúc khá bề thế. Theo thần phả và truyền thuyết thì vào năm 791, trên đường tiến quân vào bao vây thành Tống Bình (nội thành Hà Nội ngày nay), dẹp bỏ ách đô hộ của nhà Đường do Cao Chính Bình cầm đầu, Phùng Hưng đã chọn Triều Khúc làm đại bản doanh, tức khu vực đình hiện nay. Ngoài ra có ngôi đền (dân làng gọi là Đình Sắc), là nơi giữ sắc phong của thần, hàng năm vào dịp hội làng (từ ngày 10 đến 12 tháng Giêng), rước sắc từ đây về đình, tan hội lại rước trả về. Làng cũng có chùa thờ Phật. Cả đình, chùa và đền đã được Bộ Văn Hóa Thông tin xếp hạng là Di tích Lịch sử Văn hóa năm 1993.

Lễ hội làng Triều Khúc diễn ra từ mùng 9 đến 12 tháng Giêng hàng năm mang đậm nét văn hóa truyền thống của làng quê Việt. Lễ hội được tổ chức tại Đại Đình để tưởng nhớ công ơn của Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng, người anh hùng phát động cuộc khởi nghĩa chống ách đô hộ của quân xâm lược phương Bắc. Lễ hội làng Triều Khúc được mở đầu bằng lễ rước long bào, triều phục của Vua Phùng Hưng từ đình thờ Sắc về đình Đại Đình để khai hội.  Trong đó đặc sắc nhất là điệu múa cổ trống bồng.

Nghề cốm Mễ Trì- đặc sản của riêng Hà Nội

Thủ đô Hà Nội có hai làng nghề làm cốm nổi tiếng và lâu đời là làng Vòng ở quận Cầu Giấy và làng Mễ trì ở quận Nam Từ Liêm. Hai ngôi làng chỉ cách nhau hơn 1 cây số nhưng ngày nay nghề cốm Mễ Trì đã phát triển hơn hẳn cốm làng Vòng. 

Người dân ở Mễ Trì cho biết, mỗi khi vào mùa là cả nhà phải tập trung nhân lực để làm cốm. Công việc có khi bắt đầu từ 4h sáng và kéo dài tới tận 22h mới được nghỉ.(Nguồn: Báo ảnh Việt Nam)
Người dân ở Mễ Trì cho biết, mỗi khi vào mùa là cả nhà phải tập trung nhân lực để làm cốm. Công việc có khi bắt đầu từ 4h sáng và kéo dài tới tận 22h mới được nghỉ.(Nguồn: Báo ảnh Việt Nam)

Sau nhiều thăng trầm, nghề làm cốm Mễ Trì đã có nhiều đổi thay, trước đây, người dân chỉ làm cốm vào mùa Thu (tức vụ Mùa) thì nay, cốm được làm quanh năm. 

Các hộ nghề cũng đã sử dụng nhiều máy móc, cơ giới vào các khâu làm cốm, giúp tiết kiệm công sức, thời gian và chi phí sản xuất so với phương pháp làm thủ công mà vẫn bảo toàn hương vị đặc trưng của cốm Mễ Trì là mỏng, dẻo, thơm. 

Ngoài ra, trong đợt này, có 15 di sản khác cũng được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Những di sản này thuộc các loại hình: nghệ thuật trình diễn dân gian, nghề thủ công truyền thống, lễ hội truyền thống, tập quán xã hội và tín ngưỡng, tri thức dân gian. Cụ thể, các di sản này bao gồm: 

1/ Lượn Cọi của người Tày (huyện Pác Nặm, tỉnh Bắc Kạn).

2/ Nghề rèn của người Nùng An (xã Phúc Sen, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng).

3/ Hò Cần Thơ (huyện Thới Lai, quận Ô Môn, quận Cái Răng, thành phố Cần Thơ).

4/ Mền Loóng Phạt Ái (Tết Hoa mào gà) của người Cống (xã Pa Thơm, huyện Điện Biên; xã Nậm Kè, huyện Mường Nhé; xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên).

5/ Lễ Gạ Ma Thú (Cúng bản) của người Hà Nhì (xã Sín Thầu, xã Chung Chải, xã Sen Thượng, xã Leng Su Sìn, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên).

6/ Lễ hội Chùa Bà Đanh (xã Ngọc Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam).

7/ Hát Dậm Quyển Sơn (xã Thi Sơn, huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam).

 8/ Lễ hội làng Triều Khúc (xã Tân Triều, huyện Thanh Trì, Hà Nội).

9/ Nghề cốm Mễ Trì (phường Mễ Trì, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội).

10/ Nghi lễ Mo Tham Thát của người Tày (xã Làng Giàng, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai).

11/ Nghi lễ Then của người Giáy (huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai);

12/ Lễ Cấp sắc của người Dao Quần Chẹt (xã Xuân Thủy, huyện Yên Lập, tỉnh Phú Thọ).

13/ Nghề dệt thổ cẩm truyền thống của người Hrê (xã Ba Thành, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi).

14/ Nghệ thuật Rô-băm của người Khmer (xã Tài Văn, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng).

15/ Lễ hội Nghinh Ông (Thị trấn Trần Đề, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng).

16/ Nghệ thuật trang trí trên trang phục truyền thống của người Dao Đỏ(huyện Sơn Dương, huyện Hàm Yên, huyện Chiêm Hóa, huyện Na Hang, huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang).

17/ Xường giao duyên của người Mường (xã Cao Ngọc, xã Thạch Lập, xã Minh Sơn, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa).

Theo số liệu thống kê của Cục Di sản Văn hóa (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), hiện nay, có 288 di sản văn hóa phi vật thể trên cả nước đã được đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Theo An Ngọc/VietnamPlus

 


Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Thanh Hoá: còn nhiều khó khăn trong phát triển du lịch cộng đồng

Thanh Hoá: còn nhiều khó khăn trong phát triển du lịch cộng đồng

07:33 , 27/03/2024

Sở hữu cảnh quan thiên nhiên kỳ thú, bản sắc văn hóa, ẩm thực vùng miền phong phú và hấp dẫn, khí hậu hài hòa,… Thanh Hoá có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng. Đây cũng được xác định là một trong những dòng sản phẩm du lịch chủ lực của tỉnh. Tuy nhiên hiện nay tại nhiều huyện, việc phát triển của loại hình du lịch này vẫn hạn chế.

Chuẩn bị tốt các điều kiện, sẵn sàng cho Lễ hội Đền Phố Cát 2024

Chuẩn bị tốt các điều kiện, sẵn sàng cho Lễ hội Đền Phố Cát 2024

12:06 , 26/03/2024

Một trong những lễ hội xuân được chờ đợi nhất tại huyện Thạch Thành hằng năm là Lễ hội Đền Phố Cát, với nhiều hoạt động ý nghĩa. Đến thời điểm này, mọi công tác chuẩn bị cho lễ hội năm 2024 đang được hoàn tất, sẵn sàng đón Nhân dân và du khách đến tham quan và chiêm bái.

Huyện Vĩnh Lộc tổ chức Lễ hội Phủ Trịnh năm 2024

Huyện Vĩnh Lộc tổ chức Lễ hội Phủ Trịnh năm 2024

19:56 , 25/03/2024

Trong 3 ngày, từ 25 đến 27/3, tức 16 đến 18/2 âm lịch, tại Khu Di tích lịch sử quốc gia Phủ Trịnh, xã Vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc sẽ diễn ra Lễ hội Phủ Trịnh năm 2024 và kỷ niệm 454 năm ngày mất Minh Khang Thái Vương Trịnh Kiểm (1570-2024) với nhiều hoạt động ý nghĩa.

Lễ hội cầu phúc Đền Độc Cước năm 2024

Lễ hội cầu phúc Đền Độc Cước năm 2024

19:49 , 25/03/2024

Sáng 25/3, tại Di tích lịch sử - văn hóa Đền Độc Cước, UBND thành phố Sầm Sơn đã tổ chức Lễ hội cầu phúc Đền Độc Cước năm 2024.

Đoàn thanh niên ứng dụng công nghệ trong số hóa thông tin, hình ảnh Di tích Lịch sử - Văn hóa

Đoàn thanh niên ứng dụng công nghệ trong số hóa thông tin, hình ảnh Di tích Lịch sử - Văn hóa

18:29 , 25/03/2024

Với sức trẻ và sự năng động, sáng tạo, nhạy bén với khoa học công nghệ, tuổi trẻ Thanh Hóa đang khẳng định mình là lực lượng xung kích, tích cực trong việc đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh. Một trong những hoạt động nổi bật, đó là ứng dụng công nghệ trong việc số hóa thông tin về di tích Lịch sử - Văn hóa, mang lại hiệu quả quảng bá tích cực.

Liên hoan nghệ thuật truyền thống, nghệ thuật quần chúng TP Sầm Sơn lần thứ II năm 2024

Liên hoan nghệ thuật truyền thống, nghệ thuật quần chúng TP Sầm Sơn lần thứ II năm 2024

11:00 , 25/03/2024

Trong khuôn khổ lễ hội Cầu phúc, tối 24/03, tại đền Độc Cước, UBND thành phố Sầm Sơn đã tổ chức liên hoan nghệ thuật truyền thống, nghệ thuật quần chúng lần thứ II năm 2024.

Lễ tế giỗ Đại Vương Tuấn Lương Chi Thần Nguyễn Hữu Huân

Lễ tế giỗ Đại Vương Tuấn Lương Chi Thần Nguyễn Hữu Huân

23:10 , 24/03/2024

Xã Quảng Lưu, huyện Quảng Xương vừa tổ chức Lễ tế giỗ Đại Vương Tuấn Lương Chi Thần Nguyễn Hữu Huân.

Chiếc xe cút kít từng chở hơn 12.000kg lương thực trong chiến dịch Điện Biên Phủ

Chiếc xe cút kít từng chở hơn 12.000kg lương thực trong chiến dịch Điện Biên Phủ

20:07 , 24/03/2024

Đến với Bảo tàng chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ ở thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, giữa hàng nghìn hiện vật, tài liệu được trưng bày, có một chiếc xe cút kít nhỏ bé, thô sơ nhưng luôn thu hút được sự chú ý của mọi người dân và du khách. Đó là chiếc xe cút kít đã cùng với một người nông dân quê Thanh Hóa làm nên một kỳ tích phi thường trong những tháng ngày lịch sử của dân tộc.

Khai mạc Liên hoan văn nghệ dân gian - Phiên chợ vùng cao năm 2024

Khai mạc Liên hoan văn nghệ dân gian - Phiên chợ vùng cao năm 2024

11:19 , 24/03/2024

Tối 23/3, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá phối hợp với Ủy ban Nhân dân huyện Quan Hóa tổ chức Lễ khai mạc Liên hoan văn nghệ dân gian - Phiên chợ vùng cao năm 2024. Đồng chí Đầu Thanh Tùng, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh tới dự.

Thành phố Sầm Sơn tổ chức hội nghị chuyên đề về văn hoá dân gian

Thành phố Sầm Sơn tổ chức hội nghị chuyên đề về văn hoá dân gian

20:05 , 23/03/2024

Ban chỉ đạo phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa thành phố Sầm Sơn vừa tổ chức hội nghị chuyên đề về văn hoá dân gian hát chầu văn và công tác quản lý Nhà nước về thực hành tín ngưỡng Thờ mẫu Tam phủ của Người Việt.