Trái dâu tằm: Món ăn ngon, vị thuốc quý!
Nói đến dâu tằm, ai cũng nghĩ ngay đến vải vóc, tơ lụa. Nhưng dâu tằm cũng là một cây thuốc quý với nhiều công dụng khác nhau.
Đặc biệt, hằng năm vào những ngày cuối xuân, đầu hè, là lúc vào mùa thu hoạch những trái dâu tằm chín rộ. Những trái dâu tím thẫm này là món ăn, thức uống và cũng là loại thuốc chữa bệnh quý hiếm thiên nhiên ban tặng cho con người…
Vài nét về cây dâu tằm
Dâu tằm, mạy môn, tầm tang, dâu trắng (white mulberry) có tên khoa học Morus alba L. Morus acidosa, họ Dâu, Moraceae. Có đến 24 loại dâu tằm, nhưng phổ biến nhất là ba loại trắng, đen và đỏ.
Dâu tằm được trồng chủ yếu ở châu Á và bắc Mỹ để lấy lá là nguồn thực phẩm duy nhất để nuôi tằm nhả tơ. Ở Việt Nam, dâu tằm được trồng khắp các vùng miền trên cả nước, nhiều nhất ở các tỉnh có nghề truyền thống trồng dâu, nuôi tằm, dệt lụa.
Toàn bộ cây dâu đều có thể sử dụng nhiều trong các bài thuốc: Lá dâu (tang diệp), Quả dâu (tang thầm), Rễ dâu (tang bạch), Tổ bọ ngựa trên cây dâu (tang tiêu phiêu), Cây ký sinh trên cây dâu ( tang ký sinh). Trong đó quả dâu (tang thầm) là phần có giá trị dinh dưỡng và dược liệu nhất.
Trái dâu tằm: món ăn ngon
Trái dâu tằm có thể ăn tươi, làm nước ép, ngâm rượu, làm trà, mứt, sấy khô, đóng hộp...
* Thành phần dinh dưỡng
Quả dâu tằm tươi đến 88% là nước, 9.4% carb, 1.7% chất xơ, 1.4% protein 0.4% chất béo. Khi khô, chúng chứa 70% carb, 14% chất xơ, 12% protein và 3% chất béo. Trái dâu tằm có nhiều carotene (tiền vitamin A), vitamin B1, vitamin C, vitamin E, vitamin K1, acid folic, acid folinicm, Kali, Sắt…
Đặc biệt, trái dâu tằm chứa khá nhiều polyphenol, alkaloid, flavonoid, isoquercetin, quercetin, …là những chất chống oxy hóa rất tốt cho cơ thể.
Những chất có tác dụng sinh dược học quan trọng trong dâu tằm gồm: anthocyanin, cyanidin làm trái dâu tằm có màu sắc đen, đỏ, tím, axit chlorogenic, rutin, myricetin..
* Cách ngâm xi-rô dâu
Quy trình chế biến xi-rô dâu tằm cũng đơn giản như các xi-rô trái cây khác: Chọn dâu tươi, không bầm dập; Rửa dâu tằm rửa sạch sẽ, để vào rá cho ráo nước; Cho vào bình thủy tinh và trộn với đường, một lớp dâu phủ một lớp đường theo tỷ lệ 2 dâu/ 1 đường; Nhằm tránh nước dâu bị lên men giấm, có thể cho một ít rượu gạo ngon để “sát trùng”; Để khoảng 1-2 ngày cho tan hết đường, lọc lấy nước; Đun sôi cho đến khi ra nước màu đỏ sền sệt, tỏa mùi thơm. Để nguội, chiết vào lọ cho vào tủ lạnh để dùng uống dần.
Vì trái dâu tằm có chứa một lượng đáng kể các chất hoạt tính sinh học có tác dụng dược lý lợi cho sức khỏe, dâu tằm đã được sử dụng trong cả Đông lẫn Tây y.
Các nghiên cứu thực nghiệm y, dược học trên động vật cho thấy trái dâu tằm có các tác dụng sau: giảm mỡ máu, giảm glucose máu, chống béo phì, bảo vệ gan (hepatoprotective), chống độc và stress oxy-hóa (protective against cytotoxicity and oxidative stress), bảo vệ tổn thương não.
Theo Đông y, quả dâu tằm có vị ngọt, tính bình là một vị thuốc thể chế biến thành nhiều món ăn, bài thuốc mang lại lợi ích cho sức khỏe như: Bồi bổ cơ thể, bổ thận, tráng dương, bổ máu, chống bạc tóc; Trợ tiêu hoá; Thông khí huyết, trợ tim mạch; Sáng mắt, trợ thị giác; Chống mất ngủ.
Như vậy, theo kinh nghiệm, bài thuốc dân gian cũng như những thực nghiệm khoa học, trái dâu tằm có những lợi ích sức khỏe sau:
1. Hỗ trợ tiêu hóa
Nhờ quả dâu tằm nhiều chất xơ hệ tiêu hóa được hỗ trợ, giảm nguy cơ táo bón, đầy hơi và co thắt… ruột.
2. Kiểm soát tốt mỡ, glucose máu
Nhờ nhiều chất xơ, chất chống oxy hóa, quả dâu tằm giúp ổn định đường, mỡ máu, giảm nguy cơ thừa cân, béo phì, đái tháo đường.
3. Ổn định huyết áp, giảm bệnh tim mạch
Cũng như trái nho, dâu tằm có khá nhiều polyphenol đặc biệt là chất resveratrol. Đây là một chất chống oxy hóa quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tim mạch nhất định: chống xơ vữa động mạch, chống đông máu, giảm huyết áp, đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Ngoài ra reveratrtol còn làm giảm cholesterol, glucose máu .. gián tiếp làm giảm nguy cơ tim mạch.
4. Tăng cường sức đề kháng, miễn dịch
Trái dâu tằm có hàm lượng cao các vitamin A, vitamin C và flavonoid giúp tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể, ngăn ngừa cảm cúm, ho, cảm lạnh và nhiều bệnh khác..
5. Chống stress oxy-hóa
Dâu tằm giàu giàu vitamin, polyphenol, alkaloid, flavonoid, isoquercetin, quercetin, …là những chất chống oxy hóa rất tốt giúp cơ thể chống lại stress oxy-hóa. Khi các stress oxy-hóa bị ngăn chặn, quá trình lão hóa cũng được chậm lại, nguy cơ mắc các bệnh ung thư cũng giảm đi.
Hai điều lưu ý
Tuy rất hiếm, nhưng quả dâu cũng có thể gây dị ứng, đặc biệt quả dâu giập nát hư hỏng hay có dùng thuốc bảo vệ thực vật.
Trong nước quả dâu có chứa chất tanin nên tuyệt đối không tích trữ dâu tằm trong các dụng cụ chứa kim loại như đồng, sắt, nhôm... và nên chưng nấu, chứa đựng nước dâu với nồi tráng men, thủy tinh hoặc nồi đất.
TS.BS Trần Bá Thoại
Uỷ viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam
Bài viết cùng chuyên mục
Đọc thêm
Tiêm vắc xin phòng Viêm gan B - Những điều cần biết
Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ người nhiễm virus viêm gan B cao nhất thế giới với khoảng 15 - 20% người mắc viêm gan B trong cộng đồng. Đáng lo ngại, theo thống kê của Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, mỗi năm, Việt Nam có khoảng 10 triệu trường hợp tử vong do nhiễm virus viêm gan B. Điều này cho thấy, việc phòng tránh viêm gan B đang là vấn đề vô cùng cấp thiết. Liên quan đến vấn đề này, Đài Phát thanh và Truyền hình Thanh Hoá đã trao đổi với bác sĩ Nguyễn Thị Hải Yến, Khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hoá.
Xứng đáng là lực lượng tuyến đầu trong phòng chống dịch bệnh
Ngày 19/4/2019, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa được thành lập trên cơ sở tổ chức lại các trung tâm y tế tuyến tỉnh. 5 năm qua, trong điều kiện tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, trung tâm luôn phát huy vai trò là đơn vị tuyến đầu trong hệ thống y tế dự phòng của tỉnh, chủ động triển khai các hoạt động phòng, chống dịch bệnh, được các cấp, các ngành đánh giá cao, góp phần vào sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khỏe Nhân dân.
Trao tặng 50 mái tóc yêu thương đến bệnh nhân ung thư
Tại chương trình “Tặng tóc cho người bệnh ung thư” do Bệnh viện Ung bướu tỉnh Thanh Hóa phối hợp với Quỹ Ngày mai tươi sáng và các đơn vị tài trợ tổ chức, 50 mái tóc đã được trao tặng đến bệnh nhân ung thư đang điều trị tại bệnh viện.
Tiếp tục đẩy mạnh bảo hiểm y tế trong tình hình mới
Sáng ngày 16/4, Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc tổng kết 15 năm thực hiện Chỉ thị số 38 ngày 7/9/2009 của Ban Bí thư về đẩy mạnh công tác bảo hiểm y tế trong tình hình mới.
Đẩy mạnh chuyển đổi số tại tuyến y tế cơ sở
Các cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý, khám chữa bệnh. Qua đó góp phần nâng cao chất lượng điều trị, chăm sóc sức khỏe Nhân dân.
Hơn 90% nguồn tạng hiến từ người cho sống
Sau hơn 30 năm triển khai ghép tạng, Việt Nam đã ghép được đầy đủ tạng mà thế giới đã ghép được. Tuy nhiên, nguồn hiến tạng từ người cho chết não còn rất thấp. Hơn 90% nguồn tạng hiến cho các ca ghép là từ người cho sống.
Việt Nam: Nhiều bệnh truyền nhiễm gia tăng số ca mắc
Tại Việt Nam, một số bệnh truyền nhiễm đang gia tăng nhanh số ca mắc. Bộ Y tế khuyến cáo các địa phương cần tăng cường các giải pháp kiểm soát, phòng chống dịch bệnh.
Tìm ra loại ký sinh trùng gây bệnh ngoài da ở xã Vĩnh Hòa
Thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hoá cho biết, chùm ca bệnh bị bệnh ngoài da ở xóm Chùa Vĩnh Nghiêm, thôn Quang Biểu, xã Vĩnh Hòa, huyện Vĩnh Lộc được xác định là bệnh ghẻ do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei var hominis gây ra.
Thực phẩm chức năng không có tác dụng phòng tránh đột quỵ
Những năm gần đây, bệnh nhân bị đột quỵ đang ngày càng gia tăng. Do đó, nhiều người dân, đặc biệt là người cao tuổi lo lắng, tìm kiếm các loại thuốc, thực phẩm chức năng để phòng bệnh đột quỵ. Lợi dụng tâm lý này, nhiều cá nhân, đơn vị đã bán và quảng cáo nhiều loại thực phẩm chức năng có tác dụng phòng đột quỵ. Tuy nhiên,các bác sĩ cho biết, thực phẩm chức năng không có tác dụng phòng chống bệnh đột quỵ.
Tiến độ chuyển giao từ bệnh án giấy sang điện tử chậm
Trung tâm Thông tin y tế quốc gia cho biết, tiến độ chuyển giao từ bệnh án giấy sang bệnh án điện tử tại các bệnh viện công lập và tư nhân trên cả nước rất chậm.
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.