Các xét nghiệm trong bệnh đái tháo đường
Có thể cần thời gian để các triệu chứng của bệnh đái tháo đường (ĐTĐ) xuất hiện. Tuy nhiên, bác sĩ có thể phát hiện tình trạng bệnh ở giai đoạn đầu bằng cách thực hiện các xét nghiệm khác nhau.
Những xét nghiệm này có thể phát hiện các dạng bệnh ĐTĐ khác nhau, bao gồm ĐTĐ týp 1, týp 2 và ĐTĐ thai kỳ.
Bài viết mô tả các dạng bệnh ĐTĐ và các xét nghiệm phát hiện ra chúng, bao gồm cả quá trình và kết quả, cũng như các bộ dụng cụ xét nghiệm tại nhà và khi nào cần đi khám bác sĩ.
Nhấn để phóng to ảnh
ĐTĐ týp 2
Các bác sĩ có thể sử dụng một số xét nghiệm khác nhau để phát hiện bệnh ĐTĐ týp 2. Ở người mắc bệnh này, cơ thể sản xuất insulin nhưng không thể sử dụng nó một cách hiệu quả.
Hemoglobin A1c
Một trong những xét nghiệm ĐTĐ phổ biến nhất là xét nghiệm A1c.
Bác sĩ cũng có thể gọi xét nghiệm này là xét nghiệm hemoglobin A1c, HbA1c hay xét nghiệm glycated hemoglobin. Nó đo sự gắn kết của các phân tử glucose (đường trong máu) với hemoglobin, một thành phần của hồng cầu.
Kết quả xét nghiệm A1c cho thấy mức đường huyết trung bình của một người trong 3 tháng. Nếu mức này cao hơn 5,7%, nó cho thấy có một lượng glucose cao bất thường nhất quán trong máu, theo Viện bệnh ĐTĐ, bệnh tiêu hóa và bệnh thận quốc gia(NIDDK) Mỹ.
Người bệnh không phải nhịn ăn trước xét nghiệm, và chỉ cần lấy một mẫu máu nhỏ.
Bác sĩ có thể chẩn đoán ĐTĐ chỉ dựa trên kết quả xét nghiệm A1c. Tuy nhiên, dạng ĐTĐ duy nhất mà xét nghiệm này có thể phát hiện là ĐTĐ týp 2.
Xét nghiệm glucose huyết tương lúc đói
Xét nghiệm glucose huyết tương lúc đói (FPG) yêu cầu người bệnh không được ăn hoặc uống trong 8 giờ trước khi lấy mẫu máu. Phòng khám thường sẽ lên lịch xét nghiệm vào buổi sáng sớm và xét nghiệm thường bao gồm lấy máu từ ngón tay, mà một số chuyên gia y tế gọi là "xét nghiệm chích máu ngón tay", hoặc lấy máu từ tĩnh mạch ở cánh tay.
Xét nghiệm glucose huyết tương ngẫu nhiên
Xét nghiệm glucose huyết tương ngẫu nhiên (RPG) cũng thường bao gồm chích máu ở ngón tay hoặc lấy máu từ tĩnh mạch cánh tay. Sự khác biệt chính giữa xét nghiệm này và xét nghiệm FPG là RPG không yêu cầu người bệnh phải nhịn ăn.
ĐTĐ týp 1
ĐTĐ týp 1 có thể khó chẩn đoán. Bệnh phát triển khi cơ thể không sản xuất đủ insulin, một hoóc-môn cần thiết để xử lý lượng đường trong máu.
Nếu không điều trị, ĐTĐ týp 1 có thể khiến mức đường huyết của người bệnh tăng rất cao. Điều trị bao gồm tiêm insulin.
Nếu bác sĩ nghi ngờ ĐTĐ týp 1, họ sẽ kiểm tra xem liệu người đó có đang gặp phải các triệu chứng của bệnh hay không, có thể bao gồm các triệu chứng cực kỳ mệt mỏi và giống như cúm.
Bác sĩ cũng có thể sử dụng các xét nghiệm sau:
• FPG: Xét nghiệm máu này cho biết cơ thể xử lý glucose tốt thế nào.
• Test dung nạp glucose đường uống: Đối với xét nghiệm này, người bệnh cần phải nhịn ăn và sau đó uống dung dịch có chứa glucose. Nhân viên y tế sau đó sẽ đo chỉ số đường huyết mỗi giờ trong 2 - 3 giờ.
• A1c: Xét nghiệm này cho biết mức đường huyết trung bình trong 3 tháng qua, nhưng kết quả có thể thấp không chính xác ở người ĐTĐ týp 1.
Nếu kết quả không đủ để kết luận, bác sĩ có thể yêu cầu làm bất kỳ xét nghiệm nào sau đây:
• C-peptide: Tuyến tụy sản xuất protein này cùng với insulin. Mức C-peptide trong máu thấp có thể gợi ý mức insulin thấp.
• Tự kháng thể insulin: Xét nghiệm này kiểm tra sự hiện diện của protein nhắm vào và phá hủy insulin.
• Tự kháng thể axit glutamic decarboxylase: Các bác sĩ sử dụng xét nghiệm này để kiểm tra sự hiện diện của các kháng thể có thể phá hủy các enzym trong các tế bào sản xuất insulin.
• Tự kháng thể liên quan insulinoma 2: Sự hiện diện của các kháng thể này cũng có thể chỉ ra rằng cơ thể đang tấn công các tế bào sản xuất insulin.
• Tự kháng thể bào tương tế bào tiểu đảo: Quỹ nghiên cứu bệnh ĐTĐ thiếu niên ước tính 80% những người mắc ĐTĐ týp 1 có loại kháng thể này.
• Vận chuyển kẽm 8: Xét nghiệm này xác định các kháng thể tiêu diệt tế bào beta sản xuất insulin.
Bác sĩ có thể chỉ đưa ra được chẩn đoán xác định sau khi xem kết quả của nhiều xét nghiệm trong số này.
ĐTĐ thai kỳ
Các bác sĩ thường sử dụng hai xét nghiệm để chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ, xỷ ra ở phụ nữ mang thai.
Test glucose
Bác sĩ thường thực hiện xét nghiệm này ở khoảng tuần thai từ 24 đến 28, theo NIDDK. Đây thường là xét nghiệm đầu tiên cho bệnh tiểu đường thai kỳ.
Test glucose yêu cầu người mẹ uống nước chứa glucose. Một giờ sau, nhân viên y tế sẽ lấy máu để đo mức glucose.
Kết quả 135 mg/dl hoặc cao hơn có thể chỉ ra rằng cơ thể không xử lý được glucose một cách đúng đắn.
Để xác nhận chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ, bác sĩ sẽ đề nghị xét nghiệm dung nạp glucose đường uống.
Xét nghiệm dung nạp glucose đường uống
Xét nghiệm này yêu cầu người mẹ nhịn ăn trong 8 giờ và sau đó lấy mẫu máu. Tiếp theo, người mẹ sẽ uống nước chứa glucose và nhân viên y tế sẽ lấy máu mỗi giờ một lần trong ít nhất 2 giờ.
Nếu mức đường huyết vẫn cao trong suốt thời gian này, điều dó có thể chỉ ra ĐTĐ thai kỳ.
Kiểm tra tại nhà
Có thể tự thực hiện một số xét nghiệm tại nhà. Bao gồm:
Xét nghiệm đường huyết
Bộ dụng cụ xét nghiệm tại nhà có thể đo đường huyết. Các thành phần cụ thể của các bộ dụng cụ có thể khác nhau, nhưng hầu hết bao gồm:
• dụng cụ để chích ngón tay
• que thử để lấy máu
• máy đo đường huyết để đánh giá mẫu và cho kết quả
Bác sĩ sẽ xác định mức đường huyết bình thường của một người, và cũng sẽ giải thích kết quả nào cho thấy cần có sự chăm sóc y tế.
Xét nghiệm ketone trong nước tiểu
Một loại xét nghiệm tại nhà khác đánh giá nước tiểu về sự hiện diện của ketone, chất mà cơ thể tạo ra khi giáng hóa chất béo để làm năng lượng. Ketone thường chỉ ra rằng cơ thể có quá ít insulin.
Hầu hết các hiệu thuốc bán những bộ dụng cụ này. Xét nghiệm bao gồm lấy nước tiểu, sau đó nhúng que thử được cung cấp vào nước tiểu. Nó sẽ cho thấy sự hiện diện của ketone.
Nếu ketone ở mức trung bình hoặc cao, thì người đó nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế.
Các kết quả
Theo NIDDK, sau đây là giới hạn chung của kết quả xét nghiệm bệnh tiểu đường. Các bác sĩ có thể sử dụng các giới hạn này khi xem xét chẩn đoán bệnh tiểu đường.
A1c
• bình thường: dưới 5,7%
• tiền ĐTĐ: 5,7 - 6,4%
• Bệnh ĐTĐ: 6,5% trở lên
FPG
• bình thường: 99 mg/dl hoặc thấp hơn
• tiền ĐTĐ: 100 - 125 mg/dl
• Bệnh ĐTĐ: 126 mg/dl hoặc cao hơn
RPG
Khi mức là 200 mg/dl hoặc cao hơn, người đó có thể bị ĐTĐ.
Tóm tắt
Bác sĩ hoặc nhân viên tư vấn về ĐTĐ được đào tạo có thể cung cấp thêm thông tin về các xét nghiệm và mục đích của chúng.
Hầu hết là xét nghiệm máu, mặc dù xét nghiệm ketone trong nước tiểu cũng có thể cho biết cơ thể có đủ insulin hay không.
Sau khi chẩn đoán, bác sĩ có thể sử dụng một số xét nghiệm này để theo dõi hiệu quả của phác đồ điều trị ĐTĐ ở người bệnh.
Cẩm Tú/Dân trí
Bài viết cùng chuyên mục
Đọc thêm
Tìm ra loại ký sinh trùng gây bệnh ngoài da ở xã Vĩnh Hòa
Thông tin từ Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hoá cho biết, chùm ca bệnh bị bệnh ngoài da ở xóm Chùa Vĩnh Nghiêm, thôn Quang Biểu, xã Vĩnh Hòa, huyện Vĩnh Lộc được xác định là bệnh ghẻ do ký sinh trùng Sarcoptes scabiei var hominis gây ra.
Thực phẩm chức năng không có tác dụng phòng tránh đột quỵ
Những năm gần đây, bệnh nhân bị đột quỵ đang ngày càng gia tăng. Do đó, nhiều người dân, đặc biệt là người cao tuổi lo lắng, tìm kiếm các loại thuốc, thực phẩm chức năng để phòng bệnh đột quỵ. Lợi dụng tâm lý này, nhiều cá nhân, đơn vị đã bán và quảng cáo nhiều loại thực phẩm chức năng có tác dụng phòng đột quỵ. Tuy nhiên,các bác sĩ cho biết, thực phẩm chức năng không có tác dụng phòng chống bệnh đột quỵ.
Tiến độ chuyển giao từ bệnh án giấy sang điện tử chậm
Trung tâm Thông tin y tế quốc gia cho biết, tiến độ chuyển giao từ bệnh án giấy sang bệnh án điện tử tại các bệnh viện công lập và tư nhân trên cả nước rất chậm.
Lần đầu tiên Việt Nam chia tách gan người hiến thành công để ghép cho 2 người
Từ gan của nam thanh niên bị chết não, các bác sĩ của các trung tâm ghép tạng hàng đầu Việt Nam phối hợp với y bác sĩ tại Quảng Ninh đã tách đôi, ghép gan thành công cho hai người, một trẻ em, một người lớn. Đây là lần đầu tiên các bác sĩ chia tách gan người hiến chết não thành công để ghép cho hai người, tạo nên cột mốc mới cho kỹ thuật ghép gan tại Việt Nam.
Nữ điều dưỡng hiến tạng cứu 4 người
Mới đây, một trường hợp là nữ điều dưỡng mắc bệnh hiểm nghèo bị ngừng tim đột ngột, dù được cấp cứu tích cực nhưng không qua khỏi, gia đình đã đồng ý hiến tạng để cứu 4 người khác. Trong đó, 1 người được ghép tim, 2 người được ghép thận và 1 người được ghép gan.
Chủ động phòng chống sốt xuất huyết
Thời điểm giao mùa, nóng ẩm, mưa nhiều như hiện nay là điều kiện thuận lợi để muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết phát triển. Trong khi đó, bệnh sốt xuất huyết chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh nên ngành y tế khuyến cáo người dân thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh chủ động.
Đẩy mạnh ứng dụng kỹ thuật mới tại các bệnh viện tuyến huyện
Cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển kỹ thuật mới, chuyên sâu, nâng cao chất lượng phục vụ… là những giải pháp mà các bệnh viện tuyến huyện đang thực hiện nhằm thay đổi diện mạo, nâng cao chất lượng phục vụ, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của người dân. Đây cũng là yêu cầu đặt ra với các bệnh viện trước bài toán tự chủ.
Kiểm soát tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em
Theo khảo sát ngành y tế, tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ dưới 10 tuổi đang là thực trạng đáng báo động tại Thanh Hóa. Thừa cân, béo phì là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh lý nguy hiểm, ảnh hưởng đến cuộc sống của trẻ trong tương lai. Vì vậy, để kiểm soát tình trạng thừa cân, béo phì, nhất là đối với trẻ em cần sự quan tâm của gia đình và nhà trường.
Nhiều người dân mắc bệnh ngoài da chưa rõ nguyên nhân
Thời gian gần đây, nhiều người dân ở khu dân cư xóm Chùa Vĩnh Nghiêm, thôn Quang Biểu, xã Vĩnh Hòa, huyện Vĩnh Lộc bị mắc bệnh ngoài da chưa rõ nguyên nhân.
Điều trị thoát vị đĩa đệm hiệu quả bằng y học cổ truyền
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy đĩa đệm cột sống thoát ra khỏi vị trí bình thường trong vòng sợi, chèn ép vào ống sống hay các rễ dây thần kinh gây đau cột sống. Thoát vị đĩa đệm không chỉ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống: đau, hạn chế vận động thậm chí nếu không được điều trị kịp thời có thể gây liệt, tàn phế…và chi phí điều trị tốn kém. Hiện nay, điều trị thoát vị đĩa đệm đang được thực hiện hiệu quả bằng áp dụng các phương pháp y học cổ truyền góp phần phục hồi chức năng, cải thiện sức khoẻ và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.