Hàm Rồng – nguồn cảm xúc trong sáng tác văn học nghệ thuật
Tạo hóa đã kiến tạo và ban tặng cho miền quê Xứ Thanh một thắng tích đẹp nên thơ, sơn thủy hữu tình đó là Hàm Rồng - sông Mã làm say lòng biết bao tao nhân mặc khách, văn nghệ sĩ muôn phương.
Nằm trong quần thể thắng cảnh nên thơ và trữ tình ấy có cây cầu Hàm Rồng huyền thoại gắn liền với chiến thắng oai hùng của quân và dân ta trong thời kỳ chiến tranh. Có thể nói rằng ở Việt Nam, hiếm có cây cầu nào đi vào thi ca nhiều như cầu Hàm Rồng. Đặc biệt giai đoạn nở rộ các hoạt động sáng tác về đề tài Hàm Rồng là thời kỳ chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ bằng không quân ra Miền Bắc.
Cầu Hàm Rồng lịch sử
Hầu như các nhà văn, nhà thơ, các nhạc sỹ, họa sỹ, nhà làm phim ở địa phương, trong nước và quốc tế... đều có mặt ở tọa độ lửa Hàm Rồng trong những năm tháng khói lửa ấy để khắc họa ý chí kiên cường, tinh thần quả cảm của quân và dân ta quyết tâm đánh thắng kẻ thù xâm lược ngay trên bầu trời Hàm Rồng một cách chân thực và sống động nhất.
Cầu Hàm Rồng hiện tại
Tiêu biểu trong lĩnh vực âm nhạc có ca khúc "Chào Sông Mã anh hùng" của Nhạc sỹ Xuân Giao, hay "Cây lúa Hàm Rồng" của nhạc sỹ Đôn Truyền; trong số hàng chục bài thơ hay về Hàm Rồng có tác phẩm "Trụ Cầu Sông Mã" của nhà thơ Mã Giang Lân...
Nhà văn Lê Xuân Giang, Nguyên Chính trị viên Đại đội 4 - Trung đoàn 228
Nhà văn Lê Xuân Giang, Nguyên Chính trị viên Đại đội 4 - Trung đoàn 228 chia sẻ: "Phải nói rằng những chiếc công của Hàm Rồng được nức lòng Nhân dân cả nước, và vì thế mà giới văn nghệ sỹ có nhiều tác phẩm viết về Hàm Rồng".
Vốn từng là người lính trực tiếp tham gia chiến đấu trên đồi C4 bảo vệ Cầu Hàm Rồng ngay từ những ngày đầu của cuộc chiến, sau này hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật, nhà văn Lê Xuân Giang đã giành nhiều thời gian và tâm sức để viết lại những ký ức về Hàm Rồng trong những ngày tháng chiến tranh với các thể loại truyện ngắn và ký. Trong đó có tác phẩm "Kỷ niệm về trận địa Đồi C4"; "Tường trình của người lính" và ký "Hàm Rồng những ngày ấy" viết chung cùng với Nhà văn Từ Nguyên Tĩnh.
Mặc dù số lượng và khối lượng sáng tác về đề tài Hàm Rồng và Hàm Rồng chiến thắng trong thời gian qua là rất lớn và rất đáng ghi nhận; tuy nhiên theo Nhà văn Lê Xuân Giang: với giá trị và ý nghĩa lịch sử to lớn của Hàm Rồng chiến thắng và cả sự hy sinh gian khổ của quân và dân ta trong cuộc chiến đấu bảo vệ Cầu Hàm Rồng hơn 3 nghìn ngày, thì đến thời điểm này vẫn chưa có một tác phẩm nào thực sự tương xứng với tầm vóc vĩ đại của một Hàm Rồng linh thiêng và huyền thoại.
Nhà văn Lê Xuân Giang, Nguyên Chính trị viên Đại đội 4 - Trung đoàn 228
Hàm Rồng, địa danh đã đi vào lịch sử như những trang chói lọi nhất trong cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm của dân tộc. Hình tượng Hàm Rồng trong văn học nghệ thuật còn là một biểu trưng cho văn hoá, khát vọng và ý chí của đất và người Thanh Hoá, rộng hơn là tinh thần quân dân một lòng sẵn sàng hy sinh vì quê hương, đất nước của dân tộc Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh.
Vùng đất Hàm Rồng sau hơn nửa thế kỷ, từ một chiến trường khốc liệt, bom đạn tàn phá cày xới , nay đã thực sự thay da, đổi thịt từng ngày với màu xanh của hoà bình. Sức sống của thành phố trẻ bên dòng Sông Mã anh hùng chắc chắn sẽ tiếp tục khơi nguồn sáng tạo bất tận cho lớp lớp văn nghệ sĩ của Thanh Hoá nói chung và cả nước nói riêng.
