Giá đắt vẫn hút khách
Trong vai người đi tìm mua nhà, PV được nhân viên môi giới tên T. dẫn tới một dự án giấy chung có quy mô khá lớn gần đường Tô Ngọc Vân, phường Thạnh Xuân, quận 12, Tp.HCM. Tại đây, các căn nhà được thiết kế diện tích nhỏ khoảng 20-30 m2/căn, kết cấu 1 trệt, 2 lầu nằm san sát nhau với lối đi chung rộng từ 3-4m.
Được biết, dự án này là của một công ty, các căn nhà cũng đã bán gần hết. Một căn nhà có diện tích 3,6 x 8m được nhân viên môi giới này báo giá là 1,6 tỷ đồng/căn, nếu bao gồm nội thất thì giá là 1,8 tỷ đồng/căn.
Để thuyết phục khách, T. cho biết: “Có 11 người đứng tên trên giấy hồng. Nếu anh mua thì công ty sẽ công chứng sang tên cho anh đứng trên giấy luôn. Mỗi người được cấp một giấy nên anh cứ yên tâm".
Khi được hỏi nếu mua rồi bán lại thì sao, T. giải thích dạng nhà này hiện có hai hình thức bán. Thứ nhất ra công chứng sang tên nhưng… "phải gọi 10 người đứng tên chung cùng ký đồng ý bán". Thứ hai là bán giấy tay có công chứng lập vi bằng thì không cần 10 người còn lại ký, có thêm bộ giấy tờ tay.
"Anh cứ ủy quyền cho công ty mua bán bởi theo hợp đồng quy định thì 10 người đứng chung giấy đều phải có trách nhiệm ký tên khi có một người muốn bán nhà", T. nói thêm.
Gần đó, một khu nhà chung giấy khác cũng đang được rao bán. Mỗi căn nhà diện tích khoảng 16-20m2 và có giá 1,2-1,4 tỷ đồng, khoảng 5-6 người chung giấy.
Theo ông Nguyễn Minh, giám đốc một công ty địa ốc tại Tp.HCM, những căn nhà chung giấy thường được xây hoàn thiện, người mua có thể dọn vào ở ngay. Hơn nữa, mua nhà giấy riêng thì nhiều người không đủ khả năng. Thế nên dù giấy chung nhưng cầm giấy họ vẫn thấy an tâm. Nhưng tính ra nhà dạng này không hề rẻ vì giá 50-70 triệu đồng mỗi m2.
Tình trạng mua bán nhà chung giấy đang nở rộ tại một số quận, huyện
vùng ven Sài Gòn. Ảnh: Q.Huy
Nhiều hệ lụy khó lường
Luật sư Huỳnh Đức Hữu, Đoàn Luật sư Tp.HCM cho biết, dạng nhà chung giấy là lách quy định của pháp luật nhưng không thể từ chối cấp phép. Vì luật cho phép đồng sở hữu, không giới hạn bao nhiêu người được cùng đứng tên trên giấy đỏ. Hơn nữa, Luật Xây dựng và các văn bản liên quan cũng không giới hạn một căn nhà được phép xây diện tích bao nhiêu, gồm bao nhiêu phòng nên không có cơ sở để không cấp phép xây dựng. Song, nếu quản lý chặt thanh tra xây dựng hậu hoàn công thì vẫn có thể không công nhận hoàn công cho những loại nhà này.
Theo luật sư Hữu, nhà chung giấy là tài sản chung nên nếu một người muốn bán thì phải được tất cả người đứng chung giấy đồng ý. Nếu một trong 10 người có tên trên giấy không ký giấy thì không thể bán được. Điều này dẫn đến trường hợp nhiều người buộc phải bán giấy tay trên một tài sản hợp pháp, nhưng giao dịch này là trái luật. Nhà có chủ quyền rồi phải ra công chứng sang tên, nếu bán giấy tay là trái luật. Như thế, người mua sau là người bị thiệt hại.
Luật sư Hữu cũng chỉ ra một hệ lụy lớn nữa là khi một người chung giấy gặp rủi ro pháp lý, nợ nần. Chẳng hạn, người này bị chủ nợ kiện ra tòa, mất khả năng trả nợ, thi hành án chặn lại... thì khi ấy, các chủ nhà còn lại cũng vạ lây vì không thể bán nhà.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS Tp.HCM (HoREA) cho hay, nhà chung giấy mọc lên ở các quận, huyện vùng ven Sài Gòn có hai cái chung quan trọng: chung giấy đỏ và chung giấy phép xây dựng. Trong khi đó, theo Quyết định 60/2017 của UBND Tp.HCM, với diện tích nhỏ như vậy thì không đủ điều kiện tách thửa.
Theo ông Châu, mua nhà chung giấy thì người mua bị hạn chế các quyền chủ sở hữu. Muốn thế chấp, giải chấp gì cũng khó khăn. Mua để ở đã phiền mà mua để kinh doanh thì cứ 1-2 tháng lại giao dịch sẽ không dễ gì những người đứng chung giấy chịu ký văn bản chấp thuận.
Đặc biệt, nhà chung giấy là nhà xây trái phép, mua bán giấy tay. Khi xảy ra sự cố thì người mua không có gì trong tay và phải gánh chịu mọi thiệt thòi.
"Một rủi ro rất lớn nữa cho các dãy nhà chung giấy là vấn đề phòng cháy chữa cháy sẽ không đảm bảo an toàn bởi mật độ người ở quá đông trên một diện tích nhỏ", luật sư Huỳnh Đức Hữu cảnh báo.