Vấn đề chú thích ảnh báo chí
Ngày 25/9, bức ảnh của Don Emmert, phóng viên hãng thông tấn AFP tại New York, chụp một đại biểu Việt Nam ngủ say trong hội trường trụ sở Liên hợp quốc, gây ồn ào trên mạng nhiều ngày liền. Những ý kiến trái chiều về tấm hình này khởi đi từ một thông tin chưa làm rõ: khoảnh khắc bấm máy là lúc giải lao hay trong phiên họp.
|
|||||||
Trường THPT Trưng Vương (quận 1, TP.HCM) tổ chức lễ trưởng thành cho học sinh lớp 12 vào ngày 26/5/2018. Phút chia tay bạn bè trong ngày cuối cấp khiến nhiều học sinh, phụ huynh bật khóc. Ảnh của báo Tuổi Trẻ. Ảnh này bị dùng nhầm cho sự kiện phụ huynh và học sinh Hà Nội khóc trong ngày 5/7/2018 vì không xin được vào học lớp 10 ở các trường THPT công lập Hà Nội
Đừng coi thường chú thích ảnh Từ câu chuyện về bức ảnh báo chí ấy, xin được phép bàn thêm một khía cạnh nhỏ trong tác nghiệp: đừng coi thường chú thích (caption) cho ảnh báo chí. Tư duy cũ - đôi nơi, đôi chỗ - vẫn còn ảnh hưởng trong cách biên tập và sử dụng ảnh hiện nay. Đời sống báo chí những năm qua cũng xảy ra nhiều chuyện dùng ảnh cũ, hoặc ảnh ở nước ngoài để gán cho sự kiện mới hoặc sự kiện ở Việt Nam. Cứ mỗi lần lũ lụt là tấm ảnh một người phụ nữ leo nóc nhà, những em bé vẫy tay từ mái ngói lại được tái sử dụng. Đã có một thời, chúng ta coi nhẹ ảnh báo chí do thiếu thốn máy móc, vật tư ngành ảnh. Cách đây 20 - 30 năm, thực trạng dùng ảnh trên báo nước ngoài để minh họa vô thưởng, vô phạt cho nhiều bài viết của báo chí trong nước khá phổ biến. Cùng với quá trình hội nhập, ý thức về bản quyền được nâng lên, cùng với năng lực tư duy đa phương tiện và điều kiện thiết bị cho phép, ảnh báo chí ngày nay được chú trọng hơn. Tuy nhiên, những nỗ lực ấy mới chỉ ở bước đầu. Ngày 5/7/2018, một bức ảnh xuất hiện trong nhiều bài viết để minh họa cho thông tin về sự khó khăn trong chuyện xin vào học lớp 10 ở các trường THPT Hà Nội (hiện nay vẫn còn trên mạng, ví dụ bài “Khóc trước cổng trường công lập: Nghịch lý ở đâu?”) là bức ảnh được chụp từ... thành phố Hồ Chí Minh trong một sự kiện không liên quan cách đó gần 2 tháng. Thậm chí, sau khi báo dùng lại tấm ảnh ấy cho sự kiện ở Hà Nội, có một nhà báo còn bình luận về bức ảnh trong một bài viết có tên “Nước mắt đi tìm tương lai”: “Tôi nhìn mãi, nghĩ mãi, ám ảnh mãi về tấm hình một người đàn ông ôm con gái của mình. Và người đàn ông ấy khóc. Anh khóc vì con mình không vào được trường phổ thông hệ công lập. Có lẽ, với nhiều người, tấm vé “BOT giáo dục”, tấm vé để được đi con đường đến với tương lai qua cổng trường tư thục là một gánh quá nặng, họ khó có thể lo toan được dù đã đổ cả mồ hôi và nước mắt để lót đường”. Thực tế thì đây là tấm ảnh chụp vào ngày 26/5, khi trường THPT Trưng Vương (quận 1, TP.HCM) tổ chức lễ trưởng thành cho học sinh lớp 12. Phút chia tay bạn bè trong ngày cuối cấp khiến nhiều học sinh, phụ huynh bật khóc. Ít nhất 80 người đã thiệt mạng khi tháp Grenfell Tower, tòa nhà 24 tầng ở Bắc Kensington (London, Anh) bùng cháy dữ dội vào ngày 14/6/2017. (Ảnh: Guilhem Baker) Tác động mạnh hơn cả ngàn bài viết Trong câu chuyện bức ảnh “nhà ngoại giao ngủ gật”: Đừng hiểu “thời điểm” trong chú thích ảnh chỉ là ngày chụp, giờ chụp. Câu chuyện người xem không rõ thời điểm chụp ảnh ở đây là: chụp lúc giải lao hay chụp lúc hội nghị diễn ra. Tất cả những người biết đọc chữ tiếng Anh hay thậm chí tiếng Việt, tiếng Pháp chắc chắn đều giải mã 2 chữ Việt Nam trên bức ảnh 1 về cơ bản là giống nhau, nhưng chỉ dựa vào hình ảnh, không ai biết khoảnh khắc bấm máy là lúc nào. Nếu trả lời đúng bản chất câu hỏi ấy, câu chuyện tranh luận chắc đỡ ồn ào vì tính đúng sai của hành vi hơn. Hình ảnh trên báo chí truyền thông là thông điệp không có bộ mã, và vì thế, không phải ai cũng “đọc” ra thông tin giống nhau, hoặc ít nhất, giống ý đồ của nhà truyền thông. Lịch sử báo chí - truyền thông cho thấy, một bức ảnh báo chí có giá trị có hiệu quả tác động hơn cả ngàn bài viết. Trong chiến tranh chống Mỹ, nhiều bức ảnh báo chí của phóng viên chiến trường đã có tác động đến chính sách của Nhà Trắng, thúc giục hàng vạn thanh niên Mỹ phản đối “chiến tranh Việt Nam”, động viên hàng ngàn thanh niên miền Bắc viết đơn xin được lên đường ra tiền tuyến... Hình ảnh tác động rất mạnh đến cảm xúc. Và từ trái tim, từ sự yêu ghét, thông tin từ hình ảnh có giá trị dẫn dắt thái độ, hành động. Nhưng, tự thân hình ảnh không làm được chuyện đó nếu không kết hợp các loại ngôn ngữ khác.
Theo Phan Văn Tú/Người làm báo |
Bài viết cùng chuyên mục
Đọc thêm
Việt Nam lọt top điểm đến yêu thích bậc nhất của khách Trung Quốc
Theo nền tảng dữ liệu du lịch Qunar của Trung Quốc, Việt Nam lọt top 10 điểm đến được du khách Trung Quốc yêu thích nhất trong Kỳ nghỉ lễ 1/5 kéo dài từ ngày 1đến 5/5 của nước này.
Từ ngày 15/5, giá điện sẽ được điều chỉnh 3 tháng/lần
Theo Quyết định số 05 ngày 26/3/2024 của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân, giá bán điện sẽ được điều chỉnh 3 tháng/lần kể từ ngày 15/5/2024.
Những điểm cần lưu ý khi sử dụng hình thức thanh toán qua mã QR
Là hình thức thanh toán không dùng tiền mặt được ưa chuộng nhất hiện nay, mã QR mang lại nhiều tiện ích cho người sử dụng như: chuyển khoản nhanh chóng, thông tin chính xác, giảm bớt nhiều thao tác. Tuy nhiên, bên cạnh những tiện ích này, hình thức thanh toán qua mã QR cũng tiềm ẩn những rủi ro mất an toàn. Do vậy, các ngân hàng đưa ra khuyến cáo đối với khách hàng: khi sử dụng thẻ tín dụng để thanh toán qua mã QR, cần lưu ý một số điểm như sau:
4 tháng, xuất khẩu điện thoại và linh kiện thu về hơn 18,4 tỷ USD
4 tháng đầu năm, xuất khẩu điện thoại và linh kiện của Việt Nam đạt hơn 18,4 tỷ USD, tăng 6,6% so với 4 tháng năm 2023. Đây tiếp tục là mặt hàng có kim ngạch lớn thứ 2 chỉ sau máy ảnh, máy quay phim và linh kiện.
Chủ động phòng chống dịch cúm gia cầm
Thanh Hóa hiện có khoảng 26 triệu con gia cầm. Với tổng đàn lớn, nếu dịch cúm gia cầm xảy ra, thiệt hại về kinh tế rất lớn. Do vậy, các địa phương, hộ chăn nuôi trên địa bàn tỉnh cần thực hiện nghiêm các biện pháp phòng ngừa dịch bệnh.
Hơn 1.200 ca nhập viện vì thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng
Bộ Y tế cho biết trong năm 2023 đã có hơn 1.200 ca nhập viện do sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Đây là con số đáng báo động vì so với năm trước đó, số ca nhập viện tăng đáng kể.
Ngày 8/5/2024: Nam Bộ nắng nóng kéo dài, Bắc Bộ mưa giông diện rộng
Dự báo thời tiết ngày 8/5/2024, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa rào và giông trên diện rộng; Nam Bộ tiếp diễn nắng nóng, có nơi nắng nóng gay gắt với nhiệt độ cao nhất từ 35-37 độ. Thời tiết Hà Nội mưa mát với nhiệt độ cao nhất 30 độ.
Sửa quy định về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực sở hữu công nghiệp
Chính phủ vừa ban hành Nghị định 46 ngày 4/5/2024 sửa đổi, bổ sung quy định về xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực sở hữu công nghiệp.
Thu ngân sách nhà nước 4 tháng đạt 43,1% dự toán
Bộ Tài chính cho biết, thu ngân sách nhà nước 4 tháng đầu năm ước đạt 733 nghìn tỷ đồng, bằng 43,1% dự toán, tăng 10,1% so cùng kỳ năm 2023.
Hội nghị khách hàng về cung ứng điện, quản lý nhu cầu điện và tiết kiệm điện năm 2024
Sáng ngày 7/5, Công ty Điện lực Thanh Hóa đã tổ chức Hội nghị khách hàng về cung ứng điện, quản lý nhu cầu điện và tiết kiệm điện năm 2024.
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.