Hàm Rồng chiến thắng – Bản hùng ca bất tử
Cách đây 58 năm, khi đế quốc Mỹ leo thang chiến tranh ném bom ra miền Bắc, quân và dân Thanh Hóa đã kiên cường sát cánh cùng với các đơn vị bộ đội chủ lực, công an vũ trang dũng cảm chiến đấu, đập tan các đợt tấn công của quân địch, lập nên nhiều chiến công vang dội. Chỉ riêng trong 2 ngày mùng 3 và mùng 4/4/1965, trong cuộc chiến đấu bảo vệ cầu Hàm Rồng, quân và dân ta đã bắn rơi 47 máy bay của đế quốc Mỹ. Ông M.Da-ga-ren, Ủy viên Bộ Chính trị Đảng cộng sản Mỹ đã từng khẳng định: “Cầu Hàm Rồng là tượng đài về chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân và thanh niên Việt Nam; một biểu tượng trước toàn thế giới về sự thất bại của chính sách xâm lược và hiếu chiến của đế quốc Mỹ”.
Trong chiến tranh leo thang ra miền Bắc nước ta, đế quốc Mỹ xác định: Từ Hà Nội vào đường mòn Hồ Chí Minh có 60 điểm tắc, trong đó cầu Hàm Rồng được xem là một "điểm tắc lý tưởng", là "đầu mút của khu vực cán xoong". Chính vì vậy, không quân Mỹ đã tập trung đánh phá cầu Hàm Rồng, nhằm cắt đứt huyết mạch giao thông quan trọng, ngăn chặn sự chi viện của hậu phương miền Bắc cho chiến trường lớn miền Nam.
Đúng 13h ngày 3/4/1965, từng tốp máy bay phản lực dồn dập lao vào đánh phá Hàm Rồng. Trước đó, máy bay Mỹ đã mở cuộc tấn công ồ ạt vào cầu Đò Lèn, huyện Hà Trung, hòng phong toả lực lượng và cô lập Hàm Rồng để tấn công dứt điểm. Với thế trận hiệp đồng giữa bộ đội phòng không - không quân và dân quân tự vệ, quân và dân Hàm Rồng bám chắc trận địa, kiên cường chiến đấu với "thần sấm con ma" của đế quốc Mỹ.
Trong ngày 3/4/1965 – ngày đầu tiên đối đầu với sức mạnh không lực Hoa Kỳ, quân và dân ta đã bắn rơi 17 máy bay địch. Bị thất bại nặng nề, ngày 4/4/1965, đế quốc Mỹ đã huy động hàng trăm chiếc máy bay, điên cuồng trút bom đạn xuống Hàm Rồng và vùng phụ cận như Phà Ghép, Khoa Trường, Văn Trai... Ta đã điều động 2 tàu chiến của bộ đội Hải quân và Biên đội Míc 12 của Không quân Việt Nam, tạo nên "trận đồ bát quái" vây chặt lũ giặc trời. Đến 17h, trận chiến đấu vô cùng ác liệt kết thúc, quân và dân Hàm Rồng đã bắn rơi 30 máy bay Mỹ, nâng tổng số máy bay Mỹ bị bắn rơi trong 2 ngày 3 và 4/4/1965 lên 47 chiếc, làm nức lòng quân dân cả nước và bạn bè quốc tế. Đây là kỷ lục về thành tích tiêu diệt máy bay Mỹ trên bầu trời miền Bắc.
Hàm Rồng chiến thắng đã tiếp thêm niềm tin, ý chí và sức mạnh của cả dân tộc quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Từ năm 1965 đến năm 1973, quân và dân Hàm Rồng đã bắn rơi 117 máy bay, tiêu diệt, bắt sống nhiều giặc lái, góp phần cùng quân dân cả nước đưa cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược đến thắng lợi hoàn toàn.
Nhà văn Lê Xuân Giang, Nguyên Chính trị viên Đại đội 4, Trung đoàn 228
Nhà văn Viên Lan Anh, Chi hội Trưởng Chi hội Nhà văn Việt Nam tại Thanh Hóa, Trưởng Văn phòng đại diện báo Văn nghệ khu vực Bắc miền Trung
Bạn bè yêu chuộng hòa bình thế giới đã từng ca ngợi: "Hàm Rồng là chiếc cầu đẹp nhất mà trước đây chúng ta chưa từng thấy. Không phải vì nó rộng, dài, nguy nga hơn các cây cầu khác, mà chính truyền thống anh hùng của chiến sĩ và Nhân dân Việt Nam đã mang lại cho cầu vẻ đẹp diệu kỳ".
Gần 6 thập kỷ đã đi qua, hào khí của chiến thắng Hàm Rồng vẫn còn vang vọng mãi, trở thành một nguồn sức mạnh tinh thần to lớn, động viên, cổ vũ quân và dân Thanh Hóa tiếp tục tiến lên phía trước, giành được nhiều thành tích, chiến công trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
