ACV vi phạm tại 2 gói thầu ở sân bay Nội Bài: Thanh tra Chính phủ nói có, Bộ GTVT bảo không

Nhà ga hành khách T2 được đưa vào khai thác chính thức từ ngày 25/12/2014.

Bộ GTVT khẳng định ACV làm đúng ở 2 gói thầu 10A, 10B

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc xử lý sau thanh tra tại Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) liên quan tới nội dung phê duyệt giá gói thầu 10A, 10B thuộc Dự án xây dựng nhà ga hành khách T2, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài.

Trước đó, lãnh đạo Chính phủ đã yêu cầu Bộ GTVT có ý kiến chính thức về việc phê duyệt giá gói thầu 10A, 10B thuộc dự án xây dựng Nhà ga T2, Cảng hàng không quốc tế Nội Bài có đảm bảo đúng căn cứ pháp luật hay không.

Trong báo cáo gửi Thủ tướng, Bộ GTVT khẳng định việc phê duyệt điều chỉnh dự toán gói thầu 10A, 10B đảm bảo phù hợp trình tự, thủ tục quy định, hướng dẫn của nhà tài trợ JICA, tuân thủ quy định pháp luật trong nước trong việc quản lý, thực hiện các dự án sử dụng ODA.

Tóm tắt lại quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu của ACV, Bộ GTVT nhấn mạnh, dự án xây dựng nhà ga T2 là dự án có tính chất đặc thù ngành hàng không, sử dụng khoản vay ODA Nhật Bản theo điều kiện STEP (chỉ đấu thầu giữa các nhà thầu Nhật Bản có năng lực, kinh nghiệm thực hiện các dự án thuộc lĩnh vực hàng không).

“Trong quá trình đấu thầu hai gói 10A và 10B đã gặp nhiều vướng mắc do giá thầu vượt dự toán được duyệt”, Bộ GTVT cho biết.

Cụ thể, đối với gói thầu 10A, chỉ có nhà thầu Taisei Corporation là nhà thầu duy nhất nộp hồ sơ dự sơ tuyển; JICA và Bộ GTVT đã thống nhất hủy sơ tuyển và tổ chức đấu thầu rộng rãi nhằm đẩy nhanh tiến độ.

Trong quá trình đấu thầu, chỉ có một nhà thầu là liên danh Taisei – Vinaconex nộp hồ sơ dự thầu, tuy nhiên giá đề nghị trúng thầu lại vượt gần 20% dự toán, sau khi ACV cập nhật lại vẫn vượt hơn 13% (tương đương 5,27 tỷ Yên).

Theo ý kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ACV cập nhật dự toán có tham chiếu với dự án xây dựng Nhà ga Tân Sơn Nhất, nhưng giá cập nhật vẫn thấp hơn giá đề nghị trúng thầu 2 tỷ Yên (khoảng 4,63%).

Quy định về đấu thầu của JICA không cho phép chủ đầu tư thương thảo về giá với nhà thầu, việc hủy thầu vì mục đích muốn hạ giá trúng thầu cũng không được JICA cho phép.

Còn tại gói thầu 10B, Bộ GTVT cho biết: gói thầu này được thực hiện theo hình thức QBS (lựa chọn nhà thầu dựa trên chất lượng, nhà thầu có điểm đánh giá cao nhất sẽ được mời đàm phán)). Trong quá trình sơ tuyển cho một nhà thầu quan tâm là Công ty Tư vấn sân bay Nhật Bản (Japan Airports Consultants, Inc); JICA chấp thuận hủy quá trình mời quan tâm để đấu thầu rộng rãi, không qua lựa chọn danh sách ngắn.

Trong quá trình đấu thầu gói 10B gặp phải tình trạng tương tự gói 10A, giá đề nghị gói thầu cao hơn 2,8% (tương đương gần 46,2 triệu Yên) so với giá trong biên bản ghi nhớ ký giữa JICA và Chủ đầu tư, nhưng không vượt tổng mức đầu tư dự án.

Đối với gói thầu 10B, ACV đã đàm phán về giá với nhà thầu nhưng giá đề nghị trúng thầu vẫn vượt giá gói thầu 10B trong biên bản ghi nhớ. Đối với gói thầu 10A, quy định của JICA không cho phép đàm phán về giá, nhà thầu không được thay đổi giá dự thầu; không được hủy thầu chỉ vì mục tiêu giảm giá trúng thầu.

Bộ GTVT cho biết, các nhà tài trợ ODA nói chung và JICA nói riêng đều không quy định về giá trần khi xem xét, đánh giá kết quả lựa chọn nhà thầy như quy định pháp luật trong nước. Việc xem xét, xử lý tình huống đề nghị trúng thầu vượt dự toán được duyệt nhằm hài hòa với quy định trong nước.

“Quá trình đấu thầu hai gói này mất nhiều thời gian, ACV đã thực hiện đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc xử lý các tình huống đấu thầu, quy định của nhà tài trợ nhưng giá đề nghị trúng thầu vẫn vượt giá gói thầu”, Bộ GTVT báo cáo.

Theo Bộ GTVT, do yêu cầu tiến độ triển khai cấp bách của dự án để giảm tải cho nhà ga hành khách T1, gói thầu 10A có quy mô và giá trị lớn nên ACV đã đề nghị Bộ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét.

Trên cơ sở báo cáo của ACV, Bộ đã kiến nghị Thủ tướng cho phép ACV được sử dụng giá dự thầu của nhà thầu sau sửa lỗi và hiệu chỉnh sai lệch (gói 10A), giá dự thầu sau đàm phán (gói 10B) làm giá gói thầu để xét thầu và quyết định phê duyệt kết quả đấu thầu tại văn bản số 5859/BGTVT ngày 20/9/2011.

Sau đó theo Bộ GTVT, Thủ tướng Chính phủ đã có văn bản đồng ý về nguyên tắc điều chỉnh giá gói thầu 10A và gói thầu 10B. Bộ Xây dựng là cơ quan quản lý nhà nước về xây dựng cũng đồng ý với đề xuất của Bộ GTVT.

Vượt dự toán cả nghìn tỷ

“Bộ GTVT nhận thấy rằng, quá trình xem xét, giải quyết xử lý tình huống trong đấu thầu và phê duyệt điều chỉnh dự toán gói thầu 10, 10B đảm bảo phù hợp trình tự, thủ tục theo quy định”, Bộ GTVT một lần nữa khẳng định.

Do vậy, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, chấp thuận không xử lý về kinh tế và trách nhiệm của các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Xây dựng, GTVT và ACV liên quan đến việc đấu thầu hai gói thầu 10A, 10B do các cơ quan đã thực hiện đầy đủ trách nhiệm đấu thầu và quyền hạn của mình trong việc tổ chức lựa chọn nhà thầu 2 gói thầu, thực hiện đúng tiến độ.

Trước đó hồi đầu năm 2018, Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản, cổ phần hoá, thoái vốn và tái cơ cấu Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam ACV trong giai đoạn 2012-2015.

Trong kết luận có nêu: tại gói thầu số 10A và gói thầu số 10B thuộc dự án xây dựng nhà ga hành khách T2- Cảng hàng không quốc tế Nội Bài (sử dụng vốn ODA của Chính phủ Nhật Bản), ACV mặc dù thực hiện đấu thầu rộng rãi nhưng không có tính cạnh tranh về kỹ thuật, năng lực và giá gói thầu làm tăng giá gói thầu cao hơn giá dự toán 2 gói thầu là 5,7 tỷ JPY, tương đương hơn 1.450 tỷ đồng.

Kết luận cũng chỉ ra rằng, các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Xây dựng, Giao thông Vận tải chưa tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành văn bản quy định cụ thể việc xử lý tình huống đấu thầu chỉ có 1 nhà thầu tham gia thì cho phép mở thầu ngay hay đấu thầu lại và hướng dẫn phương pháp lập dự toán đối với dự án sử dụng vốn ODA cho phù hợp với hiệp định vay vốn.

Nguyễn Khánh/ Dân trí