An ninh lương thực toàn cầu trong bối cảnh mới

Gián đoạn sản xuất do chiến sự

Cảnh báo của Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc được đưa ra sau đánh giá tại 19 trong số 24 vùng của Ukraina cho thấy không chắc Ukraine có thể thu hoạch mùa màng, trồng mới hoặc duy trì chăn nuôi gia súc.

Ông Rein Paulsen - Giám đốc FAO, Văn phòng Khẩn cấp và Khả năng phục hồi - cho biết: “Một phát hiện đáng lo ngại trước mắt là tình trạng thiếu lương thực sẽ xảy ra ngay hoặc trong 3 tháng tới ở hơn 40% các vùng và trường hợp được khảo sát”.

Với ngành sản xuất rau củ quả quan trọng, "xung đột có khả năng làm gián đoạn sản xuất nghiêm trọng với hàng chục nghìn nông dân sản xuất nhỏ, những người đã quyết định ở lại" - ông nói thêm. 

Để giúp hỗ trợ nỗ lực cứu trợ rộng lớn hơn, Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc kêu gọi 50 triệu USD tài trợ nhưng chỉ đạt được 10%. Tuy nhiên, có thể  hỗ trợ hơn 14.600 gia đình nông dân qua việc cung cấp cho họ hơn 740 tấn hạt giống cần thiết để gieo trồng - ông Paulsen giải thích.

Cũng trong tuần qua, nhà phân tích APK-Inform cho biết, các tuyến đường sắt của Ukraina đang phải vật lộn với tình trạng tồn đọng các toa tàu chở ngũ cốc ở biên giới phía tây của đất nước. Tình trạng này xảy ra khi các thương nhân tìm kiếm các tuyến đường xuất khẩu thay thế bởi các cảng chính ở Biển Đen bị đình đốn do chiến sự. 

Theo dữ liệu của Hội đồng ngũ cốc quốc tế, Ukraina là nước xuất khẩu ngũ cốc lớn thứ tư thế giới trong niên vụ 2020-2021, với hầu hết các mặt hàng của nước này được vận chuyển qua Biển Đen.

Tuy nhiên, khi giao tranh dọc theo phần lớn bờ biển, các thương nhân đang hướng vận chuyển ngũ cốc bằng đường sắt hoặc qua các cảng Romania. APK-Inform thông tin, ngành đường sắt Ukraina đã mở 12 nhà ga cho các thương nhân, nhưng các toa tàu đang ùn ứ và dự kiến cần khoảng 2-3 tuần để thông tuyến, đưa hàng hóa tới người tiêu dùng. 

APK-Inform cho hay, chi phí vận chuyển ngũ cốc Ukraina đến cảng Constanta của Romania là 120-150 euro (133 - 166USD) mỗi tấn. Trước chiến sự, các thương nhân trả khoảng 40USD để vận chuyển ngũ cốc đến các cảng ở Biển Đen của Ukraina.

Các nhà phân tích đánh giá, Ukraina, quốc gia đã xuất khẩu 43 triệu tấn ngũ cốc từ đầu vụ vào tháng 7 năm ngoái cho đến khi chiến sự bùng phát vào tháng 2 năm nay, chỉ có thể xuất khẩu khoảng 1 triệu tấn trong 3 tháng tới, do những khó khăn về logistics. Trước khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraina, Kiev dự báo xuất khẩu ngũ cốc có thể đạt 65 triệu tấn trong mùa này.

Tác động toàn cầu

Cũng trong tuần qua, Liên Hợp Quốc cảnh báo, chiến sự Ukraina có thể là một "thảm họa" với an ninh lương thực trên toàn thế giới. Tại cuộc họp tuần qua, các quan chức Liên Hợp Quốc lưu ý, chiến sự sẽ làm trầm trọng thêm tình hình hỗ trợ nhân đạo, vượt xa bất cứ điều gì nhân loại chứng kiến kể từ Chiến tranh Thế giới 2. 

Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) là tổ chức quốc tế hoạt động để cung cấp thực phẩm cho hàng triệu người phải di dời do xung đột và thiên tai. Tuy nhiên, ông David Beasley, giám đốc điều hành của tổ chức, cho biết, hoạt động cung cấp thực phẩm của tổ chức có nguy cơ bị đe dọa. Ông chỉ ra, do chi phí nhiên liệu, thực phẩm và chi phí vận chuyển tăng cao, Chương trình Lương thực Thế giới đã phải hạn chế khẩu phần thực phẩm từ trước khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraina ngày 24.2. 

Chỉ riêng ở Yemen, tổ chức này đã phải "cắt giảm 50% khẩu phần của 8 triệu người". Theo WFP, 31.000 người ở nước này đang đối mặt với "tình trạng giống như nạn đói" và con số này có thể lên tới 161.000 người vào tháng 6. Chương trình Lương thực Thế giới cho biết, 2,2 triệu trẻ em ở nước này bị "suy dinh dưỡng nặng".

"Bây giờ, chúng tôi đang xem xét đến khả năng hết toàn phần... Chúng ta đang nói về một thảm họa chồng thảm họa" - ông David Beasley cảnh báo. 

Ông cũng chỉ ra, chiến sự Ukraina đang khiến nước này từ “vựa lúa mì của thế giới thành những dòng người chờ phát chẩn”. Khoảng 31% lượng lúa mì nhập khẩu vào Yemen trong 3 tháng qua đến từ Ukraina, theo Chương trình Lương thực Thế giới. Ukraina cũng là một trong những nhà cung cấp dầu hướng dương lớn nhất của tổ chức này. Năm 2021, Ukraina là nhà cung cấp ngũ cốc lớn thứ hai cho Liên minh Châu Âu, theo IHS Markit.

"Chúng tôi chưa bao giờ nghĩ tới bất cứ điều gì như này có thể xảy ra. Nó không chỉ tàn phá Ukraina và khu vực mà còn có tác động bối cảnh toàn cầu vượt khỏi bất cứ điều gì chúng ta từng chứng kiến kể từ Chiến tranh Thế giới thứ 2" - ông Beasley nói. 

Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman chia sẻ trong cuộc họp rằng Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên Hợp Quốc đã ước tính "khoảng 13 triệu người nữa trên toàn thế giới có thể bị đẩy vào tình trạng mất an ninh lương thực" do chiến sự Ukraina. 

Theo Báo Lao động