Ba cách viết tin cho báo điện tử
Phóng viên báo điện tử có thể "xin" các đoạn lead và lời khuyên của độc giả thông qua hoạt động gọi là "đưa tin nguồn mở" (open source reporting), hoặc thậm chí đề nghị độc giả tự đưa tin, thông qua một cách thức tạm dịch là "đưa tin phân bổ" (distributed reporting). Tuy nhiên, đa số các tin bài trên báo điện tử được thực hiện theo cách thức truyền thống - thông qua phỏng
Thông thường phóng viên không nói cho độc giả biết trước rằng họ định viết bài về vấn đề gì. Phóng viên không bao giờ muốn để lộ thông tin sốt dẻo cho đối thủ bằng cách tuyên bố họ đang tìm hiểu cái gì khi họ còn chưa sẵn sàng với bài viết của mình.
Nhưng đưa tin nguồn mở lại áp dụng biện pháp trái ngược. Một phóng viên thông báo chủ đề mà anh ta/cô ta định điều tra, và mời độc giả gợi ý về câu lead, các thủ thuật, các nguồn tin và cả các ý tưởng. Khả năng "tin sốt dẻo" đã mất vì các phóng viên khác cũng có thể tìm hiểu vấn đề đó. Nhưng đưa tin nguồn mở dựa trên hình mẫu hợp tác, xuất phát từ ý tưởng rằng một cộng đồng các độc giả thì phải biết rõ vấn đề đó hơn, và tiếp cận được nhiều nguồn tin hơn là một phóng viên hoặc một tòa báo.
Mở rộng cánh cửa về quá trình đưa tin nhằm lôi kéo cộng đồng, và bạn có thể đưa tin nhanh hơn và sâu hơn là khi tác nghiệp một mình. Các thủ thuật nguồn mở rõ ràng hữu hiệu và cực kỳ giá trị với những blogger hoạt động độc lập hoặc các tòa báo nhỏ thiếu nguồn lực của những cơ quan báo chí lớn.
Kiểu đưa tin nguồn mở dạng đơn giản đã xuất hiện nhiều năm trước khi có Internet, và khi đó các phóng viên hoặc các tờ báo thường chạy các dòng chữ gợi mở chủ để. Nhưng blogging và các diễn đàn thảo luận giờ đây cho phép phóng viên làm việc với mức độ minh bạch chưa từng thấy trong suốt quá trình tác nghiệp.
Đưa tin phân bổ
Thủ thuật để việc đưa tin phân bổ đạt chất lượng cao là sử dụng phương thức này để lôi kéo thật nhiều người cung cấp những thông tin mới nhất, ví dụ như khi xảy ra động đất. Cũng có thể thực hiện hiệu quả bằng cách thu thập và lọc thông tin, kiểu như mục Katrina Timeline trên TalkingPointsMemo.com. Có lẽ Wikipedia là ví dụ nổi tiếng và rõ ràng nhất về phương thức đưa tin phân bổ trên Internet.
Nhưng nếu xử lý kém thì việc đưa tin phân bổ có thể tạo ra một thứ chẳng hơn gì... báo tường, thậm chí tệ hơn với nhiều tin bài sai lệch, thậm chí giả mạo. Nhưng với một phóng viên có trách nhiệm có khả năng tranh thủ được tất cả các nguồn tin và thuyết phục được độc giả xưng danh, ghi rõ thông tin cá nhân khi gửi bài (ít ra cũng bằng địa chỉ email), thì đưa tin phân bổ có thể mang lại lượng thông tin khổng lồ, được tổ chức hợp lý mà lại không tốn nhiều thời gian như cách đưa tin truyền thống.
Đưa tin truyền thống
Có 3 phương pháp thu thập thông tin truyền thống cho một bài viết là phỏng vấn, quan sát và nghiên cứu tài liệu.
1. Phỏng vấn
Bạn muốn biết chuyện gì đang xảy ra ư? Hãy tìm người biết về chuyện đó và trao đổi với họ. Những nguồn tin tốt nhất là những người trực tiếp can dự và vụ việc hoặc vấn đề mà bạn theo dõi.
Hãy tự giới thiệu bản thân và cho họ biết bạn đang làm việc cho tờ báo nào. Nếu bạn ghi âm cuộc phỏng vấn thì trước hết phải xin phép họ. Ở một số nước, ghi âm mà không được đối tượng chấp thuận có thể bị coi là bất hợp pháp. Nếu bạn không thể tốc ký được thì hãy thu âm cuộc phỏng vấn lại. Hãy bắt đầu bằng cách hỏi tên của nguồn tin, viết thế nào cho chính xác, cũng như là chức danh của người đó nếu nó liên quan tới câu chuyện.
Hãy hỏi những câu hỏi mà không thể trả lời bằng "có" hoặc "không." Thay vào đó nên hỏi thế nào để người ta có thể mô tả lại tình hình hoặc vụ việc. Lắng nghe họ trả lời và tưởng tượng xem độc giả cần thêm thông tin gì để đặt tiếp câu hỏi nhằm lấy được thông tin đó.
Đừng cảm thấy xấu hổ hay sợ sệt khi phải đưa ra những câu hỏi "ngốc nghếch." Nếu nguồn tin nói điều gì đó mà bạn không hiểu thì hãy nhờ họ giải thích bằng ngôn từ đơn giản hơn. Hãy luôn tỏ ra lịch sự và tôn trọng nguồn tin khi phỏng vấn họ, nhưng cũng phải tôn trọng độc giả. Đừng để nguồn tin hăm dọa, lấn át tới mức không dám đưa ra những câu hỏi khó.
Nếu bạn không biết nên phỏng vấn ai thì phải thông qua thư ký hay nhân viên đối ngoại của các cơ quan, nhưng đừng để cho họ dắt mũi. Để họ giúp bố trí cuộc phỏng vấn và thu thập thông tin chứ câu hỏi và ý tưởng cho bài viết phải là của bạn.
2. Quan sát
Năm giác quan của phóng viên có thể cung cấp những chi tiết để biến một câu chuyện khô khốc thành một bài viết sống động phục vụ độc giả. Ngay cả khi đi phỏng vấn, bạn cũng nên lưu ý và ghi chép lại về bối cảnh xung quanh: Bạn nhìn thấ cái gì, nghe thấy gì, ngửi thấy gì, cảm nhận điều gì? Hãy cho những chi tiết đó vào bài viết để làm cho người đọc cảm thấy như chính họ hiện diện tại nơi xảy ra sự việc và vào đúng thời điểm bạn đưa tin.
Tuy nhiên hãy thận trọng, đừng chất vào bài viết đầy những chi tiết vô cớ có thể làm hỏng câu chuyện chính. Chẳng ai cần biết màu tóc của đối tượng trả lời phỏng vấn, trừ phi nó liên quan tới câu chuyện bạn muốn nói.
Hãy thử ngồi đâu đó một mình trong khoảng 30 phút, rồi viết lại những gì bạn nhìn thấy để luyện tập kỹ năng quan sát.
3. Nghiên cứu tài liệu
Phóng viên báo điện tử có thể tìm thấy hàng nghìn câu chuyện ngay trong những thông tin, dữ liệu công khai. Các thông tin của chính phủ về tình hình tội phạm, bảng điểm của các trường học, thống kê về dân số, báo cáo về tai nạn giao thông, môi trường và đủ loại thông tin khác có thể khiến những phóng viên năng động bận rộn suốt năm. Hiện trên thế giới có rất nhiều website, ví như "The Smoking Gun," thu hút hàng ngàn độc giả mỗi ngày chỉ bằng cách đơn giản là đăng tải những thông tin mới và thú vị lấy từ các hồ sơ công. Các tài liệu này cũng là con đường nhanh chóng để kiểm chứng tuyên bố của những đối tượng được phỏng vấn.
Ở nước ngoài thì nhiều khi không cần ra khỏi nhà mà vẫn có thể kiểm tra các con số thống kê chính thức. Hãy lên mạng vào vào những website được kết nối từ PowerReporting.com để tìm các văn bản về chủ đề mà phóng viên đang quan tâm.
Phóng viên thường phải dùng máy tính (computer-assisted reporting) để tìm ra những xu hướng trong những kho dữ liệu lớn, chẳng hạn như về ngân sách hay các thông kê về tội phạm. Nếu biết cách sử dụng những phần mềm như Excel, Access hay MapInfo thì có thể kiểm tra dễ dàng hơn. Hoặc có thể sử dụng phầm mềm vẽ bản đồ và báo cáo về giao thông của cảnh sát để tìm những đoạn đường thường xảy ra tai nạn hay những cái "bẫy" nếu lái xe không làm chủ được tốc độ.
Dù sử dụng biện pháp nào -- và bạn nên cố áp dụng tất cả trong mỗi bài bào -- thì mục tiêu cuối cùng đều là tìm ra thông tin để minh họa và giải thích vấn đề mà bạn đang viết. Thông thường chúng ta hay bắt đầu bằng giả định của riêng mình. Nhưng hãy tìm những thông tin có thể thách thức hoặc thậm chí trái ngược với những giả định của bạn. Đừng viết tin theo kiểu "đổ khuôn" mà hãy dùng những câu nói và số liệu để hỗ trợ ý kiến của phóng viên và đừng để ý đến những thông tin không cần thiết. Những phóng viên giỏi phải rà đi soát lại quá trình nhiều lần để hoàn thiện bài viết. Có lúc họ phải quay ngược lại và thực hiện thêm các cuộc phỏng vấn, tìm thêm tài liệu và dành nhiều thời gian quan sát vì những phát hiện trong quá trình đưa tin dẫn đến những hướng phát triển khác.
Kiểm tra, kiểm tra và luôn nhớ kiểm tra các con số. Đừng mắc sai lầm khi trích băng phỏng vấn, sao dữ liệu từ văn bản chính thức hoặc mô tả những người mà bặngpj. Ai cũng có thể mắc lỗi, nhưng đừng mắc lỗi vì cẩu thả.
Cách tìm ý tưởng cho bài viết
Một cuộc phỏng vấn với một chuyên gia thú vị, được trình bày dưới dạng câu hỏi-trả lời đơn giản, là cách rất hay để bắt đầu một quá trình đưa tin. Ngoài ra, hãy lưu ý khi đọc báo, những dòng chữ trên bảng thông báo hoặc những blog mà bạn thích để tìm những vấn đề mà người khác đang đề cập.
Trong cuộc sống hằng này, luôn nhớ bấm nút "record" và tự hỏi: "liệu độc giả có thấy vấn đề này thú vị không nhỉ?" Bạn sẽ thấy ngạc nhiên khi câu trả lời thường xuyên là "có."
Cuối cùng, hãy luôn mang theo mình một cuốn sổ và chiếc bút. Luôn nhớ ghi lại khi nói chuyện với ai đó hoặc phát hiện thấy điều gì đó có thể là nguyên liệu cho một bài viết trên website của mình./.
Theo MTC
Bài viết cùng chuyên mục
Đọc thêm
Nửa đầu năm 2025 khách du lịch quốc tế đến Thanh Hoá tăng 17,7%
Nửa đầu năm 2025, ngành du lịch Thanh Hoá đã có sự phục hồi ấn tượng với tốc độ tăng trưởng vượt bậc. Toàn tỉnh đã đón gần 10,5 triệu lượt khách, tăng 7,3% . Trong đó, khách quốc tế ước đạt 307.000 lượt, tăng 17,7 % so với cùng kỳ 2024. Đây là con số cho thấy sức hút của du lịch Thanh Hoá trong lòng du khách quốc tế.
Lần đầu Việt Nam vào nhóm 15 quốc gia AI hàng đầu thế giới
Trong bảng xếp hạng TOP 500 công bố tháng 6/2025, hai nhà máy AI của FPT đặt tại Nhật Bản và Việt Nam lần lượt giữ vị trí thứ 36 và 38. Thành tích này đưa AI Factory của FPT vào nhóm hạ tầng siêu máy tính hàng đầu thế giới, đồng thời xác lập FPT là nhà cung cấp dịch vụ AI Cloud thương mại số 1 tại Nhật Bản.
Kỳ họp thứ 19, Hội đồng Nhân dân thành phố Sầm Sơn khoá X, nhiệm kỳ 2021 – 2026
Ngày 27/6, Hội đồng Nhân dân thành phố Sầm Sơn khoá X, nhiệm kỳ 2021 – 2026 tổ chức kỳ họp thứ 19 để đánh giá tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng – an ninh và một số nhiệm vụ quan trọng khác.
Tăng cường kết nối, nâng cao hiệu quả hoạt động của Hiệp hội Doanh nghiệp thành phố Thanh Hoá
Chiều 27/6, Hiệp hội Doanh nghiệp thành phố Thanh Hoá đã sơ kết hoạt động 6 tháng đầu năm 2025, triển khai phương hướng nhiệm vụ 6 tháng cuối năm và kỷ niệm 6 năm thành lập Hiệp hội.
Hội Người cao tuổi tỉnh Thanh Hóa tổng kết
Sáng 27/6, Hội Người cao tuổi tỉnh Thanh Hóa tổng kết 5 năm thực hiện và nhân rộng mô hình "Câu lạc bộ liên thế hệ tự giúp nhau"; tổng kết phong trào thi đua yêu nước "Tuổi cao – Gương sáng" và sơ kết 6 tháng đầu năm 2025.
Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa phát động tham gia giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam năm 2025
Sáng 27/6, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa đã tổ chức lễ phát động tham gia giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2025.
Trao tặng 100 xe lăn cho người khuyết tật có hoàn cảnh khó khăn tỉnh Thanh Hoá
Sáng 27/6, Ban Vận động Quỹ Bầu ơi phối hợp với Ngân hàng Agribank Việt Nam, Hội Bảo trợ Người khuyết tật, trẻ mồ côi và bảo vệ quyền trẻ em tỉnh Thanh Hóa tổ chức trao xe lăn, tặng quà cho người khuyết tật trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá.
Bản tin An toàn giao thông 24h ngày 27/6/2025
Chương trình An toàn giao thông 24h của Đài PT&TH Thanh Hóa có những nội dung chính sau: Đảm bảo an toàn cho các công trình hạ tầng giao thông trước mùa mưa bão; Đảm bảo giao thông kỳ thi tốt nghiệp THPT diễn ra thông suốt; Sớm xử lý dứt điểm vi phạm vỉa hè, hành lang họp chợ trên quốc lộ 45, đoạn qua thị trấn Nông Cống.
Chuyển đổi số lĩnh vực đất đai – Minh bạch, hiệu quả, phục vụ người dân
Quản lý đất đai là lĩnh vực gắn với quyền lợi của đa số người dân, doanh nghiệp và sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương. Trước yêu cầu cải cách hành chính về đất đai, nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã đẩy mạnh chuyển đổi số, từng bước số hóa công tác quản lý đất đai – hướng đến mục tiêu minh bạch, hiệu quả, phục vụ tốt hơn cho người dân.
Ban Chỉ đạo thi cấp tỉnh kiểm tra công tác tổ chức thi tốt nghiệp THPT năm 2025
Sáng 27/6, đoàn công tác của Ban Chỉ đạo cấp tỉnh Kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2025 đã kiểm tra công tác tổ chức thi tại một số điểm thi trên địa bàn huyện Quảng Xương.
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.