Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử lăng miếu Triệu Tường

Tham dự hội nghị có các đồng chí: Nguyễn Đình Xứng, Phó Bí thư Tỉnh uỷ,Chủ tịch UBND tỉnh; Nguyễn Văn Phát,Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ; Phạm Đăng Quyền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cùng lãnh đạo các sở, ngành chức năng của tỉnh.

Di tích Lăng miếu Triệu Tường được vua Gia Long xây dựng vào năm 1803, tại thôn Gia Miêu, xã Hà Long, huyện Hà Trung, nơi phát tích vương triều nhà Nguyễn.  Đây là công trình kiến trúc nghệ thuật đền miếu thờ bề thế và độc đáo tiêu biểu thời Nguyễn. Trải qua bao biến cố lịch sử, những lăng, miếu uy nghi được các vua Nguyễn dựng lên trên mảnh đất quý hương thờ tổ tiên đã bị huỷ hoại, còn lại nền đất cũ, hào thành và nền móng kiến trúc của các công trình. 

Sau khi được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng là di tích khảo cổ học quốc gia, ngày 1/2/2010, Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Lăng miếu Triệu Tường. Tổng diện tích khu vực được quy hoạch là 41,5 ha thuộc địa giới hành chính xã Hà Long, huyện Hà Trung, bao gồm 4 nhóm dự án bảo tồn tôn tạo miếu Triệu Tường, lăng Trường Nguyên, đình Gia Miêu, nhà thờ họ Nguyễn Hữu, đền Ông và các công trình phát huy giá trị di tích.

Hiện nay, dự án bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử Lăng miếu Triệu Tường mới chỉ thực hiện được 1 phần nhóm dự án thuộc giai đoạn 1. Để hoàn thiện giai đoạn này, cần phải tiếp tục triển khai giai đoạn 2 song song. Điều thuận lợi là giai đoạn 2 của dự án đã được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch thoả thuận chủ trương lập dự án đầu tư và được Chủ tịch UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư gồm các công việc: Nghiên cứu, khai quật khảo cổ bổ sung; bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị khu di tích; thu hồi đất, đền bù, giải phóng mặt bằng và dự án tái định cư cho các hộ dân thuộc quy hoạch; cải dịch đường Quốc lộ 217B đoạn qua khu di tích. UBND tỉnh đang tập trung chỉ đạo các ngành chức năng và huyện Hà Trung tập trung triển khai các bước thực hiện dự án để đảm bảo tiến độ theo yêu cầu.

Phát biểu thảo luận tại hội nghị, các đại biểu cho rằng, điều thuận lợi khi tỉnh triển khai thực hiện dự án Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Khu di tích lịch sử lăng miếu Triệu Tường là hào thành và nền móng kiến trúc của các công trình vẫn còn trên nền đất cũ. Tuy nhiên, phạm vi quy hoạch quá rộng, khó đảm bảo tính khả thi. Vì vậy, các đại biểu đề nghị quy hoạch vùng bảo vệ di tích theo nguyên bản để đảm bảo tính chân thực của di tích bảo tồn, phát huy giá trị.

Kết luận hội nghị, đồng chí Trịnh Văn Chiến, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh Thanh Hoá khẳng định công lao to lớn của các vua, chúa triều Nguyễn, một vương triều đã có công mở rộng đất phương Nam và thống nhất lãnh thổ, cương vực Tổ quốc, cho nên việc bảo tồn, trùng tu, tôn tạo, phát huy giá trị di tích Lăng miếu Triệu Tường là nguyện vọng chính đáng của nhân dân và trách nhiệm của các cấp, các ngành, để tỏ lòng tri ân đối với các bậc tiền nhân đã có công ơn to lớn đối với đất nước, đồng thời, là công trình tiêu biểu để giáo dục về truyền thống lịch sử hào hùng của quê hương, đất nước cho các thế hệ muôn đời sau. Không những thế, việc phục hồi Khu di tích lịch sử văn hoá đầy dấu ấn này còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đưa nơi đây trở thành điểm tham quan du lịch hấp dẫn du khách thập phương.

Đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ yêu cầu UBND tỉnh khẩn trương chỉ đạo rà soát bổ sung, điều chỉnh quy hoạch theo đúng quy định của Luật Di sản, đặc biệt lưu ý tập trung quy hoạch khu thành cổ để phục hồi nguyên trạng, đồng thời, tính toán hệ thống giao thông đối nội, đối ngoại và các di tích phụ cận để đảm bảo sự thuận tiện cho nhân dân và du khách đến thăm viếng, tham quan và phải có quy hoạch sân lễ hội để tổ chức đại lễ chính. Đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ yêu cầu UBND tỉnh nhanh chóng đấu mối với Bộ Văn hoá , Thể thao và Du lịch để điều chỉnh quy hoạch được phê duyệt trước ngày 30/6/2018.

Đồng chí Trịnh Văn Chiến, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh yêu cầu: Để đảm tính khả thi, sự tôn nghiêm và phát huy giá trị của khu di tích, nhất định không để bất cứ một tuyến đường giao thông nào đi ngang qua di tích. Do vậy, phải nhanh chóng lập các thủ tục để cải dịch và làm ngay tuyến đường 217 B, đoạn qua khu di tích. Nhanh chóng hoàn thiện các thủ tục về khảo cổ và tổ chức thực hiện ngay để đảm bảo tiến độ các giai đoạn tiếp theo của dự án. Ngay sau khi quy hoạch được phê duyệt, phải tập trung bố trí vốn để giải phóng mặt bằng toàn dự án và đặc biệt lưu ý quy hoạch kế hoạch sử dụng đất, xây dựng khu tái định cư đảm bảo đời sống cho người dân phải di dời. Trên cơ sở quy hoạch và kết quả khảo cổ, xác định rõ vị trí, lập thủ tục đầu tư ngay nhà thờ họ Nguyễn Hữu.

Về công tác thi công, đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ yêu cầu: Tất cả các hạng mục trong dự án phải đảm bảo đúng phong cách kiến trúc triều Nguyễn. Vì vậy, phải hết sức lưu ý trong việc lựa chọn nhà thầu có năng lực chuyên môn về kiến trúc văn hoá, nhất là về triều Nguyễn. Đồng chí đề nghị UBND tỉnh giao Sở Văn hoá, Thể thao & Du lịch trực tiếp quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ công tác trùng tu, tôn tạo các công trình văn hoá, lịch sử trên địa bàn, đặc biệt là công trình bảo tồn, tôn tạo, phát huy giá trị khu di tích lịch sử Lăng miếu Triệu Tường. Trên cơ sở quy hoạch, các dự án thành phần đã được phê duyệt, cần làm rõ nguồn vốn và cơ chế tài chính để thực hiện dự án.

Đồng chí Bí thư Tỉnh uỷ lưu ý, ngân sách Nhà nước chỉ lo khâu chuẩn bị đầu tư, hỗ trợ vật kiến trúc trên đất đối với diện tích cần giải phóng mặt bằng, thực hiện công tác khảo cổ và xây dựng nhà thờ Nguyễn Hữu. Còn các hạng mục khác phải có cơ chế tài chính phù hợp, đảm bảo đúng quy định theo hướng  nhà nước và nhân dân cùng làm để nhanh chóng bảo tồn, phát huy cao nhất giá trị khu di tích.

Đồng chí Trịnh Văn Chiến, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch HĐND tỉnh Thanh Hóa yêu cầu, phải lập kế hoạch tiến độ chi tiết cho từng công việc cụ thể và đến năm 2020 phải cơ bản hoàn thành dự án, nhất là khu vực nội lăng,  để phục dựng lại khu di tích lịch sử, văn hoá đầy dấu ấn này trở lại như xưa và trở thành điểm hành hương, viếng thăm hấp dẫn của nhân dân, của du khách trong và ngoài nước.

Việt Hà – Hồng Thư