Bệnh thấp tim: Biến chứng nguy hiểm của viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A

Viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A là bệnh nhiễm trùng họng do vi khuẩn gây ra. Theo thống kê, trong 10 trẻ viêm họng có 3 trẻ bị viêm họng do liên cầu.

Liên cầu khuẩn nhóm A là loại vi khuẩn gây bệnh nhiều nhất ở người, có thể lan truyền khi tiếp xúc với người mang bệnh qua giọt nước bọt khi người bệnh ho hay hắt hơi. Bệnh có thể khỏi trong vài ngày nếu được chăm sóc y tế phù hợp, tuy nhiên nếu không được điều trị kịp thời sẽ gây ra những biến chứng nguy hiểm.

Một trong các biến chứng đặc biệt nghiêm trọng của viêm họng do liên cầu nhóm A  là sốt thấp khớp hay còn gọi là bệnh thấp tim. 

Bệnh sốt thấp khớp là bệnh gây ra bởi phản ứng miễn dịch của cơ thể sau từ 2 đến 4 tuần bị viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A. Bệnh gây đáp ứng viêm toàn thân ảnh hưởng đến các cơ quan như tim, khớp, não, da. Trong đó, bệnh đặc biệt gây tổn thương lâu dài ở tim, nhất là các van tim với tổn thương van hai lá thường gặp nhất.

Để chẩn đoán một tình trạng sốt thấp khớp các bác sĩ dựa vào 5 biểu hiện chính và 4 biểu hiện phụ dưới đây:

5 biểu hiện chính: 

- Viêm tim và van tim

- Viêm khớp

- Múa giật Sydenham: một rối loạn thần kinh bao gồm các cử động đột ngột, không theo nhịp điệu, không tự chủ, yếu cơ và rối loạn cảm xúc 

- Hạt dưới da 

- Ban đỏ dạng vòng 

4 biểu hiện phụ:

- Đau khớp.

- Sốt.

- Tăng chất phản ứng giai đoạn cấp tính (tốc độ lắng hồng cầu [ESR], protein phản ứng C [CRP]).

- Khoảng thời gian PR kéo dài trên điện tâm đồ.

Một bệnh nhân được bác sĩ chẩn đoán xác định bệnh sốt thấp khớp khi có 2 biểu hiện chính hoặc 1 biểu hiện chính + 2 biểu hiện phụ kèm theo bằng chứng về nhiễm liên cầu trước đó.

Theo một nghiên cứu của Trung tâm Sức khỏe Trẻ em Quốc tế, Đại học Melbourne, Úc. Trên toàn thế giới, có khoảng 470.000 trường hợp sốt thấp khớp mới và 275.000 ca tử vong do thương tổn ở tim mỗi năm. Tỷ lệ mắc sốt thấp khớp cao nhất ở trẻ 5-14 tuổi, dao động từ 150 đến 380 trên 100.000 trường hợp.

Nhìn chung, bệnh sốt thấp khớp vẫn còn khá thường gặp ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.

Các bậc cha mẹ nên đưa trẻ đi khám ngay khi:

- Trẻ bị đau họng kèm theo sốt.

- Trẻ bị đau họng kèm theo không muốn ăn hoặc uống bất cứ thứ gì.

- Khó thở hoặc khó nuốt.

- Đau họng kèm theo Chảy nước dãi nhiều hơn bình thường.

- Bị cứng hoặc sưng cổ.

Việc phát hiện sớm viêm họng do liên cầu khuẩn nhóm A và điều trị kịp thời sẽ góp phần không nhỏ vào việc ngăn ngừa biến chứng sốt thấp khớp như mô tả ở trên.