Các cách giải độc rượu methanol hiệu quả
Hiện có khá nhiều loại rượu có chứa methanol được bày bán trên thị trường. Những rượu methanol độc hại này chủ yếu do gian thương "pha chế" từ cồn và hóa chất công nghiệp. Hơn nữa, rượu uống ethanol chưng cất thủ công cũng có chứa từ 5-10% methanol do không có phương cách khử bỏ.
Vì bản chất của bia cũng là rượu ethanol hay etylic. Câu hỏi đặt ra là Tại sao rượu ethanol lại có tác dụng giải độc rượu methanol ?
Tổng quan về rượu methanol
Methanol là chất gì? Methanol, rượu metylic, rượu gỗ, naphtha gỗ, là rượu đơn giản nhất chỉ có 1 carbon, công thức hóa học CH3OH. Methanol nhẹ, dễ bay hơi, không màu, dễ cháy, mùi đặc trưng, rất giống như rượu uống ethanol. Ở nhiệt độ thường, ethanol là một chất lỏng phân cực, nên được sử dụng làm dung môi, nhiên liệu, chất pha màu... Methanol cũng được sử dụng để sản xuất diesel sinh học thông qua phản ứng este hóa.
Nguồn methanol gây ngộ độc: Với cách sản xuất rượu ethanol thủ công trong dân gian, khó tách bỏ các sản phẩm có hại trong quá trình nấu như methanol, aldehyde, furfural lẫn trong sản phẩm.
Đáng lo hơn hiện nay, nhiều gian thương chạy theo lợi nhuận sẵn sàng dùng methanol công nghiệp, cồn khô (nhiều methanol) về pha chế bán và gây hại cho người tiêu dùng.
Theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với các sản phẩm đồ uống có cồn và tiêu chuẩn quốc gia về rượu trắng thì hàm lượng methanol trong rượu không lớn hơn 100mg/lít cồn thực phẩm.
Methanol chuyển hóa và gây độc như thế nào?
Rượu methanol dễ dàng được hấp thu qua ruột, da, phổi của người. Nồng độ rượu methanol trong máu đạt ngưỡng cao nhất sau khi tiếp xúc từ 30 - 60 phút. Methanol phân bố rộng rãi vào các chất dịch cơ thể, và được chuyển hóa khá chậm ở gan. Có khoảng 3% lượng methanol vào cơ thể được đào thải nguyên dạng qua phổi hoặc nước tiểu.
Ở gan, rượu methanol được thoái hóa, ôxy hóa tạo nên formaldehyde, chất này lại tiếp tục được ôxy hóa tạo nên acid formic. Cuối cùng, acid formic được chuyển hóa thành carbonic (CO2) và nước, thải qua phổi và thận.
Bản thân rượu methanol có độc tính thấp, nhưng chính hai sản phẩm thoái hóa của nó là formaldehyde (formol) và acid formic tích tụ lại trong máu gây nên tình trạng toan chuyển hóa, tổn thương các mô khác như thận, gan, tổn thương võng mạc, thần kinh thị giác dẫn đến mù lòa. Theo tính toán y học, chỉ cần uống 30ml methanol 40 độ con người có thể bị mù, ngộ độc dẫn tới tử vong! Liều gây chết, lethal dose, LD50 của methanol khi uống thay đổi theo cá nhân, ước tính từ 20-150g.
Dấu hiệu nhiễm độc rượu methanol: Nhiễm độc bắt đầu xuất hiện từ 18 - 24 giờ sau khi uống phải rượu methanol. Dấu hiệu nhiễm độc gồm các biểu hiện tương tự như khi uống quá nhiều rượu nên thấy buồn ngủ, lú lẫn, mất điều hòa vận động, nhức đầu, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng kèm với các biểu hiện rối loạn thị giác từ nhìn mờ đến không nhìn thấy hoàn toàn. Trường hợp nhiễm độc nặng sẽ có dấu hiệu thở nhanh, hôn mê, suy thở, tụt huyết áp, ngưng tim và có thể dẫn đến tử vong.
Tại các cơ sở y tế, có thể xét nghiệm định lượng nồng độ methanol trong máu để xác định chẩn đoán, và làm các xét nghiệm đánh giá như khí máu, chức năng gan, thận, điện giải đồ, đường máu, soi đáy mắt tìm dấu hiệu phù gai thị.v.v…
Điều trị ngộ độc rượu methanol
Điều trị đặc hiệu, là dùng chất đối kháng đặc hiệu (antidote). Hai chất thường dùng là fomepizole (4-MP, methylpyrazole) và rượu ethanol.
Cơ chế tác dụng của cả hai chất đối kháng đặc hiệu này là ức chế cạnh tranh các enzyme (competitive enzymatic inhibition) chuyển hóa methanol, cụ thể là cạnh tranh với alcohol dehydrogenase ADH, và alhahyde dehydrogenase ALDH. Khi bị ức chế cạnh tranh, con đường thoái hóa của methanol bị chận lại, formol và acid formic không được sản sinh ra.
Điều trị bằng các biện pháp hỗ trợ khác như: (1) Hạn chế hấp thu nếu bệnh nhân tới sớm bằng than hoạt. (2) Điều chỉnh các rối loạn toan kiềm, điện giải; (3) Bổ xung acid folic là chất cần thiết giúp chuyển hóa acid formic thành carbonic (CO2) và nước; (4) Chống co giật; (5) Lọc máu, chạy thận nhân tạo, giúp đào thải methanol và acid formic đồng thời điều chỉnh toan kiềm máu nhanh hơn.
Vì sao có thể dùng bia để giải độc rượu methanol?
Biết được ethanol là chất đối kháng đặc hiệu, antidote, của methanol qua cơ chế ức chế enzyme cạnh tranh, các thầy thuốc lâm sàng sử dụng rượu thực phẩm, rượu ethanol, để chữa trị ngộ độc loại rượu nguy hiểm này.
Cái hay của Bác sĩ Lê Văn Lâm, Trưởng khoa Hồi sức tích cực-Chống độc, bệnh viện Đa khoa Quảng Trị, cùng các đồng sự là trong hoàn cảnh khó khăn, không có hai chất đối kháng đặc hiệu là fomepizole lẫn rượu methanol y tế, họ đã dùng bia có nồng độ rượu ethanol khoảng 6 độ (6%) bơm truyền vào đường tiêu hóa để giải độc, cứu sống các bệnh nhân ngộ độc rượu methanol nặng.
TS.BS Trần Bá Thoại
Uỷ viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam
Theo Dân trí
Bài viết cùng chuyên mục
Đọc thêm
Bộ Y tế hướng dẫn thí điểm thực hiện Sổ sức khỏe điện tử VNeID
Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn thí điểm thực hiện Sổ sức khỏe điện tử phục vụ tích hợp trên ứng dụng VNeID (Sổ sức khỏe điện tử VNeID). Sổ sức khoẻ điện tử VNeID được sử dụng cho tất cả các cơ sở khám, chữa bệnh công lập và tư nhân, cả loại hình khám chữa bệnh ngoại trú, nội trú, khám chữa bệnh từ xa.
80% bệnh nhân đột quỵ đến bệnh viện khi đã quá “giờ vàng”
Đột quỵ không còn là bệnh của người già mà hiện nay, nhiều người trẻ, thậm chí trẻ em cũng bị đột quỵ. Điều đáng chú ý, khoảng 80% bệnh nhân đột quỵ tại Việt Nam được đưa đến bệnh viện đều đã quá “giờ vàng”. Nguyên nhân là do nhận thức của cộng đồng về đột quỵ chưa cao và người bệnh chưa được đưa đến đúng địa chỉ khi bị đột quỵ.
Mở rộng đối tượng tiêm vaccine phòng sởi
Tin từ Bộ Y tế cho biết độ tuổi mắc bệnh sởi đã bắt đầu có sự thay đổi. So với 3 tháng đầu năm 2025, số ca mắc giảm nhẹ ở nhóm dưới 10 tuổi và tăng ở nhóm trên 10 tuổi. Thực hiện chủ trương rà soát của Bộ Y tế, ngành y tế Thanh Hoá đã đề xuất đối tượng tiêm chiến dịch phòng, chống sởi đợt 3 cho nhóm trẻ từ 11-15 tuổi.
Bộ Y tế cảnh báo sản phẩm thuốc giả, thuốc lưu hành trái phép trên thị trường
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa có văn bản gửi sở y tế các tỉnh, thành phố về việc cảnh báo thuốc giả, thuốc lưu hành trái phép trên thị trường sau khi đường dây sản xuất, tiêu thụ thuốc giả rất lớn bị Công an Thanh Hóa triệt phá.
Độ tuổi mắc sởi đã có thay đổi sau khi kết thúc chiến dịch tiêm vaccine
Theo Bộ Y tế, độ tuổi mắc bệnh sởi đã bắt đầu có sự thay đổi theo nhóm tuổi sau thời điểm hạn kết thúc chiến dịch tiêm vaccine phòng, chống bệnh sởi.
Chủ động xử lý ngộ độc thực phẩm tại bếp ăn tập thể trong trường học
Mới đây, tại Trường Mầm non Định Tăng, huyện Yên Định, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Thanh Hóa phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Yên Định tổ chức diễn tập “Điều tra, xử lý ngộ độc thực phẩm xảy ra tại bếp ăn tập thể trong trường học”. Đây là hoạt động ý nghĩa, góp phần nâng cao nhận thức, kỹ năng và tính chủ động, kịp thời trong công tác phòng, chống, xử lý ngộ độc thực phẩm cho đội ngũ nhân viên y tế và cán bộ, giáo viên các nhà trường.
Tiếp tục nâng cao chất lượng công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ
Bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cán bộ là một trong những chính sách của Đảng, Nhà nước ta đối với đội ngũ cán bộ, góp phần giữ gìn và phát huy nguồn lực cán bộ, đáp ứng yêu cầu về sức khỏe để thực hiện tốt nhiệm vụ trên cương vị công tác. Nhận thức được vai trò, ý nghĩa quan trọng của công tác này, ngay khi được tiếp nhận thêm nhiệm vụ mới từ Ban Bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ cán bộ tỉnh, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa đã nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy, đồng thời triển khai các giải pháp để tiếp tục từng bước nâng cao chất lượng bảo vệ, chăm sóc sức khỏe cán bộ.
Bộ Y tế công bố 4 loại thuốc giả mạo trong 21 sản phẩm tân dược giả bị Công an tỉnh Thanh Hóa thu giữ
Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) vừa có công văn gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương cảnh báo về thuốc giả, thuốc lưu hành trái phép trên thị trường. Trong số 21 sản phẩm bị Công an tỉnh Thanh Hóa thu giữ khi triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc tân dược giả, có 4 loại được xác định là giả mạo thuốc đã được Bộ Y tế cấp phép lưu hành, gồm: Tetracyclin, Clorocid, Pharcoter và Neo-Codion.
Siết chặt kiểm soát lây nhiễm sởi
Tại Thanh Hóa, từ cuối tháng 3 đến nay, số ca mắc sởi đã gia tăng trở lại. Để bảo đảm an toàn cho người bệnh, các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh đã siết chặt các giải pháp kiểm soát lây nhiễm tại đơn vị.
Bác sĩ, dược sĩ, nhân viên y tế không được tham gia quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng
Bộ Y tế vừa có văn bản gửi các bệnh viện, viện trực thuộc Bộ Y tế; các trường đại học, cao đẳng y dược trực thuộc Bộ Y tế; các hội, hiệp hội liên quan đến thực phẩm; Tổng hội Y học Việt Nam về việc quảng cáo thực phẩm, thực phẩm chức năng.
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.