Căn bệnh xuất hiện từ thời La Mã cổ đại đến nay vẫn ám ảnh loài người
Bệnh ghẻ tồn tại hơn 2.500 năm, từ thời La Mã cổ đại. Nhiều người nghĩ bệnh do "ở bẩn", nên với điều kiện kinh tế hiện nay sẽ khó mắc. Tuy nhiên, thực tế đây lại là bệnh ngoài da phổ biến.
Bệnh ghẻ là bệnh lây, do một loại côn trùng ký sinh trên da gây nên, có tên là Sarcoptes scabiei, Hominis (cái ghẻ), có nơi còn gọi là con mạt ngứa (itch mite), thường hay gặp vào mùa xuân-hè. Bệnh do ghẻ cái gây nên, ghẻ đực không gây bệnh vì chết sau khi giao hợp.
Nhiễm bệnh ghẻ được phát hiện phổ biến và lưu hành khá rộng rãi ở khắp nơi trên toàn cầu. Khoảng 300 triệu trường hợp trên toàn thế giới bị ghẻ mỗi năm.
Bệnh lây do nằm chung giường, mặc quần áo chung, lây qua tiếp xúc da khi quan hệ tình dục… Hầu hết sự lây truyền bệnh ghẻ xảy ra mang tính chất gia đình vì nếu một thành viên trong nhà bị bệnh ghẻ thì khả năng những người khác trong gia đình sẽ dễ mắc bệnh theo.
Ở những nước kém phát triển, điều kiện dinh dưỡng và vệ sinh kém, bệnh có thể lây thành dịch ở các đơn vị tập thể như ở các đơn vị tân binh mới nhập ngũ, trại giam, vùng dân cư đông đúc, nhà ở chật hẹp, thiếu vệ sinh.
Ghẻ cũng là một da phổ biến ở nước ta. Bệnh tuy không gây hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe, nhưng nếu không được điều trị chu đáo, bệnh sẽ gây ra các biến chứng như: nhiễm trùng, chàm hóa, viêm cầu thận cấp.
Ghẻ- căn bệnh xuất hiện từ thời La Mã cổ đại
Bệnh ghẻ tồn tại hơn 2.500 năm, từ thời La Mã cổ đại. Thời đó, người La Mã sử dụng thuật ngữ bệnh ghẻ để ám chỉ bất kỳ bệnh da nào gây ngứa. Mãi đến thế kỷ 17, Giovanni Cosimo Bonomo mới tìm ra côn trùng Sarcoptes scabiei là nguyên nhân của bệnh ghẻ. Các tên Sarcoptes scabiei bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp: sarx (the flesh) có nghĩa là thịt, koptein (to smite or cut) có nghĩa là dập nát hoặc cắt và từ scabere (to scratch) có nghĩa là xây xước.
Cái ghẻ hình bầu dục, kích thước khoảng 0,25 mm đường kính (mắt thường có thể thấy như một điểm trắng di động). Chu kỳ toàn bộ cuộc sống cái ghẻ kéo dài 30 ngày nếu cư trú ở thượng bì.
Cái ghẻ di chuyển qua các lớp trên cùng của da bằng cách tiết enzyme proteases để làm suy giảm tầng lớp sừng. Chúng ăn các mô bị phân hủy nhưng không ăn máu. Chúng đi "du lịch" thông qua các lớp biểu bì, tạo ra các tổn thương hang và để lại sau phân của chúng.
Ghẻ cái sinh sôi nảy nở rất nhanh, trong điều kiện thuận lợi một con ghẻ cái, sau 3 tháng có thể có một dòng họ 150 triệu con. Ghẻ cái cũng chết sau khi đã đẻ hết số trứng của mình.
Ban đêm ghẻ cái bò ra khỏi hang tìm ghẻ đực, đây là lúc ngứa nhất, dễ lây truyền nhất, vì ngứa phải gãi làm vương vãi cái ghẻ ra quần áo, giường chiếu... Cái ghẻ sẽ chết sau khi rời vật chủ 4 ngày.
Triệu chứng lâm sàng
Thời kỳ ủ bệnh thay đổi 2-40 ngày, trung bình 10-15 ngày.
Tổn thương đặc hiệu của bệnh ghẻ là luống ghẻ và mụn nước (còn gọi là mụn trai và đường hang).
- Mụn nước trong bệnh ghẻ thường nhỏ mọc rải rác, trong như hạt ngọc (nếu chưa bị bội nhiễm), nhỏ bằng hạt tấm, không bao giờ mọc thành chùm, thường mọc ở vùng da non.
Đường hang do cái ghẻ đào ở lớp sừng là 1 đường cong ngoằn ngòeo hình chữ chi, dài 2-3 cm, gờ cao hơn mặt da, màu trắng đục hay trắng xám, không khớp với hằn da, ở đầu đường hang có mụn nước 1-2 mm đường kính, chính là nơi cư trú của cái ghẻ.
- Đường hầm thường hiếm thấy, nhưng khi thấy đường hầm thì có thể chẩn đoán xác định bệnh ghẻ.
- Tổn thương thứ phát thường do ngứa gãi gây nên, bao gồm: vết xước gãi, vết trợt, sẩn, vẩy tiết, mụn nước, mụn mủ, chốc nhọt.., sẹo thâm màu, bạc màu.
Những tổn thương thứ phát như nhiễm khuẩn chủ yếu do Streptococcus pyogenes và Staphylococcus aureu, viêm da, eczema hóa thường che lấp, lu mờ tổn thương đặc hiệu gây khó khăn cho chẩn đoán.
Triệu chứng cơ năng: ngứa nhiều nhất là về đêm, lúc đi ngủ do cái ghẻ di chuyển gây kích thích đầu dây thần kinh cảm giác ở da và một phần do độc tố ghẻ cái tiết ra khi đào hang. Ngứa gãi gây nhiễm khuẩn... và có thể có sốt.
Người bị nhiễm ký sinh trùng ghẻ lần đầu tiên trong vòng 2 tuần đầu hoàn toàn chưa có biểu hiện ngứa. Những người bị tái nhiễm ghẻ thì xuất hiện ngứa dữ dội ngay từ khi cái ghẻ xâm nhập vào da.
Phòng bệnh
- Vệ sinh cá nhân hằng ngày sạch sẽ.
- Khi phát hiện ra có người trong gia đình bị ghẻ cần điều trị sớm, tránh tiếp xúc và dùng chung các đồ dùng của người bị bệnh.
Hà An/ Dân trí
Bài viết cùng chuyên mục
Đọc thêm
Hiệu quả điều trị bệnh cơ xương khớp bằng vật lý trị liệu
Bệnh xương khớp đang trở thành một trong những vấn đề sức khoẻ phổ biến nhất hiện nay. Không chỉ ở người cao tuổi, mà chứng bệnh này còn ngày càng trẻ hoá. Thay vì lạm dụng thuốc giảm đau, phương pháp vật lý trị liệu - đang được ứng dụng lâm sàng tại nhiều cơ sở khám chữa bệnh.
200.000 người Việt tử vong mỗi năm liên quan đến tim mạch
Theo thống kê, tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 200.000 ca tử vong liên quan đến bệnh tim mạch, chiếm khoảng hơn 30% số tử vong và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong nhóm bệnh không lây nhiễm.
Bộ Y tế cấp mới, gia hạn gần 600 loại thuốc
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa công bố danh mục gần 600 loại thuốc, nguyên liệu làm thuốc sản xuất trong nước và nước ngoài được cấp mới, gia hạn giấy đăng ký lưu hành tại Việt Nam.
Chủ động tiêm vắc xin để phòng viêm màng não do não mô cầu
Năm 2025, số ca mắc viêm màng não do não mô cầu tại Việt Nam tăng gấp 6 lần so với cùng kỳ 2024. Thanh Hoá cũng đã ghi nhận 1 bệnh nhân mắc viêm màng não do não mô cầu tử vong. Đây là căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, có diễn tiến nhanh và gây biến chứng nặng chỉ trong thời gian ngắn, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tăng cường các biện pháp phòng bệnh chủ động - đặc biệt là tiêm vắc xin.
Bộ Y tế công bố danh sách 46 công ty dược nước ngoài có thuốc vi phạm chất lượng
Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) vừa công bố đợt 42 danh sách các cơ sở sản xuất thuốc nước ngoài có thuốc vi phạm chất lượng phải tiếp tục lấy mẫu kiểm tra 100% lô thuốc nhập khẩu. Tất cả 46 công ty đến từ nhiều quốc gia đều là những trường hợp đã tái diễn nhiều lần, cao nhất là 12 lần.
Dịch bệnh viêm màng não do não mô cầu diễn biến phức tạp - chuyên gia khuyến cáo
Năm 2025, số ca mắc viêm màng não do não mô cầu tại Việt Nam tăng gấp 6 lần so với cùng kỳ 2024. Tại Thanh Hóa, cũng đã ghi nhận 1 bệnh nhân mắc viêm màng não do não mô cầu bị tử vong.
Khám, cấp thuốc miễn phí tại xã Cổ Lũng
Mới đây, Ban Quân dân y Bộ Y tế, Hội Quân dân y Việt Nam cùng Sở Y tế Thanh Hóa đã tổ chức hoạt động khám bệnh, tư vấn sức khỏe và cấp phát thuốc miễn phí cho người dân tại xã Cổ Lũng.
Mức sinh năm 2025 tăng nhưng chưa đạt ngưỡng thay thế
Cục Dân số, Bộ Y tế cho biết, sau khi sáp nhập địa giới hành chính, mức sinh tại một số địa phương tăng nhẹ. Thế nhưng, cả nước vẫn có 13/34 tỉnh có mức sinh dưới mức sinh thay thế.
Bệnh não mô cầu - mối đe dọa sức khỏe cộng đồng
Não mô cầu là một bệnh nhiễm trùng cấp tính nghiêm trọng, khiến một người bệnh trẻ khỏe có thể tử vong nhanh trong 24 giờ hoặc di chứng nặng nề nếu nhiễm não mô cầu xâm lấn. Tại Việt Nam, số ca mắc bệnh não mô cầu đang có xu hướng gia tăng. Từ đầu năm đến nay, cả nước ghi nhận 95 trường hợp mắc, một ca tử vong. So với cùng kỳ năm ngoái, số ca mắc tăng 74 ca. Miền Bắc ghi nhận tăng 45% và khu vực phía Nam ghi nhận tăng 83% so với năm ngoái, là mối đe dọa sức khoẻ cộng đồng.
Nhiều bệnh truyền nhiễm gia tăng số ca mắc
Theo báo cáo của hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm tỉnh Thanh Hoá, năm 2025, nhiều bệnh truyền nhiễm có số ca mắc tăng cao so với năm 2024, nhất là các bệnh sởi, tay chân miệng, COVID-19 và cúm A. Các dịch bệnh này vẫn đang diễn biến phức tạp, người dân chủ động các biện pháp phòng, chống dịch bệnh.
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.