Đường dây nóng: 0237 3721150

Văn hoá - Du lịch

Chùm ảnh: Lễ Kin Pang Then của người Thái Trắng Điện Biên

Lễ Kin Pang Then là một trong những di sản văn hóa đặc sắc trong nghệ thuật hát Then của người Thái trắng tại Điện Biên, đến nay vẫn được trao truyền.

29/09/2019 10:21

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 1

Lễ Kin Pang Then thường diễn ra vào dịp đầu năm mới (sau Tết nguyên đán) khi tiết trời mát mẻ, vạn vật sinh sôi, cây cối nảy lộc, đâm chồi, đơm hoa, kết trái. Vào thời điểm thiên nhiên như hòa quyện với lòng người cũng là lúc thầy Then tổ chức lễ Kin Pang Then để gặp mặt các con nuôi về mừng mệnh Then được “vững như trụ bạc, chắc như trụ vàng".

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 2

Lễ thường diễn ra từ 3-5 ngày, cũng có thể dài hơn hoặc ngắn hơn tùy thuộc vào số lượng con nuôi nhiều hay ít. Tại nhà người làm Then, mọi người giúp mua sắm lương thực, thực phẩm, làm các lễ vật bằng len, gấp bằng giấy để treo lên cây Pang như: hoa chuối rừng, các con giống, chim én, tổ chim én, biểu tượng trống, chiêng, quả còn, dải băng, cá… đồng thời phân công người đi tìm, chọn cây Pang trên rừng về để trang trí không gian hành lễ (sàng pang).

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 3

Bàn thờ Then được lau dọn sạch sẽ, trang trí hoa đuôi én (boskén), quả còn, len đan các con giống như: dế mèn, con quạ, chim bồ câu, con ve…; hai cọc đỡ bàn thờ treo 2 hoa chuối biểu tượng cho hoa chuối trời. Trên bàn thờ đặt bánh kẹo, hoa quả, hương, dưới bàn thờ là nơi đặt lễ vật của các con nuôi, bà con về dự lễ.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 4

Hoa đuôi én (boskén).

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 5

Trước bàn thờ Then là mâm đồ lễ, gồm: đồng bạc trắng, khăn xòe, lá trầu không, trứng gà sống, gạo, bát tô sứ, hương, chùm chuông tượng trưng cho chuông ngựa, hoa trung quân, cây nến nhỏ, đĩa, chén, gói gạo, gói muối, rượu, bát nước, điếu cày, đĩa trầu, cuộn vải dệt trắng lớn; vật dụng của chủ lễ: kiếm, vòng bạc, đĩa để đồng tiền âm dương, sừng nai, lưỡi rìu đá (lưỡi búa thần sét), viên đá nhỏ dài (chân ngựa), viên đá bé (Then nọi - Then bé), túi ngọc bùa, đồng tiền âm dương, chùm chuông đồng, đàn tính, khăn phủ đầu gối, áo, khăn đội đầu, thắt lưng, quạt giấy, răng lanh lợn rừng, gương nhỏ; lễ vật cho ngựa các quan Then mường Trời: răng lanh lợn rừng, thóc, bát tô sứ, gạo, trứng gà, thóc, hoa trung quân, hoa dâm bụt, chiếc sọt nhỏ (tẻ) bày lễ.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 6

Lễ Kin Pang Then diễn ra trước bàn thờ Then trong nhà chủ lễ. Phụ giúp chủ lễ trong suốt quá trình diễn ra nghi lễ gồm: 1 báo khỏa, 1 xao chay, 2 me đa (1 chính, 1 phụ), những người giúp việc như: sắp lễ, lên hương, dâng lễ, tiếp nước, rượu, trầu, nghe và truyền lời của Then đến người dâng lễ, xóc nhạc cho Then.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 7

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 8

Các lễ thức thực hiện chủ yếu do người làm Then đảm nhiệm. Trước và trong những ngày làm lễ Kin Pang Then, người làm Then phải kiêng sinh hoạt vợ chồng, kiêng ăn thịt lợn trắng, trâu trắng, cá da trơn, lươn, tôm, không ăn, uống đồ thừa, không đi qua dây phơi, máng nước.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 9

Ở tỉnh Điện Biên, những chủ thể văn hóa tiêu biểu đang thực hành di sản Then chỉ có khoảng 5 người. Trong ảnh, Nghệ nhân ưu tú Vàng Văn Thức ở bản Na Nát, phường Na Lay, thị xã Mường Lay thực hành di sản Kin Pang Then.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 10

Chủ lễ, báo khỏa, xao chay mặc áo và đội mũ dùng trong nghi lễ, người dự lễ, con nuôi mặc y phục dân tộc. Nhạc cụ sử dụng trong nghi lễ gồm: đàn tính, nhạc xóc, trống, chiêng, chũm chọe. Trong suốt quá trình hành lễ, người làm Then đàn, hát theo các điệu then cổ như: hát mạng, hát then, hát xao xên.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 11

Diễn trình lễ Kin pang Then gồm các lễ thức: Mừng chúc lễ Kin pang then (chụm kiệu pang); Ra mắt, mời rượu (ók nả, mợ lảu); Niệm chú xin thông họng (cặm măn khọ púng); Trình báo bàn thờ kiểm tra lễ (lau chơng pạn then); Mở đường (đóng tạng); Then lên núi (Pú khău sam bắc; Then Dâng lễ thần núi (Pú khău sam bắc); Hành trình lên Mường Trời; Mời Vua Trời, Vua Then (mợi Pô Phạ, Pô Then) về dự lễ; Mời vua trời, vua then vào dự lễ; TiễnVua Trời, Vua Then (xúng báo xôông); Tiễn thầy của Then; Quét hoa tàn.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 12

Ngoài thực hiện nghi lễ tạ Then của các con nuôi, tất cả người tham dự còn múa hát quanh cây pang, múa điệu quét hoa tàn (quát bók héo)trong tiếng chiêng, trống, tiếng đàn hát rộn ràng, người giúp việc của chủ lễ đứng vòng trong chúc rượu cộng đồng; các chị, các mẹ tung gạo tượng trưng cho cơn mưa; mọi người cùng chơi trò cày bừa, gieo hạt, chọi trâu, hái nấm và các trò chơi dân gian như: tung còn, chơi tó má lẹ, đánh cù.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 13

Khi kết thúc nghi lễ, chủ lễ hát lời gọi âm binh và tiễn các quan Then về mường Trời (xúng báo xôông). Quay trở về mường Trần, chủ lễ hát lời cảm tạ và tiễn các thần linh, quan tạo bản mường, thầy của chủ lễ, hẹn năm sau lại về dự lễ.

chum anh: le kin pang then cua nguoi thai trang dien bien hinh 14

Lễ Kin Pang Then nhằm bảo tồn, nuôi dưỡng và duy trì nghệ thuật hát then, hát dân ca, múa xòe, âm nhạc, nghệ thuật tạo hình, tri thức bản địa và các tín ngưỡng tâm linh cổ của người Thái Trắng. Với những giá trị đặc biệt trên, Lễ Kin Pang Then được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2015.

Theo VOV

Bình luận

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Bài viết cùng chuyên mục

Thành Nhà Hồ - giữ gìn “bức thông điệp” văn hóa cho muôn đời

Huyện Hoằng Hóa tăng cường quảng bá du lịch qua các nền tảng số

Thành phố Sầm Sơn đảm bảo an toàn cho du khách.

Chiều ngang qua phố

Tăng cường quản lý thị trường tại các khu du lịch biển

Các điểm đến tại thành phố thu hút đông đảo du khách dịp nghỉ lễ

Đọc thêm

Các điểm đến tại thành phố Thanh Hoá thu hút đông đảo khách những ngày lễ

18:14 , 03/05/2025

Ngoài các khu du lịch biển, sinh thái cộng đồng, văn hoá tâm linh và các khu vui chơi giải trí trên toàn tỉnh thì 4 ngày nghỉ lễ vừa qua, các điểm đến tại thành phố Thanh Hoá cũng khá nhộn nhịp và thu hút đông đảo người dân, du khách, đặc biệt với những người không có điều kiện đi du lịch xa.

Di sản thế giới Thành Nhà Hồ đón hơn 10 nghìn khách đến tham quan

09:00 , 03/05/2025

Theo thống kê, trong 3 ngày đầu của kỳ nghỉ lễ, từ 30/4 đến 2/5, Di sản thế giới Thành Nhà Hồ đã đón khoảng 10.000 lượt khách, trung bình mỗi ngày trên 3000 lượt, cao gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái.

Sáng 2/5, Xá lợi Phật về tới Việt Nam

23:04 , 02/05/2025

Xá lợi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni được cung thỉnh từ Ấn Độ vừa về tới sân bay Tân Sơn Nhất sáng 2/5.

Các điểm đến vui chơi, giải trí của Nghi Sơn thu hút du khách dịp nghỉ lễ

20:31 , 02/05/2025

Du khách khi đến thị xã Nghi Sơn,, sau khi hòa mình vào nắng gió ở biển Hải Hòa, vi vu Bãi Đông hoang sơ còn được khám phá nhiều trải nghiệm thú vị với các khu, điểm du lịch có các loại hình vui chơi, giải trí hấp dẫn. Trong ngày thứ 3 của kỳ nghỉ lễ, thời thiết nắng nhẹ, đây là yếu tố rất thuận lợi để các điểm đến này thu hút đông đảo du khách.

Các di tích văn hóa, lịch sử thu hút du khách trong dịp nghỉ lễ

20:13 , 02/05/2025

Ngoài các thắng cảnh tự nhiên, Thanh Hóa còn là địa phươngcó hệ thống di tích, di sản văn hóa, lịch sử đậm đặc, trong đó có nhiều di tích nổi tiếng. Trong dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5 năm nay, các địa điểm này trở thành nơi tham quan, trải nghiệm ý nghĩa cho nhiều du khách trong và ngoài nước.

Hoằng Hoá phấn đấu đón hơn 2 triệu lượt khách

18:05 , 02/05/2025

Mùa du lịch năm nay, huyện Hoằng Hoá phấn đấu đón hơn 2 triệu lượt khách. Nhằm quảng bá rộng rãi tới du khách mọi thông tin hoạt động du lịch của địa phương, vừa qua huyện đã chính thức đưa vào hoạt động website Du lịch Hoằng Hoá - Thanh Hoá tại địa chỉ https://dulichhoanghoa.vn.

Tượng đài và ký ức

06:42 , 02/05/2025

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, khu vực cầu Hàm Rồng là nơi giao nhau giữa tuyến đường sắt và đường bộ. Không quân Mỹ coi cầu Hàm Rồng là điểm tấn công quyết định, nhằm khóa chặt tuyến giao thông huyết mạch, cắt đứt sự chi viện của miền Bắc cho chiến trường miền Nam. Tại đây, lực lượng thanh niên xung phong, nòng cốt là Đội N87 đã cùng với bộ đội, dân quân làm nên bao sự tích anh hùng, trong đó có chiến công và sự hy sinh dũng cảm của 13 nữ thanh niên xung phong Tiểu đội xung kích thuộc C873, Đội N87. Vùng “đất thép” Hàm Rồng trở thành bản tráng ca được Nhân dân cả nước, bạn bè thế giới cảm phục, tự hào.

Du khách đổ về các bãi biển của Thanh Hóa trong dịp nghỉ lễ

20:00 , 01/05/2025

Những ngày đầu của kỳ nghỉ lễ 30/4, 1/5, tuy thời tiết không quá nắng nóng nhưng lượng du khách đổ về các bãi biển của Thanh Hóa vẫn rất đông.

Sôi nổi Tuần văn hóa thành phố Thanh Hóa - thành phố Hội An năm 2025

18:10 , 01/05/2025

Những ngày này, khi đến công viên Hội An, thành phố Thanh Hóa, người dân và du khách sẽ được trải nghiệm nhiều hoạt động sôi nổi, hấp dẫn của “Tuần văn hóa thành phố Thanh Hóa - thành phố Hội An” năm 2025.

Chương trình nghệ thuật “Thanh Hoá tự hào cùng non sông liền một dải”

11:07 , 01/05/2025

Tối ngày 30/4, tại Quảng trường Lam Sơn, thành phố Thanh Hóa, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức chương trình nghệ thuật với chủ đề “Thanh Hoá - Tự hào cùng non sông liền một dải”, chào mừng kỷ niệm 50 năm ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Xem thêm