Cơ hội hồi sinh Syria, xua tan "bóng ma của chiến tranh"

Trẻ em đến trường ở vùng chiến Syria. Ảnh: The Atlantic

Hồ sơ chiến tranh Syria vốn dĩ đã tốn bao nhiêu giấy mực của báo chí quốc tế suốt nhiều năm qua. Cuộc chiến này được Liên Hợp Quốc xem là thảm họa tồi tệ nhất do con người gây ra kể từ chiến tranh thế giới thứ 2.

8 năm xung đột ở Syria, người dân Syria chính là đối tượng chịu thiệt hại nặng nề nhất. Thống kê cho thấy, giao tranh đã cướp đi sinh mạng của ít nhất 500.000 người và đẩy hàng triệu người khác phải đi sơ tán, chưa kể đến những thiệt hại to lớn về kinh tế và cơ sở hạ tầng.

Tuy nhiên, bước sang năm thứ 9, dư luận có thể đặt hy vọng về một nền hòa bình sẽ sớm trở lại với Syria cùng với những tín hiệu tích cực rõ nét trên thực địa. Ba tín hiệu tích cực nhất phải kể đến là chiến thắng của Chính phủ Syria trên thực địa, người dân Syria bắt đầu quay trở lại quê hương và những khoản tài trợ quốc tế liên tiếp cho hoạt động tái thiết Syria.

Với sự hỗ trợ của các nước đồng minh như: Nga và Iran, quân đội chính phủ Syria đã giành chiến thắng trên thực địa trước cả lực lượng đối lập lẫn các tổ chức khủng bố, đồng thời hàng loạt lệnh ngừng bắn và các khu vực giảm xung đột cũng đã được thiết lập tại Syria.

Ước tính cho đến nay, các lực lượng của Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã kiểm soát 2/3 lãnh thổ Syria, các tuyến đường thương mại huyết mạch. Ưu thế trên thực địa đã mang lại tiếng nói có sức nặng cho Chính phủ trên các bàn đàm phán hòa bình so với lực lượng đối lập.

Trở lại Syria hồi tháng 1/2019 trong chuyến thăm lần thứ hai tới quốc gia Trung Đông này kể từ khi nhậm chức, Đặc phái viên Liên Hợp Quốc về Syria Geir Pedersen nhận xét: “Tôi rất vui mừng được trở lại Syria lần này. Tôi mong muốn được thảo luận cùng Chính phủ Syria. Chúng tôi sẽ tập trung vào việc thực thi nghị quyết 2254 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Hy vọng rằng, điều này có thể dẫn tới một tiến trình chính trị do người dân Syria làm chủ được sự ủng hộ của Liên Hợp Quốc.”

Chiến thắng trên thực địa chính là lời kêu gọi thiết thực nhất, khuyến khích người dân Syria trở lại quê hương xây dựng đất nước, xây dựng lại cuộc sống mới. Sau nhiều năm di tản, chạy trốn chiến tranh, người dân Syria đã bắt đầu quay trở lại quê hương. Tại các khu vực biên giới của Syria, mỗi ngày, các đoàn xe chở người dân Syria xếp hàng dài, nối đuôi nhau, chờ được thông quan.

Từ tháng 10/2018, Jordan – một trong số các quốc gia láng giềng tiếp nhận đông người Syria đi chạy nạn đã mở cửa biên giới Jaber để người dân Syria được hồi hương sau những thông tin tích cực về việc quân đội Chính phủ Syria đánh bại lực lượng đối lập. Ước tính của Liên Hợp Quốc, mỗi ngày có khoảng 100 người dân Syria xếp hàng dài tại các cửa khẩu làm thủ tục nhập cảnh. 

Theo Cao ủy Liên Hợp Quốc về người tị nạn (UNHCR), trong năm 2019 sẽ có khoảng 250.000 người Syria tiếp tục trở về quê hương. Nhiều người dân cho biết, một vài năm về trước, họ còn không dám mơ đến một ngày được trở lại quê hương song giờ thì họ đã dám đặt niềm tin vào Chính phủ Syria, vào hòa bình trên quê hương.

“Giờ tôi sẽ trở về nhà. Tôi sẽ sớm được gặp lại người thân. Ơn chúa”, một người dân Syria cho biết.

“Mỗi ngày tôi chạy khoảng 3 chuyến chở người dân về nhà. Nhiều người đã sẵn sàng trở lại Syria. Có những người trở về từ Jordan, châu Âu, Lebanon và nhiều nước khác”, một người khác bày tỏ.

Cuộc xung đột tại Syria đã khiến nền kinh tế nước này tụt hậu 3 thập kỷ, hệ thống hạ tầng cơ sở bị phá hủy, trong khi hoạt động sản xuất điện và dầu mỏ bị tê liệt, mức độ tàn phá gây thiệt hại hàng tỷ USD. Hơn 10 hội nghị tài trợ cho Syria liên tiếp được tổ chức trong thời gian qua trong đó mới nhất là hội nghị các nhà tài trợ quốc tế diễn ra tại Bỉ hôm 14/3 vừa qua, với cam kết viện trợ gần 7 tỷ USD trong năm 2019, là bằng chứng cho thấy, thế giới đã đặt niềm tin vào Syria. Cuộc chiến Syria sắp đến hồi kết và giờ là thời điểm để thế giới hỗ trợ người dân nước này xây dựng lại cuộc sống mới.

Phát biểu trước báo giới, Cao ủy Phụ trách hỗ trợ nhân đạo châu Âu Christos Stylianides nhấn mạnh: “Chúng tôi muốn gửi đi một thông điệp mạnh mẽ tới người dân Syria. Tôi cũng muốn gửi đi một thông điệp tới thế giới. Một Syria ổn định, dân chủ và thịnh vượng hoàn toàn có thể đạt được thông qua giải pháp chính trị toàn diện. Điều này định hướng nỗ lực hỗ trợ nhân đạo và tiến trình khôi phục chính trị chung ở Syria. Chúng ta cần đảm bảo một tương lai tốt đẹp cho người dân Syria. Chúng ta nợ một thế hệ Syria đã phải trải qua nhiều khó khăn.”

Theo đánh giá của giới phân tích, dù còn nhiều khó khăn và thách thức ở phía trước song những dấu hiệu tích cực trên thực địa Syria là bằng chứng rõ nét nhất cho thấy, hòa bình đang dần trở lại với Syria. Đất nước Syria đang trên con đường hồi sinh sau những đổ nát và “bóng ma của chiến tranh”.