"Cởi trói" cho kinh tế tư nhân
Kinh tế tư nhân Việt Nam đã có bước phát triển cả về lượng và chất. Tuy nhiên sự phát triển này vẫn đang phải đối mặt với nhiều rào cản.
Xu hướng “li ti hóa”
Theo thống kê của Viện Kinh tế Việt Nam, số doanh nghiệp (DN) "nhỏ và siêu nhỏ" hiện chiếm 95 - 96% tổng số DN; trong khi đó, số lượng DN quy mô vừa chiếm khoảng 1,7% tổng số DN, tạo thành khuyết thiếu cơ cấu nghiêm trọng. Mặc dù khu vực tư nhân có những bước tiến, song thực lực cơ bản vẫn là “nhỏ bé”, “manh mún” và “yếu kém”. Kinh tế tư nhân trong nước, về nguyên tắc phải là lực lượng đóng góp chủ yếu vào GDP thì sau 30 năm đổi mới chỉ đóng góp chưa đến 10%.
Ngoài ra, tỷ lệ DN có đóng thuế thu nhập doanh nghiệp trên tổng số DN hoạt động giảm mạnh, từ 60-70% năm 2010 xuống còn trên 30% năm 2015-2016.
 |
Số DN tư nhân giải thể hoặc phải ngừng kinh doanh trong những năm gần đây là rất lớn (bình quân 60.000 – 80.000 DN giải thể/năm. Năm 2018, số lượng DN giải thể là hơn 90.000).
Đáng chú ý, xu hướng “li ti hóa” của DN tư nhân đang ngày càng gia tăng. Năm 2001, số doanh nghiệp tư nhân quy mô vừa và lớn (sử dụng từ 100 lao động trở lên) chiếm 6%, năm 2013 chỉ còn 3%. Năng suất lao động của các DN tư nhân thuộc nhóm vừa và lớn thậm chí còn thấp hơn so với các DN tư nhân quy mô nhỏ.
Theo ông Nguyễn Quang Huân, Phó chủ tịch Hội Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam, có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng yếu kém của khu vực kinh tế tư nhân. Cụ thể: việc thực thi pháp luật trong toàn xã hội chưa nghiêm, làm chậm và giảm hiệu quả việc thực thi các quyết sách của Nhà nước. Cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh chưa đủ sức bứt phá trong quá trình cạnh tranh với các nước trong khu vực. Các DN Việt Nam vẫn phải tiếp tục vật lộn với nạn tham nhũng và sự thiếu bình đẳng.
“Tuy đã có tiến bộ trong cải cách hành chính, nhưng bộ máy vẫn còn quan liêu, cộng với một vài nơi còn có những cán bộ công chức yếu kém, vụ lợi làm thui chột cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp”, ông Nguyễn Quang Huân chỉ rõ.
Về phía DN, các DN tư nhân Việt Nam chủ yếu là nhỏ, vừa và kinh tế hộ gia đình nên ít có cơ hội tiếp cận được nguồn lực nhất là đất đai và tài nguyên khác. Tổ chức sản xuất, kinh doanh nhỏ, phân tán, kỹ thuật lạc hậu, sức cạnh tranh yếu của DN tư nhân và hộ kinh doanh cá thể trong lĩnh vực nông nghiệp, thương mại và dịch vụ dẫn đến bị bỏ lại phía sau trong cuộc cạnh tranh toàn cầu khi thực hiện gia nhập WTO hàng thập kỷ qua.
Phó chủ tịch Hội Doanh nghiệp tư nhân Việt Nam cho rằng, thời gian tới, tình trạng này vẫn khó được cải thiện trong bối cảnh cắt giảm thuế quan, dỡ bỏ rào cản thương mại và mở cửa thị trường sâu hơn, rộng hơn theo các cam kết trong những hiệp định FTA thế hệ mới. Sức ép cạnh tranh ngày càng gay gắt, nhiều ngành, DN và sản phẩm của nước ta sẽ gặp khó khăn hơn.
“Việc thực hiện các cam kết sâu rộng và cao hơn, nhất là vấn đề lao động, việc làm, bảo vệ môi trường, đáp ứng yêu cầu nội luật hóa các cam kết nếu không được nghiên cứu, chuẩn bị kỹ, có lộ trình và bước đi phù hợp, sẽ tác động tiêu cực đến quá trình đổi mới, hoàn thiện thể chế, giải quyết những vấn đề phức tạp, nhạy cảm”, ông Huân lo ngại.
Biến cái ‘bất định’ thành cái ‘xác định’
Theo ông Nguyễn Quang Huân, mặc dù thách thức còn nhiều nhưng cơ hội đối với khu vực kinh tế tư nhân cũng còn rất lớn. Việt Nam là một trong những nước có nền chính trị ổn định nhất thế giới hiện nay. Đây chính là tiền đề sáng, là động lực quan trọng để các DN trong nước có thể đề ra chiến lược kinh doanh ổn định trong thời gian dài và mở rộng hợp tác quốc tế, thu hút vốn đầu tư.
Ngoài ra, Việt Nam đã và đang tham gia hàng loạt các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA) như CPTPP, EVFTA... sẽ tạo ra cơ hội mở rộng, đa dạng hóa thị trường với mức ưu đãi cao, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng, mạng lưới sản xuất toàn cầu, góp phần tích cực vào quá trình đổi mới đồng bộ và toàn diện, trao đổi công nghệ và phương thức quản lý kinh doanh mới, khơi dậy tiềm năng của đất nước và sức sáng tạo của các tầng lớp nhân dân.
Tuy nhiên, để “tháo nút thắt”, biến thách thức thành cơ hội cho DN tư nhân, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho rằng, điều quan trọng nhất chính là cả chính sách và DN phải hướng đến cái mới.
“Khi hướng đến cái mới, chúng ta không chỉ bắt kịp với những nước đi trước mà còn có cơ hội để đi cùng với thế giới. Trước kia chúng ta không biết rất nhiều điều thì thế giới lại biết; chúng ta biết ‘đôi điều’ thì thế giới lại biết ‘nhiều điều’. Gần như không có điều gì chúng ta biết mà thế giới lại không biết nên chúng ta thua và luôn cố gắng bắt kịp. Thế nhưng, có rất nhiều điều chúng ta không biết và thế giới cũng không biết nên ta có thể đi cùng”, TS. Võ Trí Thành nói.
TS Võ Trí Thành cho rằng, để hội nhập được, quan trọng nhất đối với các DN tư nhân là phải "chơi thật", bán được hàng và đứng vững được trên thị trường trong nước và thế giới.
"Điều này đòi hỏi các DN phải phát triển thực chất dựa trên năng lực của chính mình, thắng thật chứ không phải thắng giả vờ dựa trên những ưu đãi của Chính phủ. Khi nào các DN Việt Nam còn nhờ đến những ưu đãi này, nghĩ rằng mình kinh doanh ngành nghề gì thì được gì từ nhà nước thì khi ấy các DN chưa thể phát triển bền vững", TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, trong bối cảnh cách mạng 4.0, các DN Việt cần nhanh chóng “tư duy lại, thiết kế và xây dựng lại”, ưu tiên và tận dụng nguồn lực để bắt kịp với sự chuyển dịch công nghệ, học hỏi kinh nghiệm để phát triển.
Về ứng phó với bất định, rủi ro, theo TS Võ Trí Thành, nguyên tắc chính là biến cái “bất định” thành cái “xác định”. DN cần học hỏi, chuẩn bị, sử dụng các công cụ phòng chống rủi ro và chấp nhận sai lầm. Nếu như các DN nhà nước với bộ máy cồng kềnh, lợi ích nhóm lớn rất khó chấp nhận sai lầm thì các DN tư nhân có lợi thế hơn trong việc dễ dàng đương đầu với rủi ro.
“Chấp nhận sai lầm cũng là một yếu tố quan trọng để từ đó các DN có thể rút ra những bài học kinh nghiệm và có được thành công. Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế hội nhập như hiện nay, các DN tư nhân cần dám nghĩ, dám làm, không nên chờ đợi vào các ưu đãi từ Chính phủ. Yếu tố quyết định nhất đối với thành công của DN tư nhân không phải từ Chính phủ mà là chính bản thân họ”, ông Thành nhấn mạnh.
Theo Cẩm Tú/VOV.VN
Bài viết cùng chuyên mục
Đọc thêm
Đề xuất xoá bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng
Ngân hàng Nhà nước đang xây dựng dự thảo sửa đổi Nghị định 24 theo hướng thị trường hóa có kiểm soát, nhằm xoá bỏ độc quyền Nhà nước trong sản xuất, nhập khẩu vàng miếng.
Tăng trưởng tín dụng tăng gấp đôi so với cùng kỳ
Thông tin mới nhất của Ngân hàng Nhà nước cho thấy, tính đến cuối tháng 5/2025, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 6,52%, cao hơn đáng kể so với mức 2,41% cùng kỳ năm 2024.
Quốc hội thống nhất giảm 2% thuế VAT đến hết năm 2026
Với 452/453 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Nghị quyết của Quốc hội về giảm thuế giá trị gia tăng.
Khắc phục cột điện bị gẫy đổ do giông lốc mạnh
Vào hồi 16h10’ chiều ngày 16/6/2025 tại Thiệu Hóa -Thanh Hóa xảy ra mưa lớn kèm giông lốc mạnh đã khiến đổ bay sập một số nhà dân và làm gẫy, đổ, nghiêng 19 vị trí cột điện làm gián đoạn cung cấp điện gần 500 khách hàng.
Xuất khẩu hàng hoá sang Đức tăng trưởng cao
Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan, xuất khẩu hàng Việt sang Đức trong 5 tháng đầu năm nay tăng trưởng rất cao so với cùng kỳ năm trước.
Thương mại điện tử của Việt Nam tăng trưởng trên 20%/năm
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Việt Nam cho biết: Tại Việt Nam, tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử bán lẻ là trên 20%/năm. Đây là một ngành mới được đánh giá có nhiều tiềm năng và phù hợp với chủ trương phát triển nền kinh tế số của Chính phủ.
“Siết” việc thực hiện quy định về giá trong kinh doanh dịch vụ du lịch
Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố; UBND các xã, phường phối hợp với các Đội Quản lý thị trường trên địa bàn - Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa làm tốt công tác kiểm tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về giá trong hoạt động kinh doanh dịch vụ du lịch.
Nhiều quy định mới về quy định kinh doanh xăng dầu
Bộ Công Thương vừa ban hành Thông tư quy định chi tiết một số điều của Nghị định số 83 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu.
Thanh Hóa phát triển hệ thống bán lẻ hiện đại
Những năm gần đây, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa xuất hiện ngày càng nhiều siêu thị, cửa hàng tiện ích, tiện lợi...Từ đó, đã thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa, nâng cao tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ cho địa phương, đồng thời tạo cơ hội cho người dân tiếp cận với hình thức mua sắm hiện đại và các loại hàng hóa đảm bảo tiêu chuẩn, có xuất xứ rõ ràng.
Ngân hàng Nhà nước dự kiến cấp phép nhập khẩu vàng trở lại
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng có ít nhất 6 điểm mới quan trọng. Trong đó, tái nhập khẩu vàng, bỏ độc quyền vàng miếng và tiến tới mở Sở Giao dịch vàng quốc gia
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.