Đường dây nóng: 0237 3721150

Khoa học - Công nghệ

Con người đầu tiên trên Trái Đất là ai?

Chúng ta biết rằng không phải tự nhiên mà loài người xuất hiện. Vậy thì con người đầu tiên có mặt trên Trái Đất bằng cách nào, tổ tiên của con người là ai?

12/08/2020 17:04

Những câu hỏi này nằm trong số những vấn đề hóc búa nhất đối với các nhà khảo cổ học cho đến tận ngày nay.

Từ khi mọi sinh vật sống đều bé tí tẹo

Khi nghĩ đến câu hỏi con người đầu tiên xuất hiện như thế nào, đầu tiên chúng ta phải hiểu rằng hầu hết mọi vật sống đều tiến hóa từ một cái gì trước nó qua quá trình tiến hóa.

Ví dụ sự sống đầu tiên được biết đến trên Trái Đất đã có mặt từ hơn 3,5 tỷ năm trước. Sự sống đầu tiên này là những vi sinh vật vô cùng bé nhỏ, bé đến nỗi không thể nhìn bằng mắt thường. Chúng sống dưới nước trong một thế giới rất khác so với thế giới ngày nay. Vào thời đó, các lục địa vẫn còn đang hình thành và trong không khí không hề có ô-xy.

Kể từ đó, sự sống trên Trái Đất liên tục biến đổi không ngừng và có nhiều dạng khác nhau. Trên thực tế, trong khoảng 1 tỷ năm của thời kỳ giữa của lịch sử Trái Đất (khoảng 1,8 tỷ đến 800 triệu năm trước), sự sống trên Trái Đất không có gì ngoài một lớp bùn nhầy bao phủ bề mặt rộng lớn.

Dòng dõi lâu đời

Loài người hiện nay là loài “người hiện đại” (Homo sapiens). Tuy vậy, chúng ta có những người họ hàng lâu đời cùng nằm trong tông Người và ra đời trước chúng ta, trong đó có người Neanderthal. Chúng ta, homo sapiens, là loài duy nhất thuộc tông Người còn sống đến ngày nay.

Tông Người xuất hiện đầu tiên hàng triệu năm trước và có nhiều biến đổi nhỏ qua thời gian rất dài của quá trình tiến hóa.

Do cây gia hệ phức tạp nên để trả lời câu hỏi con người đầu tiên tiến hóa như thế nào, chúng ta cần xác định “con người” ở đây được hiểu theo cách nào.

Thoáng nghe có vẻ ngớ ngẩn, bởi vì người là người chứ không phải là một con vật nào như mèo hay chó. Nhưng sự khác biệt giữa chúng ta với tổ tiên xa xưa được đặt tên là Lucy, người sống cách chúng ta hơn 100.000 thế hệ, thì nhỏ hơn nhiều so với sự khác biệt giữa một con người và một con mèo. Đó là lý do vì sao trả lời câu hỏi trên là rất khó. (Chúng ta sẽ nói rõ hơn về Lucy ở phần dưới).

Vì vậy, các nhà khoa học đưa ra hai câu trả lời và bạn có thể chọn một câu bạn cho là đúng.

Chúng ta là Homo sapiens

Câu trả lời thứ nhất là giả định rằng “con người” đầu tiên là thành viên đầu tiên trong loài Homo sapiens chúng ta. Con người này cũng giống như bạn và tôi, chỉ là không có iPhone thôi!

Bộ xương cổ nhất được tìm thấy cho đến nay của loài Homo sapiens là ở Morocco và có niên đại khoảng 300.000 năm. Vị tổ tiên này của chúng ta sống cùng thời với các loài khác trong tông Người, trong đó có người Neanderthal và người Denisovan. Từ lâu các nhà khảo cổ học vẫn tranh luận điều gì khiến chúng ta khác biệt với các loài người khác trong tông Người.

Câu trả lời có lẽ là bộ não của chúng ta. Chúng ta cho rằng Homo sapiens là loài duy nhất có thể làm được những việc như là sáng tạo nghệ thuật và ngôn ngữ, mặc dù một số phát hiện gần đây cho rằng Neanderthal cũng là những nghệ sĩ.

Rất khó để biết vì sao Homo sapiens lại sống sót còn các loài khác trong tông Người lại tuyệt chủng. Nhưng từ những hình vẽ tìm thấy trong hang ở Pháp và Indonesia, có thể suy luận rằng chính khả năng sáng tạo đã giúp loài người chúng ta tồn tại và sống đến ngày nay.

Câu trả lời thứ hai là giả định rằng “con người” đầu tiên là con người đầu tiên thuộc tông Người tách ra khỏi tông, bao gồm cả tinh tinh và khỉ đột.

Chúng ta không thể khẳng định ai là tổ tiên đầu tiên của mình, nhưng nhiều nhà khoa học cho rằng tổ tiên đầu tiên của chúng ta chính là Australopithecus afarensis.

Loài Australopithecus afarensis có ngoại hình khác với chúng ta, nhưng cũng đứng thẳng và biết sử dụng công cụ bằng đá. Bằng chứng rõ nhất của nhận định này chính là bộ xương hóa thạch nổi tiếng được đặt tên là Lucy.

Vào thời gian Lucy còn sống, cách đây khoảng 3,18 triệu năm, trên người Lucy mọc đầy lông. Lucy có chiều cao như chúng ta ngày nay, và chết khi đã là người trưởng thành. Bộ xương của Lucy được tìm thấy ở châu Phi, và mặc dù bộ xương còn lại khá nhiều so với những bộ xương khác của người cùng tông mà chúng ta phát hiện được, nhưng vẫn chưa đầy đủ. Chính vì bộ xương còn thiếu nên rất khó để kết luận ai là “con người” đầu tiên.

Hầu hết các hóa thạch cùng thời Lucy đều không đầy đủ. Mỗi bộ xương của từng loài, chúng ta chỉ thu thập được một nắm phục vụ cho việc nghiên cứu. Vì thế mỗi một phát hiện khảo cổ mới đều rất quý giá. Mỗi dấu vết hóa thạch mới lại mang đến một cơ hội ghép thêm một mảnh vào bức tranh cây gia hệ của chúng ta.

Phạm Hường/Dân trí

Theo The Conversation

Bình luận

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Bài viết cùng chuyên mục

Bán thuốc trực tuyến bắt buộc công khai chứng chỉ hành nghề và số điện thoại người tư vấn

Trước 1/1/2026, sổ bảo hiểm điện tử sẽ tích hợp trên VNeID

Thanh Hóa đẩy mạnh phát triển hạ tầng thanh toán số

Cảnh báo mã độc nhắm đến hàng trăm ứng dụng ngân hàng trên toàn cầu

Ứng dụng công nghệ sinh học, phát triển nông nghiệp an toàn

Bộ Công an hợp tác Google phòng, chống lừa đảo trực tuyến

Đọc thêm

Ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu cần thêm 1 triệu lao động

07:01 , 03/07/2025

Theo dự báo của Hiệp hội ngành công nghiệp toàn cầu, từ nay đến năm 2030, ngành bán dẫn toàn cầu sẽ cần thêm khoảng một triệu lao động lành nghề.

Chính phủ thành lập Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia

06:46 , 03/07/2025

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 160/2025 quy định về Quỹ phát triển dữ liệu quốc gia. Đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận và giao Bộ Công an quản lý.

Thanh Hóa vận hành một cửa số duy nhất cung cấp dịch vụ công trực tuyến của quốc gia https://dichvucong.gov.vn

18:00 , 02/07/2025

Căn cứ văn bản của Văn phòng Chính phủ về việc hướng dẫn nâng cấp, kiểm thử, đánh giá hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp tỉnh, Trung tâm Dịch vụ Hành chính công Thanh Hóa đã đưa vào thử nghiệm chính thức trên Cổng Dịch vụ công quốc gia tại địa chỉ: https://dichvucong.gov.vn.

Bản tin Số và Công nghệ 30/6/2025

09:41 , 30/06/2025

Bản tin Số và Công nghệ 30/6/2025 có những nội dung chính sau: - Không làm gián đoạn hoạt động cung cấp dịch vụ công trước và sau thời điểm sắp xếp lại bộ máy - Google phối hợp cùng Bộ Công an công bố hợp tác triển khai chiến dịch Phòng chống lừa đảo trực tuyến - An toàn hơn cùng Bộ Công an và Google - Đào tạo nhân lực – Chìa khóa hiện thực hóa Nghị quyết 57

Phát động giải thưởng báo chí về Khoa học và Công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

08:05 , 28/06/2025

Bộ Khoa học và Công nghệ đã phát động giải thưởng báo chí về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số năm 2025, nhằm khuyến khích và tôn vinh các tác giả có tác phẩm báo chí xuất sắc viết về lĩnh vực này.

Nâng cao ý thức của người dân khi sử dụng không gian mạng

08:05 , 28/06/2025

Không gian mạng ngày nay trở thành một không gian xã hội mới, nơi mỗi người dân có thể giao tiếp, học tập, kinh doanh và giải trí, không bị giới hạn bởi không gian và thời gian. Tuy nhiên, cùng với những lợi ích to lớn thì người dân cũng cần, nâng cao kiến thức, kỹ năng bảo toàn thông tin cá nhân, an ninh trật tự khi sử dụng không gian mạng.

Lần đầu Việt Nam vào nhóm 15 quốc gia AI hàng đầu thế giới

08:00 , 28/06/2025

Trong bảng xếp hạng TOP 500 công bố tháng 6/2025, hai nhà máy AI của FPT đặt tại Nhật Bản và Việt Nam lần lượt giữ vị trí thứ 36 và 38. Thành tích này đưa AI Factory của FPT vào nhóm hạ tầng siêu máy tính hàng đầu thế giới, đồng thời xác lập FPT là nhà cung cấp dịch vụ AI Cloud thương mại số 1 tại Nhật Bản.

Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa phát động tham gia giải thưởng sáng tạo khoa học công nghệ Việt Nam năm 2025

23:04 , 27/06/2025

Sáng 27/6, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Thanh Hóa đã tổ chức lễ phát động tham gia giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2025.

Bản tin Số và Công nghệ 27/6/2025

08:55 , 27/06/2025

Bản tin Số và Công nghệ 27/6/2025 có những nội dung chính sau: - Việt Nam lần đầu vào nhóm 15 quốc gia có hạ tầng tính toán AI hàng đầu thế giới - Bộ Khoa học và Công nghệ phát động giải thưởng báo chí về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số năm 2025 - Nâng cao ý thức của người dân khi sử dụng không gian mạng

Việt Nam tiếp tục đối mặt với làn sóng tấn công mạng phức tạp

06:23 , 27/06/2025

Theo Trung tâm An ninh mạng quốc gia, 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam tiếp tục đối mặt với làn sóng tấn công mạng phức tạp, đặc biệt là mã độc tống tiền.

Xem thêm