Đường dây nóng: 0237 3721150

Khoa học - Công nghệ

Con người đầu tiên trên Trái Đất là ai?

Chúng ta biết rằng không phải tự nhiên mà loài người xuất hiện. Vậy thì con người đầu tiên có mặt trên Trái Đất bằng cách nào, tổ tiên của con người là ai?

12/08/2020 17:04

Những câu hỏi này nằm trong số những vấn đề hóc búa nhất đối với các nhà khảo cổ học cho đến tận ngày nay.

Từ khi mọi sinh vật sống đều bé tí tẹo

Khi nghĩ đến câu hỏi con người đầu tiên xuất hiện như thế nào, đầu tiên chúng ta phải hiểu rằng hầu hết mọi vật sống đều tiến hóa từ một cái gì trước nó qua quá trình tiến hóa.

Ví dụ sự sống đầu tiên được biết đến trên Trái Đất đã có mặt từ hơn 3,5 tỷ năm trước. Sự sống đầu tiên này là những vi sinh vật vô cùng bé nhỏ, bé đến nỗi không thể nhìn bằng mắt thường. Chúng sống dưới nước trong một thế giới rất khác so với thế giới ngày nay. Vào thời đó, các lục địa vẫn còn đang hình thành và trong không khí không hề có ô-xy.

Kể từ đó, sự sống trên Trái Đất liên tục biến đổi không ngừng và có nhiều dạng khác nhau. Trên thực tế, trong khoảng 1 tỷ năm của thời kỳ giữa của lịch sử Trái Đất (khoảng 1,8 tỷ đến 800 triệu năm trước), sự sống trên Trái Đất không có gì ngoài một lớp bùn nhầy bao phủ bề mặt rộng lớn.

Dòng dõi lâu đời

Loài người hiện nay là loài “người hiện đại” (Homo sapiens). Tuy vậy, chúng ta có những người họ hàng lâu đời cùng nằm trong tông Người và ra đời trước chúng ta, trong đó có người Neanderthal. Chúng ta, homo sapiens, là loài duy nhất thuộc tông Người còn sống đến ngày nay.

Tông Người xuất hiện đầu tiên hàng triệu năm trước và có nhiều biến đổi nhỏ qua thời gian rất dài của quá trình tiến hóa.

Do cây gia hệ phức tạp nên để trả lời câu hỏi con người đầu tiên tiến hóa như thế nào, chúng ta cần xác định “con người” ở đây được hiểu theo cách nào.

Thoáng nghe có vẻ ngớ ngẩn, bởi vì người là người chứ không phải là một con vật nào như mèo hay chó. Nhưng sự khác biệt giữa chúng ta với tổ tiên xa xưa được đặt tên là Lucy, người sống cách chúng ta hơn 100.000 thế hệ, thì nhỏ hơn nhiều so với sự khác biệt giữa một con người và một con mèo. Đó là lý do vì sao trả lời câu hỏi trên là rất khó. (Chúng ta sẽ nói rõ hơn về Lucy ở phần dưới).

Vì vậy, các nhà khoa học đưa ra hai câu trả lời và bạn có thể chọn một câu bạn cho là đúng.

Chúng ta là Homo sapiens

Câu trả lời thứ nhất là giả định rằng “con người” đầu tiên là thành viên đầu tiên trong loài Homo sapiens chúng ta. Con người này cũng giống như bạn và tôi, chỉ là không có iPhone thôi!

Bộ xương cổ nhất được tìm thấy cho đến nay của loài Homo sapiens là ở Morocco và có niên đại khoảng 300.000 năm. Vị tổ tiên này của chúng ta sống cùng thời với các loài khác trong tông Người, trong đó có người Neanderthal và người Denisovan. Từ lâu các nhà khảo cổ học vẫn tranh luận điều gì khiến chúng ta khác biệt với các loài người khác trong tông Người.

Câu trả lời có lẽ là bộ não của chúng ta. Chúng ta cho rằng Homo sapiens là loài duy nhất có thể làm được những việc như là sáng tạo nghệ thuật và ngôn ngữ, mặc dù một số phát hiện gần đây cho rằng Neanderthal cũng là những nghệ sĩ.

Rất khó để biết vì sao Homo sapiens lại sống sót còn các loài khác trong tông Người lại tuyệt chủng. Nhưng từ những hình vẽ tìm thấy trong hang ở Pháp và Indonesia, có thể suy luận rằng chính khả năng sáng tạo đã giúp loài người chúng ta tồn tại và sống đến ngày nay.

Câu trả lời thứ hai là giả định rằng “con người” đầu tiên là con người đầu tiên thuộc tông Người tách ra khỏi tông, bao gồm cả tinh tinh và khỉ đột.

Chúng ta không thể khẳng định ai là tổ tiên đầu tiên của mình, nhưng nhiều nhà khoa học cho rằng tổ tiên đầu tiên của chúng ta chính là Australopithecus afarensis.

Loài Australopithecus afarensis có ngoại hình khác với chúng ta, nhưng cũng đứng thẳng và biết sử dụng công cụ bằng đá. Bằng chứng rõ nhất của nhận định này chính là bộ xương hóa thạch nổi tiếng được đặt tên là Lucy.

Vào thời gian Lucy còn sống, cách đây khoảng 3,18 triệu năm, trên người Lucy mọc đầy lông. Lucy có chiều cao như chúng ta ngày nay, và chết khi đã là người trưởng thành. Bộ xương của Lucy được tìm thấy ở châu Phi, và mặc dù bộ xương còn lại khá nhiều so với những bộ xương khác của người cùng tông mà chúng ta phát hiện được, nhưng vẫn chưa đầy đủ. Chính vì bộ xương còn thiếu nên rất khó để kết luận ai là “con người” đầu tiên.

Hầu hết các hóa thạch cùng thời Lucy đều không đầy đủ. Mỗi bộ xương của từng loài, chúng ta chỉ thu thập được một nắm phục vụ cho việc nghiên cứu. Vì thế mỗi một phát hiện khảo cổ mới đều rất quý giá. Mỗi dấu vết hóa thạch mới lại mang đến một cơ hội ghép thêm một mảnh vào bức tranh cây gia hệ của chúng ta.

Phạm Hường/Dân trí

Theo The Conversation

Bình luận

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Bài viết cùng chuyên mục

Phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong các trường đào tạo Văn hóa – Nghệ thuật

Ứng dụng phần mềm VNPT iLIS liên thông điện tử thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai

Hạn chế ảnh hưởng của thiết bị di động đối với sức khỏe

Cảnh sát giao thông ứng dụng công nghệ trong xử lý vi phạm

Hợp nhất hai luật về an ninh mạng và an toàn thông tin mạng

Kỳ vọng thúc đẩy Chuyển đổi số từ Nghị quyết 57

Đọc thêm

Hơn 44.800 tên miền thương hiệu cá nhân trực tuyến id.vn

09:36 , 22/04/2025

Tên miền id.vn là không gian tên miền mới, dành riêng cho cá nhân, với ý nghĩa thể hiện bản sắc cá nhân trên không gian mạng. Tính đến hết ngày 15/4/2025, đã có 44.800 tên miền id.vn được cấp, tăng 132% so với cùng kỳ tháng 4 năm ngoái.

Vietnam Airlines và VNPT sẽ triển khai dịch vụ Internet trên tàu bay

09:33 , 22/04/2025

Vietnam Airlines và Tập đoàn VNPT đã ký kết hợp đồng triển khai dịch vụ Internet trên tàu bay cho đội bay Airbus A350. Đây là bước tiến quan trọng trong chiến lược chuyển đổi số và nâng cao chất lượng phục vụ ành khách của hãng hàng không quốc gia.

Sao Khuê 2025: Vinh danh 198 nền tảng, dịch vụ, giải pháp số xuất sắc

09:31 , 22/04/2025

Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ Công nghệ thông tin Việt Nam vừa tổ chức lễ vinh danh và trao Giải thưởng Sao Khuê 2025 – một giải thưởng uy tín dành cho các sản phẩm, dịch vụ, giải pháp số xuất sắc nhất.

Thiếu cán bộ chuyên trách chuyển đổi số cấp xã

14:07 , 20/04/2025

Xây dựng chính quyền điện tử, hướng tới chính quyền số đang là nhiệm vụ quan trọng trong giai đoạn hiện nay; nhất là khi Trung ương đang chủ trương sắp xếp, tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Tuy nhiên, việc thiếu cán bộ chuyên trách về chuyển đổi số đã khiến các địa phương, đặc biệt là cấp xã gặp khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xây dựng chính quyền số.

Trung tâm dữ liệu quốc gia sẽ hoạt động vào ngày 19/8

07:57 , 17/04/2025

Tại thông báo kết luận Phiên họp lần thứ nhất Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 vừa được Văn phòng Chính phủ truyền đạt, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ trưởng Bộ Công an triển khai các giải pháp để đưa Trung tâm dữ liệu quốc gia đi vào hoạt động vào ngày 19/8/2025.

Cơ hội đáp ứng nguồn nhân lực công nghiệp bán dẫn

07:13 , 16/04/2025

Trước làn sóng đầu tư công nghiệp bán dẫn đổ vào Việt Nam, Chính phủ đặt mục tiêu đào tạo 50 nghìn kỹ sư vi mạch từ nay đến năm 2030. Hàng loạt trường đại học mở ngành mới, nhiều chính sách ưu đãi được triển khai, thu hút sinh viên. Đây được xem là cơ hội vàng cho cả người học lẫn cơ sở đào tạo.

Chương trình hành động của Chính phủ về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

08:34 , 15/04/2025

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 71 sửa đổi, bổ sung, cập nhật chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Zalo – kênh kết nối thông tin hiệu quả tại cộng đồng dân cư

11:12 , 13/04/2025

Hiện nay hầu hết các thôn, bản, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã có các nhóm Zalo chung. Với khả năng kết nối nhanh, dễ dàng, Zalo đã được xem như một kênh trao đổi, tương tác thông tin hiệu quả giữa chính quyền với Nhân dân và giữa người dân trong cộng đồng dân cư.

Thông tin cá nhân, tài liệu doanh nghiệp Việt bị rao bán rộng rãi trên mạng

09:12 , 12/04/2025

Báo cáo về tình hình nguy cơ an toàn thông tin tại Việt Nam năm 2024 do Công ty An ninh mạng Viettel công bố ngày 1/4 cho thấy số cuộc tấn công mạng, lộ dữ liệu, lỗ hổng bảo mật tiếp tục tăng.

Gần 17 tỷ lượt giao dịch không sử dụng tiền mặt đã được thực hiện tại Việt Nam trong năm 2024

08:16 , 12/04/2025

Theo báo cáo tại hội nghị do Hiệp hội Ngân hàng vừa tổ chức: tính đến cuối năm 2024, Việt Nam đã có hơn 200 triệu tài khoản thanh toán cá nhân, tăng hơn 50% về số lượng so với cùng kỳ năm ngoái, cho thấy sự bùng nổ mạnh mẽ của loại hình thanh toán này.

Xem thêm