Đường dây nóng: 0237 3721150

Khoa học - Công nghệ

Con người đầu tiên trên Trái Đất là ai?

Chúng ta biết rằng không phải tự nhiên mà loài người xuất hiện. Vậy thì con người đầu tiên có mặt trên Trái Đất bằng cách nào, tổ tiên của con người là ai?

12/08/2020 17:04

Những câu hỏi này nằm trong số những vấn đề hóc búa nhất đối với các nhà khảo cổ học cho đến tận ngày nay.

Từ khi mọi sinh vật sống đều bé tí tẹo

Khi nghĩ đến câu hỏi con người đầu tiên xuất hiện như thế nào, đầu tiên chúng ta phải hiểu rằng hầu hết mọi vật sống đều tiến hóa từ một cái gì trước nó qua quá trình tiến hóa.

Ví dụ sự sống đầu tiên được biết đến trên Trái Đất đã có mặt từ hơn 3,5 tỷ năm trước. Sự sống đầu tiên này là những vi sinh vật vô cùng bé nhỏ, bé đến nỗi không thể nhìn bằng mắt thường. Chúng sống dưới nước trong một thế giới rất khác so với thế giới ngày nay. Vào thời đó, các lục địa vẫn còn đang hình thành và trong không khí không hề có ô-xy.

Kể từ đó, sự sống trên Trái Đất liên tục biến đổi không ngừng và có nhiều dạng khác nhau. Trên thực tế, trong khoảng 1 tỷ năm của thời kỳ giữa của lịch sử Trái Đất (khoảng 1,8 tỷ đến 800 triệu năm trước), sự sống trên Trái Đất không có gì ngoài một lớp bùn nhầy bao phủ bề mặt rộng lớn.

Dòng dõi lâu đời

Loài người hiện nay là loài “người hiện đại” (Homo sapiens). Tuy vậy, chúng ta có những người họ hàng lâu đời cùng nằm trong tông Người và ra đời trước chúng ta, trong đó có người Neanderthal. Chúng ta, homo sapiens, là loài duy nhất thuộc tông Người còn sống đến ngày nay.

Tông Người xuất hiện đầu tiên hàng triệu năm trước và có nhiều biến đổi nhỏ qua thời gian rất dài của quá trình tiến hóa.

Do cây gia hệ phức tạp nên để trả lời câu hỏi con người đầu tiên tiến hóa như thế nào, chúng ta cần xác định “con người” ở đây được hiểu theo cách nào.

Thoáng nghe có vẻ ngớ ngẩn, bởi vì người là người chứ không phải là một con vật nào như mèo hay chó. Nhưng sự khác biệt giữa chúng ta với tổ tiên xa xưa được đặt tên là Lucy, người sống cách chúng ta hơn 100.000 thế hệ, thì nhỏ hơn nhiều so với sự khác biệt giữa một con người và một con mèo. Đó là lý do vì sao trả lời câu hỏi trên là rất khó. (Chúng ta sẽ nói rõ hơn về Lucy ở phần dưới).

Vì vậy, các nhà khoa học đưa ra hai câu trả lời và bạn có thể chọn một câu bạn cho là đúng.

Chúng ta là Homo sapiens

Câu trả lời thứ nhất là giả định rằng “con người” đầu tiên là thành viên đầu tiên trong loài Homo sapiens chúng ta. Con người này cũng giống như bạn và tôi, chỉ là không có iPhone thôi!

Bộ xương cổ nhất được tìm thấy cho đến nay của loài Homo sapiens là ở Morocco và có niên đại khoảng 300.000 năm. Vị tổ tiên này của chúng ta sống cùng thời với các loài khác trong tông Người, trong đó có người Neanderthal và người Denisovan. Từ lâu các nhà khảo cổ học vẫn tranh luận điều gì khiến chúng ta khác biệt với các loài người khác trong tông Người.

Câu trả lời có lẽ là bộ não của chúng ta. Chúng ta cho rằng Homo sapiens là loài duy nhất có thể làm được những việc như là sáng tạo nghệ thuật và ngôn ngữ, mặc dù một số phát hiện gần đây cho rằng Neanderthal cũng là những nghệ sĩ.

Rất khó để biết vì sao Homo sapiens lại sống sót còn các loài khác trong tông Người lại tuyệt chủng. Nhưng từ những hình vẽ tìm thấy trong hang ở Pháp và Indonesia, có thể suy luận rằng chính khả năng sáng tạo đã giúp loài người chúng ta tồn tại và sống đến ngày nay.

Câu trả lời thứ hai là giả định rằng “con người” đầu tiên là con người đầu tiên thuộc tông Người tách ra khỏi tông, bao gồm cả tinh tinh và khỉ đột.

Chúng ta không thể khẳng định ai là tổ tiên đầu tiên của mình, nhưng nhiều nhà khoa học cho rằng tổ tiên đầu tiên của chúng ta chính là Australopithecus afarensis.

Loài Australopithecus afarensis có ngoại hình khác với chúng ta, nhưng cũng đứng thẳng và biết sử dụng công cụ bằng đá. Bằng chứng rõ nhất của nhận định này chính là bộ xương hóa thạch nổi tiếng được đặt tên là Lucy.

Vào thời gian Lucy còn sống, cách đây khoảng 3,18 triệu năm, trên người Lucy mọc đầy lông. Lucy có chiều cao như chúng ta ngày nay, và chết khi đã là người trưởng thành. Bộ xương của Lucy được tìm thấy ở châu Phi, và mặc dù bộ xương còn lại khá nhiều so với những bộ xương khác của người cùng tông mà chúng ta phát hiện được, nhưng vẫn chưa đầy đủ. Chính vì bộ xương còn thiếu nên rất khó để kết luận ai là “con người” đầu tiên.

Hầu hết các hóa thạch cùng thời Lucy đều không đầy đủ. Mỗi bộ xương của từng loài, chúng ta chỉ thu thập được một nắm phục vụ cho việc nghiên cứu. Vì thế mỗi một phát hiện khảo cổ mới đều rất quý giá. Mỗi dấu vết hóa thạch mới lại mang đến một cơ hội ghép thêm một mảnh vào bức tranh cây gia hệ của chúng ta.

Phạm Hường/Dân trí

Theo The Conversation

Bình luận

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Bài viết cùng chuyên mục

Thanh Hóa đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo

Phát huy vai trò tổ công nghệ số cộng đồng trong phong trào bình dân học vụ số

Tổ công nghệ số cộng đồng - Cánh tay đắc lực trong phong trào bình dân học vụ số

Đến năm 2030, triển khai và đưa vào hoạt động thêm 10 tuyến cáp quang biển mới

Xây dựng cơ sở dữ liệu các chương trình mục tiêu quốc gia

Ứng dụng thương mại điện tử để mở rộng thị trường

Đọc thêm

Chuyển đổi số trong lưu trữ dữ liệu

08:46 , 30/07/2025

Hiện nay nhu cầu lưu trữ, bảo vệ an toàn thông tin dữ liệu số hóa đang ngày càng tăng lên. Thay vì lưu trữ dữ liệu số hóa trên các hạ tầng công nghệ vật lý như truyền thống, thì các doanh nghiệp công nghệ đã đưa ra giải pháp lưu trữ dữ liệu trên hạ tầng "điện toán đám mây", giúp người dùng tối ưu hiệu quả khai thác dữ liệu.

Tập huấn sử dụng các phần mềm dùng chung của tỉnh

23:05 , 28/07/2025

Ngày 28/7, Sở Khoa học và Công nghệ đã tổ chức lớp tập huấn "Công tác quản lý Nhà nước về Chuyển đổi số, hướng dẫn sử dụng phần mềm dùng chung của tỉnh" cho đội ngũ cán bộ cấp xã trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Trí tuệ nhân tạo (AI) có thể đóng góp 130 tỷ USD vào GDP Việt Nam năm 2040

08:03 , 28/07/2025

Với dự báo có thể đóng góp tới 130 tỷ USD vào GDP Việt Nam vào năm 2040, trí tuệ nhân tạo (AI) được kỳ vọng sẽ là một động lực tăng trưởng đột phá cho Việt Nam trong kỷ nguyên mới. Tuy nhiên, triển vọng trên sẽ khó có thể đạt được nếu Việt Nam không có sự thay đổi một cách thực chất và toàn diện trong lĩnh vực này.

Phòng chống lừa đảo qua mạng bằng công nghệ AI

08:00 , 28/07/2025

Bắt đầu triển khai từ cuối năm 2020 đến nay, dự án “Chống lừa đảo” do các chuyên gia an ninh mạng Việt Nam thực hiện đã phát huy nhiều hiệu quả tích cực, trở thành lá chắn hữu ích cho người dân trước những nghi ngại về lừa đảo.

Mục tiêu 100% các cơ sở dữ liệu quốc gia được xây dựng, chuẩn hóa, liên thông, kết nối, chia sẻ

15:28 , 27/07/2025

Chính phủ ban hành Nghị quyết số 214 ngày 23/7/2025 kế hoạch hành động của Chính phủ về thúc đẩy tạo lập dữ liệu phục vụ chuyển đổi số toàn diện.

100% bệnh viện tại Thanh Hoá phấn đấu triển khai bệnh án điện tử trong tháng 9/2025

16:02 , 26/07/2025

Triển khai bệnh án điện tử được xem là bước đột phá quan trọng về ứng dụng công nghệ thông tin để góp phần mạng lại nhiều tiện ích cho người dân và nhân viên y tế trong quá trình khám, chữa bệnh. Hiện nay, 100% bệnh viện tại tỉnh Thanh Hoá đang phấn đấu triển khai bệnh án điện tử trong tháng 9/2025.

Giá trị thị trường tiền điện tử cán mốc kỷ lục 4.000 tỷ USD

16:40 , 25/07/2025

Thị trường tiền điện tử chính thức cán mốc kỷ lục 4.000 tỷ USD. Sức tăng được cho là do nhiều yếu tố như hành lang pháp lý ngày càng rõ ràng hay các tổ chức tài chính tăng đầu tư vào lĩnh vực này…

Dữ liệu khổng lồ thu thập từ nhiều nền tảng cùng lúc

16:37 , 25/07/2025

Nhiều người dùng các thiết bị điện tử thông minh có cảm giác như đang bị “nghe lén”. Trên thực tế, đó là kết quả của một hệ thống phân tích hành vi tinh vi – được tổng hợp bằng lượng dữ liệu khổng lồ thu thập từ nhiều nền tảng cùng lúc.

Ra mắt Trợ lý ảo hành chính công tích hợp trên VNeID

08:45 , 25/07/2025

Tổng Công ty Công nghệ và giải pháp CMC phối hợp với Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (Bộ Công an) ra mắt Trợ lý ảo hành chính công tích hợp trên VNeID. Đây là kết quả của sự hợp tác công - tư, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phục vụ người dân giải đáp thắc mắc về thủ tục hành chính.

Việt Nam đứng thứ 6 trên Bảng xếp hạng Chỉ số AI thế giới

14:03 , 23/07/2025

Theo kết quả trong Bảng Chỉ số AI thế giới do Mạng lưới Nghiên cứu Thị trường Độc lập Toàn cầu vừa công bố, Việt Nam xếp hạng thứ 6 trên tổng số 40 quốc gia trên thế giới, đạt 59,2 điểm trên thang 100.

Xem thêm