Đường dây nóng: 0237 3721150

Dùng ánh sáng đỏ chặn kiến ba khoang

Tiết trời dịu mát, se lạnh là dịp cao điểm kiến ba khoang tấn công người. Rất nhiều người bị kiến ba khoang đốt, đặc biệt là trẻ em, đã phải nhập viện cấp cứu do những biến chứng nguy hiểm.

06/11/2019 15:50

 

Nọc độc kiến ba khoang để lại nhiều di chứng.
Nọc độc kiến ba khoang để lại nhiều di chứng.

Nọc độc mạnh hơn nọc rắn

Theo phản ánh của nhiều bạn đọc, những ngày gần đây, kiến ba khoang bỗng nhiên xuất hiện nhiều và tấn công người dân. Vết đốt của kiến ba khoang nhỏ nhưng rất đau, nhiều trẻ em bị đốt dẫn đến mẩn đỏ, sưng tấy xung quanh vết đốt, phải nhập viện điều trị dài ngày.

Kiến ba khoang xuất hiện chủ yếu ở trong phòng ngủ, ghế, đệm… và sẵn sàng cắn người vào bất cứ lúc nào.

Theo báo cáo của BV Nhi T.Ư và BV Da liễu T.Ư, những ngày gần đây, số lượng bệnh nhân bị viêm da do tiếp xúc với kiến ba khoang tăng mạnh thêm 20 - 30% so với các tháng trước. Kiến ba khoang là loại côn trùng nguy hiểm, trong cơ thể có chứa độc tố Pederin (C24H43O9N), có độc tính mạnh gấp 12 – 15 lần nọc rắn hổ mang.

Dù nọc của kiến ba khoang rất độc nhưng do lượng tiếp xúc nhỏ và chỉ ở ngoài da nên không đủ gây chết người như nọc rắn. Chất này chủ yếu gây bỏng da, dễ gây nhầm với tổn thương trong bệnh zona thần kinh, giời leo.

Khi bị kiến ba khoang đốt, nếu tổn thương nhẹ sẽ có cảm giác bỏng rát tại chỗ, nặng có thể gây sốt, nổi hạch lân cận, nhiễm trùng.

Thông thường, người bệnh sẽ có cảm giác râm ran ngay sau khi tiếp xúc với chất độc của kiến, nhưng phải sau 6 - 8 giờ mới thấy rát bỏng và sau khoảng 12 - 24 giờ sẽ bị nổi bọng nước, sau 3 ngày sẽ bong vảy và sau 5 - 7 ngày sẽ lành nhưng vẫn còn vết thâm.

GS Bùi Công Hiển, Hội Côn trùng học Việt Nam cho biết, kiến ba khoang là tên dân gian thường gọi, có tên khoa học là Paederus fuscipes CURTIS, 1826, thuộc Họ Staphilinidae (họ Cánh cụt), bộ Cánh cứng (Coleoptera).

Loài côn trùng này có thân mình thon, dài như hạt thóc (dài 1 - 1,2 cm, ngang 2 - 3 mm), có hai màu đỏ và đen, nhìn giống con kiến. Do đó, người ta hay gọi với nhiều tên gọi khác nhau như kiến hoang, kiến kim, kiến lác, kiến gạo, cằm cặp, kiến nhốt, kiến cong...

Loại bọ này không chủ động tấn công, đốt hay cắn người, nhưng do trong dịch cơ thể của bọ có chứa pederin, nên khi bò lên người, khi bị bắt chúng có phản xạ tự vệ đốt cắn hay tiết ra chất pederin. Loài này là một loài côn trùng ăn thịt côn trùng khác, chuyên săn rầy trên đồng ruộng.

 

Bật đèn màu vàng để đuổi kiến

GS Bùi Công Hiển cho biết, chất độc pederin là một amid độc, gây rộp da, viêm da, có hai vòng tetrahydropyran, được tìm thấy trong haemolymph của kiến ba khoang. Chất này lần đầu tiên được chiết xuất từ 25 triệu con kiến ba khoang thu thập từ môi trường tự nhiên. Nó chiếm khoảng 0,025% trọng lượng của cơ thể kiến ba khoang.

Việc tạo ra pederin dựa trên những hoạt động của một phân loài vi khuẩn cộng sinh (Pseudomonas ssp.) có trong kiến ba khoang. Việc sản xuất ra pederin phần lớn chỉ giới hạn ở những con bọ cánh cứng cái trưởng thành, ấu trùng và con đực có được pederin từ mẹ (chẳng hạn như từ trứng) hoặc thông qua tiêu hóa.

Khi bị kiến ba khoang bám trên da, không nên dùng tay giết kiến, nên chỉ thổi kiến đi hay dùng vật mềm phủ nhẹ, dùng mảnh giấy cho kiến tự động bò lên, rồi hãy xử lý giết bằng nhiều cách có thể (tuyệt đối không tiếp xúc trực tiếp vào kiến).

Những nơi nhiều khả năng kiến ba khoang từ ngoài bay vào, để hạn chế và ngừa kiến xâm nhiễm vào nhà có thể lúc chiều tối dùng bẫy đèn (loại đèn ánh sáng trắng hay tím) để ở cửa sổ hay cửa ra vào, phía dưới đặt chậu nước hay hứng bằng vải màn.

Kiến bị hấp dẫn bởi ánh sáng sẽ tập trung vào nơi đặt bẫy đèn. Việc đặt bẫy và thời gian tùy theo gia đình, nhưng phải đảm bảo an toàn và không gây ảnh hưởng đến sinh hoạt.

Tốt nhất nên dùng đèn bắt côn trùng đang bán ngoài thị trường và đặt ở những nơi nghi kiến đen xuất hiện. Khi lắp đèn, nên thay bằng đèn dây tóc có ánh sáng đỏ, vàng.

Trước khi đi ngủ, giũ sạch chăn, chiếu, buông màn để kiến ba khoang không bay vào. Khi dùng khăn mặt hay quần áo, cần rũ sạch trước khi dùng xem có kiến hay không. Khi thấy kiến, tuyệt đối không giết kiến bằng tay mà nên dùng giấy, giẻ lau, khăn… để giết và dọn sạch kiến.

Khi bị kiến đốt, dùng cồn 70 độ rửa sạch vùng da bị thương tổn giúp giảm khó chịu do tổn thương trên da. Với vết thương do kiến ba khoang gây ra, nếu rửa kỹ sẽ giảm đáng kể tình trạng nổi bọng nước do nọc độc của loài kiến này.

Bôi mỡ corticoid (4 - 6 lần một ngày). Bôi kem phenaegan (8 - 10 lần một ngày). Chú ý khi bôi thuốc phải miết mạnh ở vùng da bị đốt đến khi thuốc khô, thẩm thấu thuốc sẽ tốt hơn. Nếu bạn lỡ tay đập hoặc chà xát chúng trên da thì phải nhanh chóng rửa sạch nơi nơi tiếp xúc để hạn chế chất độc.

Bởi lẽ, trong dịch cơ thể của kiến ba khoang có chứa pederin - một loại chất độc gây rộp, phỏng da, viêm da. Khi da người tiếp xúc vào chất tiết của chúng qua những vật dụng nào đó hoặc vô ý đập làm cho chúng chết trên da thì chất độc theo dịch cơ thể chúng tiết ra ngoài, dính vào da người, gây bệnh ngay tại vùng da đó...

Theo Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế, trong những năm gần đây kiến ba khoang thường xuất hiện ở các khu dân cư: Hà Nội, Hải Phòng, Cần Thơ, TP. Hồ Chí Minh… nơi gần với cánh đồng lúa. Loài này thường xuất hiện vào mùa thu, thời gian vào dịp thu hoạch vụ mùa lúa, với mật độ nhiều hơn so với các tháng trong năm.
Kiến ba khoang có thân hình thon, dài như hạt thóc (dài khoảng 0,7 - 1cm, ngang 2 - 5mm), có 3 đôi chân, bụng có đốt, thon nhọn về đuôi, bay và chạy rất nhanh; về màu sắc, đôi khi có màu cam tối hay sậm màu, vùng bụng trên và đầu màu đen, vùng trên giữa phát quang ngũ sắc, óng ánh màu xanh, đính kèm đôi cánh cứng (elytra).
Một đôi cánh trong suốt gấp gọn bên dưới cánh cứng. Đầu nhỏ có hai râu đơn chia đốt mở rộng về phía trước. Có một cái đầu đen, sau bụng và elytra (cấu trúc này bao gồm các cánh và 3 phân đoạn bụng đầu tiên), và một phần ngực màu đỏ và phía trước bụng trong một xen kẽ màu đen - đỏ - đen - đỏ - đen, tương ứng với đầu - ngực – elytra - trước bụng - sau bụng.

Mai Chi/Báo Giáo dục & Thời đại


Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Tiêm vaccine: Lá chắn bảo vệ sức khỏe trẻ em

Tiêm vaccine: Lá chắn bảo vệ sức khỏe trẻ em

09:07 , 07/09/2025

Tiêm chủng vaccine là yếu tố quan trọng của chăm sóc sức khỏe ban đầu để có một cộng đồng khỏe mạnh và an toàn. Đây là cách bảo vệ trẻ trước những bệnh dịch, giúp trẻ khỏe mạnh, phát triển thể chất và trí não tốt, đặc biệt là trong những năm đầu đời.

Cả nước đã ghi nhận hơn 65.000 ca sốt xuất huyết, 11 ca tử vong

Cả nước đã ghi nhận hơn 65.000 ca sốt xuất huyết, 11 ca tử vong

08:44 , 07/09/2025

Báo cáo tình hình dịch bệnh tháng 8/2025 của Bộ Y tế cho thấy bệnh sốt xuất huyết đang diễn biến phức tạp với số ca mắc tăng mạnh.

Các biện pháp phòng bệnh cho trẻ trong mùa tựu trường

Các biện pháp phòng bệnh cho trẻ trong mùa tựu trường

08:00 , 06/09/2025

Khi học sinh trên cả nước trở lại trường học là thời điểm giao mùa Thu - Đông. Thời tiết thay đổi thất thường cùng môi trường học tập đông đúc tạo điều kiện thuận lợi cho virus, vi khuẩn lây lan, nguy cơ bùng phát dịch bệnh trong trường học và cộng đồng như sởi, ho gà, tay chân miệng, cúm mùa.

Hoàn thành bệnh án điện tử trước ngày 30/9/2025

Hoàn thành bệnh án điện tử trước ngày 30/9/2025

16:01 , 05/09/2025

Hiện nay, các bệnh viện trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đang khắc phục khó khăn, phấn đấu hoàn thành bệnh án điện tử trước ngày 30/9/2025.

Kết hợp Y dược cổ truyền với y học hiện đại nâng cao hiệu quả điều trị

Kết hợp Y dược cổ truyền với y học hiện đại nâng cao hiệu quả điều trị

08:55 , 05/09/2025

Kết hợp y học hiện đại với y dược cổ truyền trong khám, chữa bệnh là một chủ trương lớn của Chính phủ và của Bộ Y tế, nhằm nâng cao hiệu quả công tác khám chữa bệnh. Tại tỉnh Thanh Hoá, việc điều trị bệnh kết hợp giữa y dược cổ truyền và y học hiện đại ngày càng có hiệu quả trong chăm sóc, điều trị cho người bệnh tại các cơ sở y tế.

Học sinh, sinh viên cả nước được hỗ trợ tối thiểu 50% mức đóng bảo hiểm y tế

Học sinh, sinh viên cả nước được hỗ trợ tối thiểu 50% mức đóng bảo hiểm y tế

15:39 , 04/09/2025

Từ năm học 2025–2026, hơn 20 triệu học sinh, sinh viên trên cả nước sẽ chính thức được ngân sách Nhà nước hỗ trợ tối thiểu 50% mức đóng bảo hiểm y tế. Đây là điểm mới quan trọng trong Nghị định số 188/2025 của Chính phủ

Tăng cường bác sĩ về trạm y tế xã

Tăng cường bác sĩ về trạm y tế xã

09:13 , 04/09/2025

Bộ Y tế vừa có văn bản gửi các địa phương, đơn vị về việc luân phiên, luân chuyển, điều động cán bộ về tuyến xã.

Người gieo "hạt giống" hạnh phúc

Người gieo "hạt giống" hạnh phúc

09:10 , 04/09/2025

Với không ít những cặp vợ chồng, ước mơ được làm cha, làm mẹ và nghe tiếng cười đùa của con trẻ tưởng chừng như đơn giản nhưng lại là cả một hành trình đầy gian lao, vất vả. Đồng cảm và thấu hiểu, thạc sĩ, bác sĩ Cao Thị Dung, Trưởng khoa Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Phụ sản Thanh Hóa đã biến khát vọng được làm cha mẹ của nhiều cặp vợ chồng trở thành hiện thực.

Bệnh nhân cấp cứu tăng trong những ngày nghỉ lễ

Bệnh nhân cấp cứu tăng trong những ngày nghỉ lễ

08:46 , 04/09/2025

Ghi nhận tại nhiều cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, trong kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9, bệnh nhân nhập viện cấp cứu do tai nạn và các bệnh lý nội khoa tăng mạnh so với ngày thường và cùng kỳ năm 2024. Do có sự chuẩn bị chu đáo nên các đơn vị đảm bảo tốt công tác cấp cứu, điều trị bệnh nhân.

Đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh tăng cao sau kỳ nghỉ lễ

Đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh tăng cao sau kỳ nghỉ lễ

19:50 , 03/09/2025

Ngày đầu tiên sau nghỉ lễ, số lượng bệnh nhân đến khám và điều trị tại các bệnh viện trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá tăng mạnh. Các bệnh viện phải bố trí thêm nhiều bàn khám và tăng cường nhân lực cho khoa Khám bệnh và 1 số bộ phận liên quan để đáp ứng nhu cầu khám, chữa bệnh của Nhân dân.