Giáo sư, nhạc sĩ, NSND Nguyễn Văn Thương: 100 năm vẫn tỏa bóng làng nhạc Việt

NSND Nguyễn Văn Thương (1919 - 2002) là một nhạc sĩ nổi tiếng, thuộc thế hệ đầu tiên của tân nhạc Việt Nam. Ông là tác giả của nhiều ca khúc tiền chiến bất hủ như: Trên sông Hương, Đêm đông… Với ca khúc kháng chiến, ông nổi tiếng với: Bình Trị Thiên khói lửa, Dân ta đánh giặc anh hùng… Với một di sản âm nhạc đồ sộ, trong đó có nhiều tác phẩm khí nhạc nổi tiếng, trong đó có tác phẩm “Trở về đất mẹ”, ông được coi là một trong những cây đại thụ của nền âm nhạc Việt Nam. 

Với những đóng góp tích cực cho âm nhạc Việt, nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương đã được Nhà nước phong tặng nhiều huân, huy chương, nhiều danh hiệu và giải thưởng cao quý như: Huân chương Độc lập hạng Ba, Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng Nhì, Huân chương Kháng chiến chống Mỹ hạng Nhất, Nghệ sĩ Nhân dân, Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật. 

Bên cạnh sáng tác, nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương còn đóng góp lớn trong sự nghiệp quản lý và đào tạo âm nhạc nước nhà. Từ năm 1979 đến 1983 ông làm Giám đốc Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam và Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). 

Ông là người thầy của nhiều thế hệ nghệ sĩ và nổi tiếng với “biệt tài” phát hiện ra nhiều tài năng nghệ thuật, đưa về Nhạc viện đào tạo. Nhiều nghệ sĩ là học trò của ông sau này đều trở thành những nghệ sĩ có tên tuổi như NSND Quang Thọ, NSND Thu Hiền, NSND Quang Vinh, ca sĩ Lệ Quyên, Ái Vân, NSƯT Đinh Linh, NSƯT Xuân Bình, NSƯT Trương Ngọc Xuyên, NSƯT Quốc Hùng…

Nhạc sĩ, NSND Nguyễn Văn Thương và NSND Thu Hiền.

“Chúng tôi hay gọi ông là ba Thương. Ba Thương là một người lãnh đạo được rất nhiều người kính trọng và kính nể. Trong công việc ông rất nghiêm túc, tính kỷ luật cao, nhưng trong cuộc sống lại cực kỳ tình cảm. Tôi với ba Thương có rất nhiều kỷ niệm. 

Ông thương tôi vì hoàn cảnh gia đình tôi nghèo, không đủ tiền để mua một chiếc áo dài mặc nên mặc dù là giọng ca chủ lực của nhà hát nhưng tôi thường phải hát tốp ca trong trang phục bà ba trắng hoặc đen. Ông luôn động viên chúng tôi đi học, ông bảo hát hay, có tố chất chưa đủ mà cần phải có kiến thức chuyên môn thì mới thành công được và ông gửi tôi vào Nhạc viện.

Khi nhạc sĩ sáng tác bài hát “Thư xa gửi mẹ”, tôi là người thể hiện đầu tiên. Đây là bài hát nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương viết riêng cho mẹ của mình, nhưng do hồi đấy hoàn cảnh đất nước bị chia cắt nên lá thư không gửi được. Ông giao bài hát cho tôi…”.

Nhằm tri ân những đóng góp to lớn của ông cho nền âm nhạc Việt Nam cũng như nền nghệ thuật cách mạng Việt Nam, Nhà hát Ca Múa Nhạc Việt Nam phối hợp với Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, gia đình nhạc sĩ sẽ tổ chức đêm nghệ thuật “Trở về đất mẹ” vào tối ngày 19-5 tại Trung tâm Nghệ thuật Âu Cơ số 8 Huỳnh Thúc Kháng, Thành Công, Ba Đình, Hà Nội.

Trao đổi về chương trình nghệ thuật, NSƯT Hoàng Xuân Bình, Phó Giám đốc Nhà hát Ca múa nhạc Việt Nam cho biết, anh may mắn là một trong những người được nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương phát hiện, dìu dắt và có một thời gian làm việc cùng tại nhà hát nên anh rất hiểu và có nhiều thông tin về ông. Gia đình nhạc sĩ cũng cung cấp nhiều tư liệu đáng quý nên ban tổ chức đã có được một kịch bản khá đầy đủ về các giai đoạn hoạt động và những đóng góp của nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương với nền âm nhạc Việt Nam. 

Trong chương trình, NSƯT Mạnh Hùng, NSƯT Đinh Linh - hai nghệ sĩ từng gắn bó với nhạc sĩ Nguyễn Văn Thương sẽ từ TP Hồ Chí Minh ra Hà Nội để cùng NSƯT Văn Ngư, Xuân Chung và dàn nhạc biểu diễn hòa tấu “Ngày hội non sông”. Đây là tác phẩm được cố nhạc sĩ sáng tác từ  năm 1968. 

Ca khúc “Bình Trị Thiên khói lửa” của nhạc sĩ ra đời trong kháng chiến chống Pháp, sẽ được các nghệ sĩ lão luyện gồm NSND Quang Thọ, NSƯT Quang Huy, NSƯT Thanh Vinh, NSƯT Minh Đức, NSƯT Mạnh Hà thể hiện kết hợp với trống Ketsle và dàn nhạc. 

Ngoài ra, chương trình còn có sự tham gia của một số nghệ sĩ, ca sĩ đến từ Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam: NSƯT Hoa Đăng, ca sĩ Lê Anh Dũng. NSND Quang Vinh đảm nhận vai trò Tổng đạo diễn chương trình.