Hoàng Nhuận Cầm, Trương Quý Hải: Những văn nghệ sĩ khoác áo lính

Đạo diễn, NSND Đặng Nhật Minh, Nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm và Nhạc sỹ Lương Nguyên tại chương trình nghệ thuật.

"Nói thật ra là tôi vẫn luôn mặc trên mình tấm áo lính với nắng gió Trường Sơn. Khi nghe Lệnh tổng động viên để bảo vệ biên giới phía Bắc, chúng tôi lúc đó chỉ mong có đôi cánh để bay lên miền biên cương của Tổ quốc. Tôi và người bạn của mình là anh Phùng Huy Thịnh, lúc đầu tiên nghe Lệnh tổng động viên thì lầm lì như hai hòn đá, không nói năng gì vì cảm giác choáng váng. Cách đó một tuần, chúng tôi còn cùng nhau bàn về vẻ đẹp của thơ Lý Bạch, yêu văn học Trung Quốc vô cùng. Thế mà nay nghe tin lửa cháy, máu chảy, chúng tôi đau đớn quặn thắt.

Sau khi đã chiến đấu trên tất cả các chốt suốt chiều dài biên giới, nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm trở về ngôi trường của mình. Khi đó, cả trường ùa ra, vây quanh ông. Chiếc áo bộ đội đã sạm lửa khói, nắng mưa của Trường Sơn lại thêm bụi đỏ biên giới. Mọi người thi nhau hỏi ông về chiến trường, ông đứng giữa sân trường đọc to bài thơ "Những năm tháng không thể nào quên":

Tôi không thể nào mang về cho em
Trên những đồi biên cương chảy máu
Mắt đồng đội sau những ngày chiến đấu
Khẩu súng ghì nóng bỏng đất Hòa An.

Thương yêu quá! Việt Nam
Lựu đạn bay lẫn trong bầy chim sẻ
Con đứa lên rừng, đứa lần xuống bể
Ngảy đất trời vỡ trứng Âu Cơ.

Sao thương quá ầu ơ
Lời ru ngủ suốt chân trời góc bể
Tay nào mẹ bồng, tay nào mẹ bế
Bàn tay nào đẫm lệ dỗ Nguyễn Du.

Chưa tay nào dỗ nín được Nguyễn Du
Sao tôi thương mùa thu trăng lu
Đêm sao mai lặng lờ cá đớp
Ngày mặt trời đổ rợp bóng cây.

Tâm hồn tôi màu mây
Quân phục xanh màu lá
Việt Nam! Tôi thương quả
Tôi thương quá! Việt Nam.

Trái tim thêm một tuổi
Đất tôi yêu hàng ngày
Xin trao tôi khẩu súng
Khi mà chưa xuôi tay
Mẹ lại đưa ra trận
Khu vườn hoa mướp bay...

Việt Nam ôi yêu thương
Chữ vất vả, gian nan người quá thấu
Bao thế hệ trọn đời đi chiến đấu
Bao cuộc đời nhắc đến đã gương soi.

Sẽ còn in như dao khắc lòng tôi
Dâng đồng đội ngã trong giờ chiến đấu
Ngực áp sát cột biên cương đỏ máu
Mà môi cười tha thiết - Việt Nam ơi...

Là thế hệ sinh sau Hoàng Nhuận Cầm, khi chiến tranh biên giới nổ ra, Trương Quý Hải mới 14-15 tuổi. Tháng 9/1982, Trương Quý Hải cất giấy gọi Đại học, lên đường nhập ngũ. Tháng 5/1984, đơn vị anh được lệnh hành quân lên mặt trận Vị Xuyên.

“Động lực chính mạnh mẽ hơn mọi lời huấn thị là tình cảm của người dân tin yêu người lính”, anh kể.

“Khi xe chúng tôi đi đến Tuyên Quang, lần đầu tiên gặp cảnh tượng chỉ có trong phim…. Đó là hàng ngàn người dân đứng 2 bên đường vẫy tay chào đoàn quân với lời nhắn gửi mà sau này tôi mới biết là vô cùng quý giá: “Về nhé!”.

Mọi người ném lên xe bộ đội những gì họ có: kẹo bánh, chuối, mía, thuốc lá... Khi xe đến vùng giáp ranh hai huyện Hàm Yên (Tuyên Quang), Vĩnh Tuy (Hà Giang), đoàn xe bị chặn bởi một bà cụ. Tôi vẫn nhớ hình ảnh bà cụ lưng còng chống gậy, mặc cái váy của người Tày rách vá, bạc màu, trên tay cầm giá gạo nói câu rất thiêng liêng: “Mẹ cho các con!”. Kể đến đây, nhạc sĩ phải ngưng hồi lâu để qua cơn nghẹn ngào. “Hình ảnh đó theo chúng tôi lên mặt trận”.

Sư đoàn của Trương Quý Hải khi đó được ví như “thằn lằn bám đá”.

Anh kể: “Báng súng của liệt sĩ Nguyễn Viết Linh có một câu khắc, sau này thành lời thề chung của anh em mặt trận Vị Xuyên: “Sống bám đá đánh giặc, chết hóa đá bất tử’. Do vậy hàng năm, ngày giỗ trận (tức ngày mở mặt trận MB84), chúng tôi lại về thăm những tảng đá bất tử mãi mãi ngàn đời là chiến sĩ bảo vệ Tổ quốc”, Trương Quý Hải nghẹn giọng.

Nhạc sĩ Trương Quý Hải.

 

Tại cuộc giao lưu nghệ thuật "Chiều dài biên giới, dài theo bước chân chúng tôi", Trương Quý Hải đã thể hiện lại ca khúc "Về đây đồng đội ơi". Đây là  ca khúc anh sáng tác vào dịp 30 năm kỷ niệm mặt trận Vị Xuyên.

Ca khúc mở đầu bằng những câu: “Về đây đồng đội ơi, người chiến sĩ sư đoàn/ Tỉnh Hà Giang đã ngừng chiến trận/ Về đây đồng đội ơi, những chiến hữu đơn vị bạn/ Đài hương 468 ta hội quân…”./.

PV/VOV.VN