Lý do Nhật Bản nhanh chóng tìm hòn đảo "mất tích"

Đảo Esanbe Hanakita Kojima nằm cách ngôi làng Sarufutsu ở phía bắc Hokkaido khoảng 500m. (Ảnh: NHK)

Truyền thông Nhật Bản ngày 1/11 đưa tin Lực lượng tuần duyên nước này đã lên kế hoạch cho một chiến dịch tìm kiếm hòn đảo Esanbe Hanakita Kojima, cách ngôi làng Sarufutsu ở phía bắc Hokkaido khoảng 500m sau khi phát hiện hòn đảo này bất ngờ biến mất. Esanbe Hanakita Kojima là một trong 158 đảo không người ở thuộc 22 tỉnh thành khác nhau của Nhật Bản và được chính phủ nước này đặt tên từ năm 2014 để đánh dấu chủ quyền.

Theo báo Asahi (Nhật Bản), sự biến mất của đảo Esanbe Hanakita Kojima đã được cảnh báo từ trước. Vào chiều 1/9, ông Hiroshi Shimizu, 47 tuổi, đã tới thăm ngôi làng Sarufutsu để quan sát đảo Esanbe Hanakita Kojima. Mục đích chuyến đi này của ông Shimizu là nhằm lấy tư liệu để viết phần tiếp theo cho cuốn sách ảnh về những hòn đảo “bị che khuất” của Nhật Bản.

Tuy nhiên trái với kỳ vọng ban đầu, ông Shimizu không thể tìm thấy đảo Esanbe Hanakita Kojima. Ông Shimizu sau đó đã cảnh báo hiện tượng bất thường tới hợp tác xã ngư nghiệp của làng Sarufutsu. Từ giữa tháng 10, địa phương này đã đưa các tàu thuyền ra vị trí được cho là có đảo Esanbe Hanakita Kojima để khảo sát và phát hiện ra rằng hòn đảo này thực sự đã biến mất.

Tomohiko Kihara, 38 tuổi và là thành viên của phòng nghiên cứu phát triển thuộc hợp tác xã làng Sarufutsu, đã nghiên cứu về hiện tượng bất thường này dựa trên một hải đồ. Theo Kihara, người có kiến thức sâu về biển, hiện không thể nhìn thấy đảo Esanbe Hanakita Kojima cả từ trên đất liền cũng như từ các tàu thuyền đánh cá di chuyển quanh vị trí được cho là có hòn đảo này trước đây.

Hồi đầu tháng 10, Lực lượng Tuần duyên Nhật Bản đã nhận được thông báo từ người dân làng Sarufutsu rằng họ không còn nhìn thấy đảo Esanbe Hanakita Kojima nữa. Trước đó, cả người dân địa phương và các tài liệu ghi chép đều xác nhận hòn đảo này từng tồn tại.

“Khoảng sau một thập niên từ năm 1975, vẫn có một hòn đảo nhỏ tồn tại ở đây. Nhưng chúng tôi cũng không đến khu vực này nữa”, một người già thuộc hợp tác xã ngư nghiệp làng Sarufutsu cho biết.

Một số ngư dân cao tuổi của Nhật Bản nhớ lại rằng họ từng nhìn thấy đảo Esanbe Hanakita Kojima cách đây vài chục năm. Tuy nhiên sau đó họ đã tránh không tới gần khu vực này vì các thông tin hàng hải cho biết đây thực chất là một bãi đá ngầm.

Xác định ranh giới lãnh hải

Một tàu thuộc lực lượng tuần duyên Nhật Bản. (Ảnh: Japan Times)

Theo Lực lượng Tuần duyên Nhật Bản, đảo Esanbe Hanakita Kojima được khảo sát từ năm 1987. Những ghi chép về Esanbe Hanakita Kojima cho thấy hòn đảo này nhô cao 1,4 m so với mực nước biển trung bình. Cơ quan thông tin địa chất Nhật Bản đưa thông tin về hòn đảo này lên bản đồ dựa trên một hải đồ có từ năm 1988. Những hình ảnh vệ tinh chụp trong năm nay cho thấy sự xuất hiện của một thực thể giống như một bãi đá tại vị trí của đảo Esanbe Hanakita Kojima trước đây.

Việc tìm kiếm đảo Esanbe Hanakita Kojima là nhiệm vụ quan trọng đối với Lực lượng Tuần duyên Nhật Bản. Theo Công ước Luật biển Quốc tế, đảo được định nghĩa và vùng đất được hình thành tự nhiên, bao quanh là nước và vẫn ở trên mặt nước ngay cả khi thủy triều lên. Nếu đảo Esanbe Hanakita Kojima chìm xuống dưới mặt nước, vùng lãnh hải của Nhật Bản sẽ bị thu hẹp lại.

Nếu hòn đảo Esanbe Hanakita Kojima được xác nhận không còn tồn tại, đường ranh giới 12 hải lý của Nhật Bản sẽ phải điều chỉnh lại gần hơn về phía Hokkaido, từ đó thu hẹp cả vùng biển của Nhật Bản. Lực lượng Tuần duyên Nhật Bản cũng lên kế hoạch khảo sát khu vực đảo Esanbe Hanakita Kojima để bảo đảm an toàn hàng hải cho các tàu thuyền đi qua.

Sự hiện diện của đảo Esanbe Hanakita Kojima giúp Nhật Bản mở rộng vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của nước này tại vùng biển phía bắc - nơi Nhật Bản có tranh cãi về lãnh thổ với Nga. Nga hiện kiểm soát một chuỗi đảo mà Moscow gọi là quần đảo Kuril. Trong khi đó, Nhật Bản vẫn xếp các đảo này vào Vùng lãnh thổ phương Bắc trên bản đồ và đẩy mạnh chiến dịch đòi lại đảo từ năm 1945. Đảo Esanbe Hanakita Kojima nằm ở phía tây của Vùng lãnh thổ phương Bắc.

Lực lượng Tuần duyên Nhật Bản được giao nhiệm vụ khảo sát để xem còn sót lại dấu vết nào của đảo Esanbe Hanakita Kojima hay không. Tuy nhiên, ngay cả khi Nhật Bản tìm thấy nền móng của hòn đảo này, đảo Esanbe Hanakita Kojima cũng không còn phù hợp với định nghĩa về đảo của luật quốc tế và EEZ của Nhật Bản ở phía Bắc sẽ bị thu hẹp.

Sarufutsu là ngôi làng ở cực bắc của Nhật Bản, nhìn ra đảo Sakhalin và biển Okhotsk. Nằm ở vị trí địa lý gần phía bắc Siberia, khu vực này bị ảnh hưởng bởi băng trôi và bão vào mùa đông. Lực lượng Tuần duyên Nhật Bản tin rằng có thể sự kết hợp giữa băng và tác động của sóng biển đã “bào mòn” đảo Esanbe Hanakita Kojima qua thời gian.

“Có khả năng hòn đảo này bị xói mòn bởi gió và tuyết, dẫn đến việc nó biến mất”, Tomoo Fujii, quan chức cấp cao thuộc Lực lượng Tuần duyên Nhật Bản, nhận định.

Các hòn đảo thỉnh thoảng vẫn biến mất và hiện tượng này ngày càng phổ biến hơn ở Nam Thái Bình Dương. Quần đảo Solomon gần đây cũng mất 5 hòn đảo không có người ở do sự kết hợp của hiện tượng xói mòn và mực nước dâng cao. Đảo Đông, một hòn đảo cách chuỗi đảo Hawaii 640km về phía tây bắc, đã bị xóa khỏi bản đồ sau khi một trận bão trên Thái Bình Dương quét qua khu vực này hồi tháng trước. Với mực nước biển ngày càng dâng cao và ấm lên như hiện nay, các đảo nhỏ khác trên Thái Bình Dương có thể cũng chịu chung số phận với đảo của Nhật Bản.

Thành Đạt/Dân Trí

Theo SCMP, Guardian