Mỹ lo Trung Quốc biến khu nghỉ dưỡng tại Campuchia thành căn cứ quân sự

Chạy dọc theo những bãi còn nguyên sơ của Campuchia, đi qua những đàn voi bên trong công viên quốc gia lớn nhất của nước này, là một khu vực với diện tích tương đương một nửa lãnh thổ Singapore, một khu vực đang bị các chiến lược gia quân sự tại Mỹ gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ trở thành căn cứ hải quân của Trung Quốc.

Không giống với bất kỳ nơi nào khác tại Campuchia, Dara Sakor là dự án đầu tư trị giá 3,8 tỷ USD với sự hậu thuẫn của Trung Quốc và chiếm tới 20% bờ biển của quốc gia Đông Nam Á. Được kiểm soát bởi một công ty Trung Quốc với thời hạn cho thuê lên tới 99 năm, dự án Dara Sakor chia thành từng giai đoạn, dự kiến sẽ xây dựng một sân bay quốc tế, cảng biển nước sâu, khu công nghiệp, khu nghỉ dưỡng sang trọng với các trạm điện, nhà máy xử lý nước và cơ sở y tế.

Hãng tin Bloomberg dẫn lời một quan chức giấu tên cho biết, quy mô và tầm vóc của dự án Dara Sakor tại tỉnh Koh Kong khiến nhiều người ở Mỹ lo ngại rằng, khu nghỉ dưỡng này có thể trở thành một phần trong kế hoạch lớn hơn của Trung Quốc nhằm triển khai các khí tài quân sự tại Campuchia. Sự hiện diện hải quân tại Campuchia sẽ cho phép mở rộng hơn nữa tầm ảnh hưởng chiến lược của Trung Quốc tại Đông Nam Á, củng cố vị thế của Bắc Kinh đối với khu vực tranh chấp trên Biển Đông cũng như các tuyến hàng hải với giá trị thương mại lên tới hàng nghìn tỷ USD.

Đây không phải lần đầu tiên sự hiện diện của Trung Quốc tại Campuchia khiến chính quyền Tổng thống Donald Trump lo ngại. Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence năm ngoái từng viết một bức thư gửi Thủ tướng Campuchia Hun Sen, bày tỏ lo ngại về việc Campuchia có thể đang lên kế hoạch cho phép Trung Quốc triển khai thiết bị quân sự tới căn cứ hải quân Ream. Tuy nhiên, các quan chức tại Phnom Penh nhiều lần bác bỏ thông tin này.

Mỹ lo ngại rằng Sáng kiến Vành đai và Con đường của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, bao gồm các dự án xây dựng cảng biển và hạ tầng chiến lược tại các khu vực như Sri Lanka, Pakistan và Myanmar, sẽ mở đường cho Bắc Kinh thiết lập thêm các căn cứ quân sự tại nước ngoài, sau căn cứ đầu tiên tại Djibouti cách đây 2 năm. Campuchia, nơi có tới 3/4 dự án đầu tư từ Trung Quốc, ngày càng trở thành đối tác đáng tin cậy nhất của Bắc Kinh ở Đông Nam Á.

“Nếu Trung Quốc có một căn cứ hải quân tại Campuchia, điều đó đồng nghĩa với việc hải quân Trung Quốc sẽ có môi trường hoạt động thuận lợi hơn tại vùng biển quanh Đông Nam Á. Tất cả lục địa Đông Nam Á bỗng nhiên đứng sau một vành đai quân sự phòng thủ của Trung Quốc. Đây chính là ý đồ lớn nhất và có thể mang nhiều tác động chính trị”, Charles Edel, cựu quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ và hiện là nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Mỹ thuộc Đại học Sydney, nhận định.

Thủ tướng Hun Sen từng tuyên bố các thông tin về căn cứ quân sự của Trung Quốc tại Campuchia là “giả mạo và bóp méo sự thật”. Ông Hun Sen đã hồi đáp thư của Phó Tổng thống Mike Pence, khẳng định Campuchia không cho phép bất kỳ sự hiện diện quân sự nào của nước ngoài trên lãnh thổ.

Tuy nhiên, tuyên bố của Thủ tướng Hun Sen chưa đủ để trấn an Mỹ. Quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ Joseph Felter hồi tháng trước đã viết thư gửi Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia Tea Banh để hỏi lý do Campuchia từ chối lời đề nghị của Mỹ về việc giúp sửa chữa các cơ sở tại căn cứ hải quân Ream, dù trước đó Campuchia đã đề nghị Mỹ giúp đỡ vào tháng 1. Ông Felter cho biết sự đổi ý đột ngột của Campuchia đã làm dấy lên nghi ngờ rằng, nước này sẽ cho phép Trung Quốc triển khai khí tài quân sự tại căn cứ Ream.

“Chúng tôi lo ngại rằng bất kỳ bước đi nào của chính phủ Campuchia trong việc chào đón sự hiện diện quân sự của nước ngoài sẽ đe dọa tới sự gắn kết và trung lập của ASEAN”, người phát ngôn Đại sứ quán Mỹ tại Phnom Penh Emily Zeeberg cho biết.

Chính phủ Campuchia khẳng định không có gì phải che giấu. Bộ trưởng Tea Banh tháng này nói rằng Campuchia không cần sự trợ giúp của Mỹ vì các cơ sở cần sửa chữa sẽ được chuyển đến một địa điểm mới.

Phay Siphan, người phát ngôn của chính phủ Campuchia, so sánh sự lo ngại của Mỹ về căn cứ quân sự Trung Quốc tại Campuchia giống việc Mỹ tìm kiếm vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Iraq. Ông Siphan khẳng định Campuchia không có ý định cho phép Trung Quốc triển khai các khí tài hải quân tại Dara Sakor hay bất kỳ nơi nào khác.

“Dara Sakor là khu vực dân sự, không có căn cứ (quân sự) nào ở đây”, ông Siphan nói.

Trải rộng trên diện tích 360 km2 tại Công viên Quốc gia Botum Sakor với rừng cây bao phủ, Dara Sakor được xem là trung tâm du lịch của Campuchia vào thời điểm năm 2008, khi Tập đoàn Phát triển Liên Hiệp Thiên Tân ở thành phố cảng phía bắc Trung Quốc giành được hợp đồng thuê lại khu vực này. Công ty Trung Quốc muốn xây dựng Dara Sakor thành một khu đô thị của Campuchia.

Thông tin trên trang web của tập đoàn đã cho thấy kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển Dara Sakor, bao gồm một sân bay dự kiến đón khoảng một nửa số du khách của Campuchia, các căn cứ neo đậu dành cho các du thuyền cỡ lớn và tàu cao tốc nối thủ đô Phnom Penh với Siem Reap, một trung tâm du lịch nổi tiếng của Campuchia. Khách du lịch Trung Quốc năm 2018 chiếm khoảng 1/3 trong số 6,2 triệu du khách tới Campuchia, đóng góp 13% vào GDP của Campuchia.

Tại hội nghị an ninh ở Singapore hồi tháng trước, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa đã thẳng thừng bác bỏ thông tin rằng, Bắc Kinh đang xây dựng một căn cứ hải quân tại Campuchia. Tuy nhiên, các chiến lược gia quân sự đã nhìn thấy một số dấu hiệu bất thường.

Sân bay mới tại Dara Sakor có sức chứa khoảng 10 triệu hành khách mỗi năm, gấp đôi so với sức chứa của sân bay tại Phnom Penh và gấp hơn 40 lần so với số du khách tới sân bay tại Sihanoukville, nơi có nhiều khách sạn và sòng bạc, vào năm 2017. Ngay tại tỉnh Koh Kong cũng chỉ đón 150.000 du khách quốc tế vào năm ngoái.

“Trừ khi có nhu cầu du lịch tại đó, còn không thì không cần xây dựng một sân bay, nhất là khi đã có sẵn một sân bay tại đó rồi”, Đại tá Lục quân Ấn Độ Vinayak Bhat, một cựu chuyên gia phân tích hình ảnh vệ tinh, nhận định.

Cũng theo ông Bhat, một cảng nước sâu cũng không phục vụ cho hoạt động du lịch tại Dara Sakor, tuy nhiên cảng này “có thể trở thành một căn cứ hải quân chỉ trong một đêm”.

Theo Thành Đạt/Dân trí