Người kể chuyện Hàm Rồng

Tháng 4 năm 1965, khi đế quốc Mỹ leo thang đánh phá Hàm Rồng, nhà thơ Nguyễn Minh Khiêm khi ấy đang là một thiếu niên. Ông vẫn nhớ rất rõ, từ quê ông – huyện Yên Định, mỗi lần giặc dội bom xuống khu vực Hàm Rồng, cả làng lại lo lắng, nghe ngóng thấp thỏm. Ấn tượng sâu sắc nhất, ký ức không thể nào quên của ông về Hàm Rồng chính là hình ảnh về ban đêm, khi súng và pháo cao xạ của ta quyết liệt bắn trả máy bay giặc Mỹ, làm bầu trời Hàm Rồng rực đỏ như "bầu trời màu hoa gạo". Đó cũng là tên của trường ca ông viết riêng về Hàm Rồng.

Nhà thơ Nguyễn Minh Khiêm, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam cho biết: "Một ý thức rất rõ khi tôi viết trường ca Bầu trời màu hoa gạo là trên thế giới này, chưa có 1 địa phương nào, chưa có 1 dân tộc nào trong 2 ngày bắn rơi 47 máy bay của giặc Mỹ. Cho nên lịch sử đó thuộc về dân tộc Việt Nam ta, lịch sử dân tộc Việt Nam lại thuộc về Thanh Hoá. Nó là kỳ tích đi vào lịch sử".

Trường ca "Bầu trời màu hoa gạo" mang đậm tính sử thi, có thể xem là những trang sử bằng thơ, khắc hoạ về vùng đất, văn hoá, lịch sử, con người Hàm Rồng xuyên suốt từ ngàn xưa đến những năm tháng đương đầu với máy bay giặc Mỹ. Trong thơ của Nguyễn Minh Khiêm, người đọc nhận ra một Hàm Rồng "sơn kỳ thuỷ tú" đã làm say lòng bao tao nhân, mặc khách; một Hàm Rồng dũng cảm, kiên cường trong chiến đấu và một Hàm Rồng sâu nặng nghĩa tình, nơi hội tụ của tình quân dân "cá nước", lòng yêu nước và đức hy sinh. Cùng với trường ca Bầu trời màu hoa gạo, nhà thơ Nguyễn Minh Khiêm còn có nhiều bài thơ về Hàm Rồng, khai thác những câu chuyện lịch sử, khắc hoạ những chân dung anh hùng mà bình dị đã chiến đấu và làm nên chiến thắng.

Nhà thơ Nguyễn Minh Khiêm, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam cho biết thêm: "Cầu Hàm Rồng là một trong những địa danh tôi viết rất nhiều thơ. Có những bài được giải cao nhất trong các cuộc thi viết về Hàm Rồng. Không có địa danh nào gây cảm xúc cho tôi nhiều như thế, nó dồn nén nhiều cảm xúc như thế, nó hội tụ tinh hoa dân tộc, nên tôi mới viết được".

Sáng tác nhiều về Hàm Rồng và gặt hái được không ít thành công về đề tài này nhưng đối với nhà thơ Nguyễn Minh Khiêm, bấy nhiêu vẫn chưa đủ để ông bày tỏ lòng biết ơn trước những hy sinh của các thế hệ cha anh vì độc lập, tự do của tổ quốc. Mỗi lần đứng trước cây cầu huyền thoại, nhà thơ Nguyễn Minh Khiêm lại đau đáu những nghĩ suy, trăn trở… "Có gì xanh đau đáu dưới cỏ non/ Xanh nhoi nhói, rờn rợn bàn chân bước/ Xanh mươn mướt như là màu tóc/ Xanh như là ánh mắt bạn bè tôi". Và chắc hẳn, chuyện Hàm Rồng sẽ còn trở lại trong trang thơ Nguyễn Minh Khiêm.