Nhà nghiên cứu Trần Văn Thịnh - Người nặng lòng với lịch sử, văn hoá xứ Thanh

Mặc dù chính thức bước vào con đường nghiên cứu khá muộn sau khi đã nghỉ hưu, nhưng hơn 20 năm qua, nhà nghiên cứu Trần Văn Thịnh đã hoàn thành một khối lượng công việc đồ sộ, với trên 13 nghìn trang sách về lịch sử, văn hoá, cùng nhiều bài viết, bài tham luận giá trị về lĩnh vực này. Nhiều tác phẩm của ông có thể xếp vào hạng "để đời", được các các nhà lãnh đạo Đảng, các nhà nghiên cứu lớn và đông đảo độc giả trân quý, đánh giá cao, như cuốn Võ tướng Thanh Hoá trong lịch sử dân tộc; Văn quan – Võ tướng xứ Thanh; Danh sĩ Thanh Hoá với việc học và khoa cử thời xưa… Ông còn là đồng tác giả của nhiều bộ sách lớn, như: Địa chí Thanh Hoá, gồm 5 tập; Khoa học lịch sử quốc phòng an ninh Thanh Hoá xưa và nay, gồm 3 tập.

Trên cương vị là Chủ tịch Hội Dân tộc học và Nhân học, Chủ tịch Liên chi hội Khoa học Lịch sử Lực lượng Vũ trang tỉnh Thanh Hóa, ông còn có nhiều đóng góp trong công bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh. Trong đó, nổi bật là nhiệm vụ khoa học và công nghệ không sử dụng ngân sách nhà nước "Xây dựng Bộ chữ Nôm Dao Thanh Hóa" do ông chủ trì.

Ông Trần Văn Thịnh, Chủ tịch Hội Dân tộc học và Nhân học; Chủ tịch Liên chi hội Khoa học Lịch sử Lực lượng Vũ trang tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Khó khăn trước hết là không có kinh phí được cấp, nhận thức của 1 số cán bộ ở địa phương chưa được đầy đủ; đội ngũ những người biết chữ Nôm, Dao hiếm, lớp trẻ chưa ai biết; tư liệu không tập trung ở một nơi mà ở từng gia đình, dòng họ, địa bàn tập trung ở ba huyện: Ngọc Lặc, Cẩm Thuỷ, Mường Lát, đi lại khó khăn".

Khó khăn là vậy nhưng bằng tất cả tình cảm, trách nhiệm với giá trị văn hoá của dân tộc, ông và các cộng sự đã hoàn thành nhiệm vụ khoa học một cách xuất sắc. Bộ chữ Nôm Dao Thanh Hoá đã được UBND tỉnh phê chuẩn và đây cũng là bộ chữ Nôm Dao đầu tiên trong cả nước được phê chuẩn; trở thành cơ sở xây dựng chương trình dạy học chữ Nôm Dao cho cộng đồng người Dao ở các huyện miền núi trong tỉnh.

"Gia tài" sách, công trình nghiên cứu đồ sộ thể hiện một tài năng, bút lực dồi dào, cùng tình cảm tha thiết, tự hào và trách nhiệm của nhà nghiên cứu Trần Văn Thịnh trước "kho báu" văn hoá, lịch sử của quê hương. Năm 2017, ông được tôn vinh là trí thức khoa học công nghệ tiêu biểu Việt Nam và là một trong sáu trí thức xuất sắc được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen. Mới đây, nhà nghiên cứu Trần Văn Thịnh vinh dự được Chủ tịch Uỷ ban Nhân dân tỉnh Thanh Hoá công nhận là 1 trong 10 trí thức tiêu biểu khoa học và công nghệ năm 2024.