Nhật Bản theo đuổi cách tiếp cận mới đối với ODA

Sách Trắng nhận định việc xây dựng một cộng đồng quốc tế hòa bình, ổn định và thịnh vượng "liên quan trực tiếp đến lợi ích quốc gia của Nhật Bản" và viện trợ phát triển đóng vai trò ngày càng quan trọng.

Trong Sách Trắng, Bộ Ngoại giao Nhật Bản nêu rõ nước này sẽ sử dụng viện trợ phát triển như một trong những "công cụ ngoại giao quan trọng nhất", nhằm hiện thực hóa chính sách Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở. Theo đó, Nhật Bản cam kết "không ngừng cải thiện" chính sách ODA thông qua việc kết hợp cách tiếp cận chủ động hơn với phương thức truyền thống trước đây là cung cấp viện trợ dựa trên đề nghị của các nước đang phát triển.

Chính phủ Nhật Bản theo đuổi cách tiếp cận mới sau khi Hiến chương Hợp tác Phát triển của nước này được cập nhật vào tháng 6/2023, đánh dấu lần đầu tiên văn bản này được sửa đổi kể từ năm 2015. Trong số 32 thành viên của Ủy ban hỗ trợ phát triển của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Nhật Bản là nước cung cấp viện trợ phát triển lớn thứ 3 trong tài khóa 2022, sau Mỹ và Đức.

Về mặt lịch sử, chính sách ODA của Nhật Bản được phát triển trong quá trình các quốc gia trên thế giới đang khôi phục nền kinh tế của họ thời hậu chiến và Tokyo muốn hội nhập vào cộng đồng quốc tế. Trong quá trình này, Nhật Bản không phải là quốc gia nhận viện trợ mà trở thành nhà cung cấp viện trợ cho các quốc gia châu Á giữa lúc chiến tranh lạnh xảy ra.

Nhật Bản là đối tác thứ 3 về đầu tư và du lịch, với 5.264 dự án FDI có tổng vốn đăng ký 73,96 tỷ USD. Hiện có khoảng 3.000 doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động tại Việt Nam và đều là các doanh nghiệp có quy mô rất lớn. Hàng năm Việt Nam đón khoảng 600 nghìn lượt khách đến từ Nhật Bản. Cùng với đó, về thương mại, trong năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Nhật Bản đạt 44,95 tỷ USD.