Đường dây nóng: 0237 3721150

Những bộ phim quý hiếm về Quốc khánh

Phim "Sao Tháng Tám" trở thành của hiếm quý của Điện ảnh Việt Nam về đề tài Quốc khánh 2/9/1945.

02/09/2020 08:10

Với một số lượng ít ỏi vài phim tài liệu và gần như chỉ có một phim truyện điện ảnh phản ánh hình ảnh ngày Quốc khánh 2/9/1945, như “của hiếm”, “của quý” của Điện ảnh Việt Nam và cho đến hôm nay sau 75 năm, những bộ phim này có thể xem như trở thành tư liệu lịch sử mang tính chất bảo tàng của Việt Nam. 

30 năm sau, tính từ ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam, phim “Ngày Độc lập 2/9/1945” do NSND Phạm Kỳ Nam đạo diễn mới được sản xuất và công chiếu, trong đó có 5 phút phim tư liệu về ngày 2/9/1945, mà cho đến hôm nay vẫn còn chứa đầy bí ẩn về nguồn gốc. Và cũng phải mất đúng 30 năm, Điện ảnh Việt Nam mới có một phim truyện nhựa “Sao Tháng Tám”, đạo diễn Trần Đắc, sản xuất năm 1976, cho đến nay thì chưa có thêm bộ phim truyện nhựa nào về đề tài này được sản xuất (Nếu như không gộp vào phim “Hà Nội mùa đông năm 1946” của đạo diễn Đặng Nhật Minh).

“Ngày Độc lập 2/9/1945” do NSND Phạm Kỳ Nam đạo diễn.
“Ngày Độc lập 2/9/1945” do NSND Phạm Kỳ Nam đạo diễn.

Những phim tài liệu quý hiếm

Phải gần 60 năm sau, tức là vào dịp kỷ niệm Quốc khánh 2/9/2005, thì người Hà Nội, qua kênh truyền hình Hà Nội, mới được xem phim “Ngày lịch sử" của đạo diễn Nga Vladimir Echourine, phim nhựa, màu, dài gần 25 phút, có nhiều cảnh quay đẹp, diễn tả không khí lễ mít tinh, diễu binh, diễu hành tại Quảng trường Ba Đình ngày 1/1/1955 và toàn văn bài phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Chính phủ kháng chiến trở về Thủ độ.

Phim có nhiều hình ảnh tư liệu về Hà Nội đỏ rực cờ hoa, cổng chào, biểu ngữ, hàng chục vạn người dân như nước chảy đổ về quảng trường Ba Đình lịch sử, đón chào Chính phủ kháng chiến trở về ra mắt quần chúng Thủ đô và quốc dân đồng bào cả nước. Tiến sĩ Trần Hoàng, nguyên Cục trưởng Cục Văn thư lưu trữ Việt Nam là người đã phát hiện ra bản gốc phim hiện được lưu trữ tại Viện Lưu trữ phim ảnh Nhà nước Nga ở TP Krasnorsk. Ông Nguyên đã trực tiếp xem và giúp Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội mua với giá 5.000USD, được quyền sử dụng phim không hạn chế số lần phát sóng. Bộ phim này do Xưởng phim Tài liệu Trung ương Moscow sản xuất năm 1955 với sự cộng tác của Xưởng phim Việt Nam Moscow. 

Điều thú vị ở bộ phim tài liệu này là ngoài các nhà làm phim Nga: Đạo diễn Vladimir Echourine, nhà quay phim- kỹ sư thu thanh Cotov, âm nhạc do nhạc sĩ Ivanop biên soạn theo các bản nhạc Việt Nam còn có sự tham gia của Điện ảnh Việt Nam rất non trẻ, với: Ba nhà quay phim Nguyễn Hồng Nghi, Nguyễn Tiến Lợi, Phan Nghiêm; Và nhà văn Nguyễn Đình Thi là người viết và đọc lời bình.  Ngày 18/7/1955, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã ký sắc lệnh số 234B-SL tặng thưởng Huân chương Lao động hạng nhất cho đạo diễn Vladimir Echourine và Huân chương Lao động hạng nhì cho kỹ sư thu thanh và quay phim Cotov. Sau đó mãi tới năm 2011, kỷ niệm 66 năm Quốc khánh 2/9/1945, phim này một lầ nữa mới được phát sóng trên VTV. 

Năm 2010, Hãng phim TFS của HTV- Truyền hình TP.Hồ Chí Minh mới sản xuất phim tài liệu “Quốc kỳ Việt Nam”, đạo diễn Phạm Tô Hoàng, tái hiện lịch sử ra đời, những thời khắc trọng đại trong lịch sử và trong lòng dân tộc của lá cờ đỏ sao vàng. Sang đến năm 2011, Trung tâm Phim tài liệu và phóng sự của VTV mới sản xuất phim “Tết độc lập”, đạo diễn Nguyễn Quốc Khánh..

“Ngày Độc lập 2/9/1945” do NSND Phạm Kỳ Nam đạo diễn.
“Ngày Độc lập 2/9/1945” do NSND Phạm Kỳ Nam đạo diễn.

Riêng bộ phim tài liệu “Ngày Độc lập 2/9/1945”, được chiếu vào năm 1975, Quốc khánh đầu tiên thống nhất đất nước, lần đầu tiên người dân cả nước mới được xem những thước phim tư liệu quý giá về thời khắc lịch sử khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, đoạn phim tư liệu có độ dài 5 phút. Câu chuyện về 5 phút phim tư liệu này cũng là một bí ẩn cho đến tận hôm nay sau 75 năm kể từ ngày 2/9/1945, không biết ai là tác giả của đoạn phim đó. 

Và cũng phải mất thêm 57 năm tính từ năm 1955, và 67 năm sau ngày Quốc khánh 2/9/1945, người dân Việt Nam qua VTV mới được xem “Lời khát vọng dân tộc”, phim tài liệu nhựa, màu cũng của đạo diễn người Nga Vladimir Echourine và các cộng sự làm. Phim khắc họa lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta với những bản Tuyên ngôn độc lập từ “Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt đến “Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi và đặc biệt, khắc ghi hình ảnh bản Tuyên ngôn Độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc vào ngày đại lễ 2/9/1945, thể hiện khát vọng độc lập của người Việt Nam từ nghìn xưa cho đến nghìn năm sau.  

“Sao Tháng Tám” giữ kỷ lục đến khi nào?

Danh mục phim truyện nhựa 67 năm Điện ảnh Việt Nam có lẽ chỉ duy nhất phim truyện “Sao Tháng Tám”, đạo diễn Trần Đắc là làm về đề tài Khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám, sau khi sự kiện này kỷ niệm 30 năm, giữ “kỷ lục” về đề tài này suốt từ khi sản xuất là năm 1976 đến nay, chưa thấy phim nào cùng đề tài. Câu chuyện trong “Sao Tháng Tám”, lấy bối cảnh những ngày sôi sục trước ngày khởi nghĩa Tháng 8/1945, giữa lúc nạn đói khủng khiếp Ất Dậu đang lan tràn khắp nơi.

Cảnh trong phim  "Sao tháng Tám ".
Cảnh trong phim "Sao tháng Tám".

Giữa cuộc đối đầu đang chực chờ bùng nổ của một dân tộc nghèo đói nhưng bất khuất kiên cường, không chịu nỗi nhục nô lệ, với những kẻ xâm lược, là cuộc đấu tranh từng giờ từng phút giữa những chiến sĩ cách mạng với những tên chỉ điểm nguy hiểm, những gã mật thám cáo già. Trong “Sao Tháng Tám”, là  những cuộc đấu trí căng thẳng  của người nữ cộng sản kiên cường, và nữ gián điệp Việt gian. Phim đã đoạt nhiều giải thưởng trong Liên hoan phim Việt Nam và quốc tế.

Nhưng kể từ đó đến nay, qua gần 44 năm kể từ khi phim đượcc sản xuất, Điện ảnh Việt Nam không có thêm một phim truyện điện ảnh nào về đề tài này ngoại trừ phim truyện nhựa: “Hà Nội, mùa đông năm 1946”, đạo diễn Đặng Nhật Minh, sản xuất năm 1996, “đi qua” sự kiện Khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9/1945, còn phim chủ yếu nói về một giai đoạn chông gai trong lịch sử Việt Nam, vào mùa đông Hà Nội năm 1946 khi Nhà nước Việt Nam còn non trẻ đã phải đối đầu với cuộc xâm lược mới của thực dân Pháp lăm le trở lại Đông Dương, luôn gây hấn, khiêu khích, sinh sự, tìm cớ khai chiến, tìm cách khơi mào chiến sự, vận mệnh của đất nước,  vậ mệnh nền độc lập, chẳng khác nào "ngàn cân treo sợi tóc", buộc Chủ tịch Hồ Chí Minh và cách mạng Việt Nam phải ứng biến thật linh hoạt, tinh tế, quyền biến, uyển chuyển. Và phim “Sao Tháng Tám” trở thành của hiếm quý của Điện ảnh Việt Nam về đề tài Quốc khánh 2/9/1945. 

Quốc khánh 2/9/1945 khai sinh nước Việt Nam là một sự kiện lịch sử chấn động không chỉ khu vực Đông Nam Á mà còn gầy chấn động thế giới, nhưng có lẽ do nhiều yếu tố lịch sử và những điều kiện không thể về nhiều phương diện, mà những tư liệu về sự kiện này gần như rất hiếm. Chính vì thế để làm phim tài liệu về sự kiện này là một thách thức không nhỏ với các nhà làm phim Việt Nam… Nhưng vẫn có thể khai thác nhiều khía cạnh khác của sự kiện này, không chỉ ở Hà Nội, mà còn ở các miền đất nước, khai thác các nhân vật- nhân chứng của sự kiện và kho tư liệu hình ảnh của cá nhân về ngày đó, chắc sẽ có thêm nhiều phim tài liệu- tư liệu về ngày Quốc khánh 2/9/1945. Và cũng từ đó, có thể sẽ làm cả những phim truyện điện ảnh, phim truyện truyền hình về đề tài này.

Mong sao 5 năm nữa, khi kỷ niệm 80 năm, sẽ có thêm một số dự án cả phim tài liệu và phim truyện điện ảnh, phim truyền truyền hình về đề tài Cách mạng Tháng tám- Quốc khánh 2/9/1945, và xem như những dự án quan trọng, cần làm ngay của những nhà làm phim Việt Nam ngay từ bậy giờ để không mắc nợ với lịch sử./.

Theo CTV Hoài Hương/VOV


Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Dịp lễ 2/9, các sân bay dự kiến đón 1,8 triệu lượt khách

Dịp lễ 2/9, các sân bay dự kiến đón 1,8 triệu lượt khách

08:19 , 30/08/2025

Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết, từ ngày 29/8 đến 2/9, lượng khách đi và đến tại các cảng hàng không trực thuộc ACV ước đạt 1,8 triệu lượt người.

Thanh Hoá: Tổng thu du lịch 8 tháng năm 2025 ước đạt 40.476 tỉ đồng

Thanh Hoá: Tổng thu du lịch 8 tháng năm 2025 ước đạt 40.476 tỉ đồng

16:05 , 29/08/2025

8 tháng năm 2025, tỉnh Thanh Hoá ước đón gần 15 triệu lượt khách du lịch, tổng thu từ du lịch ước đạt 40.476 tỷ đồng, tăng 30,8% so với cùng kỳ.

Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành Văn hóa

Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành Văn hóa

20:31 , 27/08/2025

Chiều ngày 27/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa đã tổ chức tọa đàm kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 - 28/8/2025). Dự buổi tọa đàm có đồng chí Đào Xuân Yên, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy.

Đêm nhạc Nobel Concert Night 2: "Giai điệu kết nối non sông – Hòa nhịp tự hào"

Đêm nhạc Nobel Concert Night 2: "Giai điệu kết nối non sông – Hòa nhịp tự hào"

11:33 , 24/08/2025

Nhân kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) và 80 năm Ngày thành lập Bộ Giáo dục và Đào tạo (28/8/1945 – 28/8/2025), tối ngày 23/8, Hệ thống Giáo dục Nobel School đã tổ chức chương trình nghệ thuật đặc biệt "Nobel Concert Night 2" với chủ đề "Giai điệu kết nối non sông – Hòa nhịp tự hào".

Tham vấn ý kiến để hoàn thiện sản phẩm “Du lịch Thanh Hóa – Hương sắc bốn mùa”

Tham vấn ý kiến để hoàn thiện sản phẩm “Du lịch Thanh Hóa – Hương sắc bốn mùa”

11:00 , 23/08/2025

Chiều ngày 22/8, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hiệp hội Du lịch Việt Nam tổ chức tọa đàm tham vấn ý kiến để hoàn thiện sản phẩm “Du lịch Thanh Hóa - Hương sắc bốn mùa”. Tham dự có đại diện lãnh đạo Hiệp hội Du lịch Việt Nam, các chuyên gia trong lĩnh vực truyền thông, du lịch và hơn 100 doanh nghiệp lữ hành trên cả nước.

Thanh Hoá đưa 74 hiện vật đi trưng bày tại Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp Quốc khánh 2/9

Thanh Hoá đưa 74 hiện vật đi trưng bày tại Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp Quốc khánh 2/9

08:05 , 22/08/2025

Chủ tịch UBND tỉnh vừa ký ban hành Quyết định số 2815 ngày 19/8 về việc cho phép Bảo tàng tỉnh Thanh Hoá đưa hiện vật đi trưng bày tại Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (02/9/1945 - 02/9/2025).

Thanh Hóa tổ chức chương trình nghệ thuật và bắn pháo hoa chào mừng Quốc khánh 2/9

Thanh Hóa tổ chức chương trình nghệ thuật và bắn pháo hoa chào mừng Quốc khánh 2/9

09:25 , 21/08/2025

Theo Kế hoạch vừa được UBND tỉnh Thanh Hóa ban hành, vào tối ngày 2/9, tại quảng trường Lam Sơn, Phường Hạc Thành sẽ diễn ra chương trình nghệ thuật và bắn pháo hoa nổ tầm thấp chào mừng 80 năm Quốc khánh 2/9.

Di tích chiến khu du kích Ngọc Trạo - địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng

Di tích chiến khu du kích Ngọc Trạo - địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng

08:39 , 21/08/2025

Cách đây 84 năm trước, xuất phát từ yêu cầu phong trào đấu tranh cách mạng sục sôi trong cả nước và trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá, đêm ngày 19-9-1941, tại Hang Treo, đội du kích Ngọc Trạo chính thức được thành lập gồm 21 đội viên do đồng chí Đặng Châu Tuệ làm chỉ huy trưởng. Từ đây, Đảng bộ và Nhân dân Thanh Hoá đã có một lực lượng vũ trang thoát ly đầu tiên làm nòng cốt cho phong trào đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang, tiến tới tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945. Gần 1 thế kỷ trôi qua, Di tích chiến khu du kích Ngọc Trạo đã trở thành địa chỉ đỏ để tuyên truyền giáo dục, khơi dậy truyền thống yêu nước và cách mạng của quê hương cho các thế hệ cán bộ, người dân và tuổi trẻ trong tỉnh cũng như xã Ngọc Trạo hôm nay.

1.360 người cao tuổi hát Quốc ca xác lập kỷ lục Việt Nam

1.360 người cao tuổi hát Quốc ca xác lập kỷ lục Việt Nam

08:32 , 21/08/2025

Hòa chung không khí hân hoan của những ngày tháng Tám lịch sử, nhiều hoạt động ý nghĩa đã được tổ chức trên cả nước, trong đó có chương trình đặc biệt dành cho người cao tuổi mang tên “U80 hưởng ứng A80” tại thành phố Hà Nội. Sự kiện này đã xác lập kỷ lục Việt Nam về sự kiện có đông người cao tuổi tham gia nhất từ trước đến nay.

Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam miễn phí vé thăm quan dịp Quốc khánh 2/9

Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam miễn phí vé thăm quan dịp Quốc khánh 2/9

23:34 , 20/08/2025

Chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, từ ngày 30/8 đến 2/9, Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Nam (Hà Nội) sẽ tổ chức chuỗi hoạt động đặc sắc mang chủ đề 'Vui Tết Độc lập' và sẽ mở cửa miễn phí từ ngày 1 - 3/9/2025.