Đường dây nóng: 0237 3721150

Những nhà văn nổi tiếng từng là giáo viên ở Lào Cai

Các nhà văn - nhà báo Nguyễn Công Hoan, Ma Văn Kháng, Bùi Nguyên Khiết và Mã A Lềnh không chỉ nổi tiếng ở địa bàn tỉnh miền núi Lào Cai mà còn được nhiều bạn đọc, bạn đồng nghiệp cả nước biết tới .

20/11/2020 09:34
Nhân kỷ niệm Ngày nhà giáo Việt Nam 20/11 xin trân trọng giới thiệu đôi nét về 4 nhà văn - nhà báo có điểm xuất phát giống nhau trên con đường sáng tác văn học vì họ đều từng là nhà giáo dạy học ở vùng núi biên giới tỉnh Lào Cai.  

 

 
Những nhà văn nổi tiếng từng là giáo viên ở Lào Cai - 1
 

Nhấn để phóng to ảnh

Nhà văn Nguyễn Công Hoan từng là giáo viên tiểu học dạy ở biên giới Lào Cai từ năm 1929 - 1931
 
Nhà văn Nguyễn Công Hoan ( 1903 - 1977) là tác giả của nhiều tác phẩm hiện thực phê phán nổi tiếng đã được trích vào sách giáo khoa và ông là Chủ tịch đầu tiên của Hội nhà văn Việt Nam, Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996) nhưng thời trẻ ông từng được "luân chuyển" lên dạy học ở vùng biên giới Lào Cai từ năm 1929 đến năm 1931.
 
Nữ nhà văn Lê Minh con gái nhà văn Nguyễn Công Hoan từng kể kỷ niệm về cha mình:..."Ngày bé, cho mãi đến sau này, hình ảnh người cha đối với tôi vẫn là hình ảnh một người thầy giáo. Lúc trẻ, tôi càng không nhìn cha mình là nhà văn để mà theo nghề ấy. Nhà văn Nguyễn Công Hoan thì hầu như bây giờ ai cũng biết. Thế nhưng ở các trường học thì người ta vẫn nhớ ông là thầy giáo Hoan. Ví dụ như ở trường Lào Cai, nơi ông đã dạy.
 
Ông là một ông giáo nghiêm đấy, nghiêm với học trò đấy nhưng mà vui tính lắm. Thương học trò. Thế nên học trò nể thầy, quý thầy chứ không có cái sự sợ hãi thầy'...
 
Nhà giáo ưu tú Cao Văn Tư, nguyên Giám đốc Sở Giáo dục đào tạo tỉnh Lào Cai trong bài viết đăng  tập sách "Thành phố Lào Cai truyền thống và phát triển" cũng rằng, trong một dịp nói về kinh nghiệm viết văn của mình, nhà văn Nguyễn Công Hoan nhắc tới kỷ niệm khi dạy học ở vùng núi tỉnh Lào Cai ông vẫn đều đặn viết truyện ngắn gửi về đăng báo ở Thủ đô Hà Nội. 
 
Với đồng lương nhỏ của một nhà giáo tiểu học ông phải tìm loại giấy mỏng và nhẹ, phải tính toán số tờ giấy thế nào đẻ mỗi lần gửi truyện về Hà Nội không phải mất thêm tiền tem. 
 
Biện pháp hữu hiệu hơn cả là ông cố gắng viết ngắn. Ngắn gọn và súc tích, đó là một đặc điểm trong phong cách truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Công Hoan.
Trong tiểu thuyết "Đống rác cũ" và một số truyện ngắn, nhà văn Nguyễn Công Hoan đã sử dụng một số tư liệu đời sống ông đã quan sát được trong những năm dạy học ở vùng núi biên giới Lào Cai.
 
Những nhà văn nổi tiếng từng là giáo viên ở Lào Cai - 2
 

Nhấn để phóng to ảnh

Nhà văn - nhà báo Ma Văn Kháng từng là giáo viên dạy văn và là Hiệu trưởng trường cấp 3 đầu tiên của tinh miền núi Lào Cai
 
 Nhà văn - nhà báo Ma Văn Kháng có tên khai sinh là Đinh Trọng Đoàn, sinh ngày 1/12/1936 ở làng Kim Liên, thủ đô Hà Nội. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp ông là Thiếu sinh quân phục vụ trong Quân đội. Ông là một trong những giáo viên đầu tiên miền xuôi xung phong lên dạy học ở vùng núi Lào Cai sau kháng chiến chống Pháp. 
 

Ông là hiệu trưởng đầu tiên của trường cấp 2-3 thị xã Lào Cai và là tiền thân của Trường trung học phổ thông số 1 thành phố Lào Cai hiện nay. 

Khi còn rất trẻ là giáo viên văn học và có tác phẩm đăng trên một số báo Trung ương nên ông được Tỉnh ủy Lào Cai điều động từ ngành giáo dục sang văn phòng Tỉnh ủy làm Thư ký riêng cho ông Hoàng Trường Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy - Chủ tịch Ủy ban hành chính tỉnh Lào Cai . 

Sau đó ông chuyển sang làm phóng viên Báo Lào Cai đổi mới và vài năm sau là Phó tổng biên tập Báo Lao Cai đổi mới cho tới năm 1976 khi chuyển về Thủ đô Hà Nội làm Phó giám đốc - Tổng biên tập Nhà xuất bản Lao  Động (Tổng liên đoàn lao động Việt Nam ). Ông từng liên tiếp 2 khóa được bầu vào Ban chấp hành Hội nhà văn Việt Nam và được giao giữ chức Tổng biên tập Tạp chí Văn học nước ngoài (Hội nhà văn Việt Nam ).

Nhà văn Ma Văn Kháng xuất bản 20 cuốn tiểu thuyết, 200 truyện ngắn,trong đó có các cuốn tiểu thuyết nổi tiếng như " Xa Phủ", "Đồng bạc trắng hoa xòe", "Đám cưới không giấy giá thú", "Mùa lá rụng trong vườn"...,có những tác phẩm được dịch ra tiếng tiếng ngoài và chuyển thể thành phim truyền hình nhiều tập được người xem đánh giá cao. Ông có vinh dự đã đươc trao tặng nhiều giải thưởng văn học cao quý trong nước và quốc tế, đáng kể nhất là Giải thưởng Nhà nước về Văn học nghệ thuật (năm 2001), Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (năm 2012), Giải thưởng văn học ASEAN ( 1998), giải thưởng văn học nghệ thuật trao tặng đợt đầu tiên của tỉnh Lào Cai mang tên Fansipan của Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai tặng thưởng…

Kể về kỷ niệm được chọn làm thư ký riêng của Bí thư Tỉnh ủy - Chủ tịch Ủy ban hành chính tỉnh  Lào Cai, nhà văn - nhà báo - nhà giáo Ma Văn Kháng đã viết trong cuốn hồi ký Năm tháng nhọc nhằn, năm tháng nhớ thương.

Những nhà văn nổi tiếng từng là giáo viên ở Lào Cai - 3
 

Nhấn để phóng to ảnh

Nhà văn - nhà báo - liệt sỹ Bùi Nguyên Khiết ( người cầm súng trong ảnh) từng là giáo viên dạy văn cấp 2 nhiều năm ở tỉnh vùng cao Lào Cai
Nhà báo - nhà văn - liệt sĩ Bùi Nguyên Khiết: Ông sinh năm 1945 tại Xích Thổ, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Trước khi trở thành phóng viên Báo Hoàng Liên Sơn ( tỉnh Hoàng Liên Sơn cũ), sau khi tốt nghiệp Trường trung cấp sư phạm tỉnh Hòa Bình ông đã tình nguyện lên dạy học ở vùng núi tỉnh Lào Cai. 
 Nhà giáo Bùi Nguyên Khiết từng có nhiều năm gắn bó với sự nghiệp giáo dục trên cương vị giáo viên dạy văn cấp 2 ở xã Bảo Nhai (huyện Bắc Hà) và khu vực biên giới Duyên Hải của thị xã tỉnh lỵ Lào Cai.

Nhà báo - nhà văn - liệt sĩ Bùi Nguyên Khiết đã anh dũng ngã xuống tại một điểm cao trên biên giới xã Tả Ngải Chồ ngày 17/2/1979 khi đang trực tiếp cầm súng cùng bộ đội địa phương dũng cảm chặn đánh quân địch.

Ông là nhà văn đặc biệt vì đã  được kết nạp chính thức vào Hội Nhà văn Việt Nam sau khi hy sinh trong chiến đấu bảo vệ biên giới Tổ quốc tháng 2/1979. 
 
Trước đó, ông đã được chọn vào học Lớp viết văn trẻ Việt Nam khóa đầu tiên do Hội nhà văn Việt Nam tổ chức năm 1973 tại Thủ đô Hà Nội.
 
Từ khi còn là giáo viên dạy văn cấp 2 và sau đó là phóng viên Báo Hoàng LIên Sơn, ông đã là cộng tác viên thân thiết của Tuần báo Văn nghệ (Hội Nhà văn Việt Nam), Nhà xuất bản Kim Đồng, Nhà xuất bản Phụ nữ, tạp chí Văn nghệ Lao Cai ... qua các bút ký báo chí, phóng sự văn học, truyện ngắn ... mang tính thời sự cao viết về con người và vùng đất biên giới tỉnh Lào Cai. 
 
Đó là các tập truyện ngắn" Đi bên những vì sao", "Dáng núi", "Ngôi sao xanh màu lá mạ" (in chung với nhà văn Ma Văn Kháng), "Tiếng chim đổi mùa" (in cùng nhiều tác giả), các truyện ký, bút ký đăng các báo Trung ương gồm báo Văn nghệ, Văn nghệ Quân đội, Tiền Phong, Phụ nữ Việt Nam... với các tác phẩm" Bóng dáng thân yêu", "Mưa tuyết", " Trên đồi dứa vụ đông", "Mùa vàng thao thức", Đêm trăng trên bến dưới thuyền", "Hồ Kiều làm chứng", Hoa ban sắc trắng", "Gió ngàn", "hạt giống mới", "Theo ông đi lấy mật", "Ông lão trên núi chè tuyết và đứa cháu xa quê", "Tiếng hú trong rừng mỡ"...    
 

Năm 2004, nhà văn Bùi Nguyên Khiết là tác giả đầu tiên được Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai truy tặng Giải thưởng Phan Si Păng là Giải thưởng văn học - nghệ thuật cao nhất của tỉnh Lào Cai xét tặng 5 năm một lần cho các tác phẩm xuất sắc nhất của các văn nghệ sỹ sáng tác  về về con người và vùng đất tỉnh Lào Cai.

Đặc biệt, nhân Kỷ niệm ngày báo chí cách mạng Việt Nam 21/6/2014, UBND thành phố Lào Cai phối hợp với Hội nhà báo VN tỉnh Lào Cai  tổ chức gắn biển đường phố mang tên nhà báo - nhà văn - liệt sĩ Bùi Nguyên Khiết  tại phường Bình Minh, thành phố Lào Cai do Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai phê chuẩn cuối năm 20113.

 Đây là niềm tự hào của giới báo chí và văn nghệ sỹ tỉnh Lào Cai cũng như gia đình liệt sỹ Bùi Nguyên Khiết.

Những nhà văn nổi tiếng từng là giáo viên ở Lào Cai - 4
 

Nhấn để phóng to ảnh

Nhà văn - nhà báo Mã A Lềnh người dân tộc Mông ở Sa Pa từng là giáo viên và cán bộ nghiệp vụ giáo dục nhiều năm của tỉnh Lào Cai.

 Nhà văn - nhà báo Mã A Lềnh: là nhà văn người dân tộc Mông đầu tiên của tỉnh Lào Cai được kết nạp vào Hội nhà văn Việt Nam năm 1982 và quê ông ở xã Trung Chải, thị xã Sa Pa. Trước khi trở thành nhà văn - nhà báo chuyên nghiệp, ông là giáo viên ở quê nhà huyện Sa Pa và sau đó được điều động về công tác ở Ty Giáo dục tỉnh Lào Cai làm việc cùng nhà giáo - nhà nghiên cứu dân tộc Doãn Thanh là người có công sưu tầm, biên dịch và giới thiệu dân ca Mông cho bạn đọc cả nước cùng đọc.

 Nhà văn Mã A Lềnh là sinh viên đầu tiên của Trường đại học viết văn Nguyễn Du và là nhà văn duy nhất của tỉnh Lào Cai được du học dài hạn tại Học viện văn học Goóc ky (Nga ). Ông đã từng công tác và giữ cương vị cán bộ chủ chốt tại Hội văn học nghệ thuật Hoàng Liên Sơn, Đài Phát thanh truyền hình tỉnh Lào Cai, Hội văn học nghệ thuật tỉnh Lào Cai. Hiện nay nhà văn Mã A Lềnh đang nghỉ hưu và tiếp tục sáng tác văn học, nghiên cứu văn hóa dân tộc thiểu số tại thành phố Lào Cai. 

Nhà văn Mã A Lềnh đã được trao nhiều giải thưởng cho các tác phẩm xuất sắc của mình,trong đó có 2 giải thưởng của Uỷ ban toàn quốc Liên hiệp Hội VHNT Việt Nam, Giải A cuộc thi sáng tác văn học thiếu nhi năm 1994-1995 do Nhà xuất bản Kim Đồng tổ chức, Giải thưởng văn học nghệ thuật mang tên Fansipan của Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai xét tặng thưởng 5 năm một lần vào đợt đầu tiên trao thưởng năm 2002...

 Các tác phẩm của nhà văn Mã A Lềnh đã xuất bản: Nhọc nhoài với ký (2000);Chuyện bây giờ mới kể (1996); Cao nguyên trắng; Bên suối Nậm Mơ (1995); Có một con đường (1996); Thằng bé củ mài (2000); Rong ruổi vùng cao (2003); Cột mốc giữa lòng sông (1984); Chộn rộn đường xuân (2005). Chuyện xưa ở Mường Tiên (2001). Dấu chân trên đường (1996); Mã A Lềnh Thơ (2002). Rừng xanh (1997); Nàng Gua và chàng Sóc (2001)....

 Đặc biệt năm 2016 Nhà xuất bản Đại học Thái Nguyên đã xuất bản và phát hành cuốn sách "Tuyển tập Mã A Lềnh" dày hơn 1.000 trang giới thiệu những tác phẩm xuất sắc nhất của ông và có một số nghiên cứu sinh làm luận văn thạc sỹ, tiến sỹ về tác phẩm của nhà văn Mã A Lềnh.

  Phạm Ngọc Triển/ Dân trí

 


Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Khuyến cáo du khách khi tắm biển

Khuyến cáo du khách khi tắm biển

18:14 , 09/07/2025

Trên địa bàn phường Sầm Sơn, tỉnh Thanh Hóa vừa xảy ra vụ đuối nước trên biển khiến 2 cháu nhỏ gặp nạn. Một lần nữa, cơ quan chức năng đã phát đi một số khuyến cáo người dân và du khách khi tắm biển.

Sầm Sơn duy trì bãi biển sạch đẹp

Sầm Sơn duy trì bãi biển sạch đẹp

18:02 , 09/07/2025

Khu vực biển Sầm Sơn những ngày gần đây cũng bị tình trạng bèo tây dạt vào các bãi tắm. Song chính quyền địa phương, người dân và các đơn vị kinh doanh du lịch đã nhanh chóng phối hợp xử lý kịp thời, khôi phục các bãi tắm sạch đẹp trong mùa du lịch cao điểm.

Khai mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng "Câu hò nối những dòng sông"

Khai mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng "Câu hò nối những dòng sông"

11:38 , 09/07/2025

Tối 08/7, tại Nhà hát nghệ thuật Lam Sơn Thanh Hóa đã diễn ra lễ khai mạc Hội diễn nghệ thuật quần chúng "Câu hò nối những dòng sông" khu vực Bắc Trung Bộ năm 2025. Các đồng chí: Đào Xuân Yên, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy; Đầu Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện; lãnh đạo Sở Văn hóa thể thao và du lịch các tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Trị cùng đông đảo nghệ nhân, diễn viên và khán giả yêu nghệ thuật đã tới dự.

Du lịch Thanh Hóa và bài toán thu hút khách quốc tế

Du lịch Thanh Hóa và bài toán thu hút khách quốc tế

21:24 , 07/07/2025

6 tháng đầu năm 2025, Thanh Hóa đón trên 307.000 lượt khách quốc tế, tăng gần 18% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, con số này chỉ chiếm hơn 2,9% tổng lượt khách - một tỷ lệ còn quá khiêm tốn so với tiềm năng và những nỗ lực mà ngành Du lịch đã và đang triển khai.

Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước

Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước

21:02 , 07/07/2025

Chiều ngày 7/7, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá tổ chức hội nghị tổng kết các phong trào thi đua yêu nước, giai đoạn 2020-2025; triển khai phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2025-2030.

Thành lập Ban Quản lý Di tích lịch sử - Danh lam thắng cảnh quốc gia Địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu

Thành lập Ban Quản lý Di tích lịch sử - Danh lam thắng cảnh quốc gia Địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu

21:00 , 07/07/2025

Ngày 7/7, tại xã Tân Ninh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã tổ chức Lễ công bố Quyết định thành lập Ban Quản lý Di tích lịch sử - Danh lam thắng cảnh quốc gia Địa điểm khởi nghĩa Bà Triệu.

Mùa sen thành cổ

Mùa sen thành cổ

09:30 , 06/07/2025

Những ngày này, du khách đến tham quan Di sản văn hóa thế giới Thành nhà Hồ (xã Tây Đô, tỉnh Thanh Hóa) sẽ được chiêm ngưỡng sắc sen bung nở trong khu vực nội thành, tạo nên khung cảnh bình yên, thơ mộng trên vùng đất Tây Đô.

Du lịch Thanh Hoá nỗ lực để thu hút khách quốc tế

Du lịch Thanh Hoá nỗ lực để thu hút khách quốc tế

20:07 , 04/07/2025

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Thanh Hoá đón hơn 10,5 triệu lượt khách, trong đó 307.000 lượt là khách quốc tế – tăng gần 18% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này cho thấy Thanh Hóa đang dần là điểm đến có chiều sâu di sản và văn hoá. Nắm bắt xu hướng này, các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh đã có nhiều nỗ lực để thu hút cũng như đáp ứng yêu cầu đón khách quốc tế.

Bản tin Văn hóa 4/7/2025

Bản tin Văn hóa 4/7/2025

18:49 , 04/07/2025

Bản tin Văn hóa 4/7/2025 có những nội dung chính sau: - Nghệ sĩ Việt duy nhất hát tại 3 lễ hội nhạc châu Âu - Lộ diện 2 đội thi xuất sắc nhất vào chung kết DIFF 2025 - 60 năm chặng đường âm nhạc

Thanh Hoá hướng tới xây dựng các sản phẩm: “Một điểm chạm - đa trải nghiệm”

Thanh Hoá hướng tới xây dựng các sản phẩm: “Một điểm chạm - đa trải nghiệm”

09:07 , 04/07/2025

Để du lịch không chỉ là cuộc hành trình của tham quan, nghỉ dưỡng, nhiều điểm đến trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã và đang hướng du khách tới “Một điểm chạm - đa trải nghiệm”. Những “điểm chạm” kết nối câu chuyện văn hóa - thiên nhiên - con người, hình thành nên chuỗi trải nghiệm liên kết phong phú, mang đậm dấu ấn.