Phát triển hệ thống cảng biển ở Nghi Sơn

Khu kinh tế Nghi Sơn là một trong 8 khu kinh tế trọng điểm ven biển của cả nước, trong đó, cảng biển Nghi Sơn góp phần nâng cao lợi thế cạnh tranh để thu hút đầu tư vào Khu kinh tế Nghi Sơn cũng như vào tỉnh Thanh Hoá. Trên cơ sở quy hoạch được duyệt, các nhà đầu tư đã không ngừng hoàn thiện hệ thống cảng biển, biến Nghi Sơn trở thành trung tâm logictics của khu vực.

Khu Kinh tế Nghi Sơn được xác định là khu kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực, trọng tâm là công nghiệp nặng, là nơi hình thành các sản phẩm mũi nhọn, có chất lượng và khả năng cạnh tranh cao, như: dầu khí, xi măng, điện, thép... Để đáp ứng yêu cầu phát triển Khu kinh tế Nghi Sơn, tăng cường thu hút đầu tư vào địa bàn tỉnh, với sự quan tâm chỉ đạo và hỗ trợ của Trung ương, từ năm 2001, Thanh Hóa đã tập trung đầu tư Bến số 1 – Cảng biển Nghi Sơn cho tàu 10.000 DTW, tiếp đó năm 2004, bến cảng số 2 cho tàu 30.000 DWT được đầu tư xây dựng; tổng mức đầu tư cả 2 bến cảng là khoảng 500 tỷ đồng bằng nguồn vốn ngân sách tỉnh.

Ngoài ra, để kêu gọi xã hội hóa đầu tư xây dựng các bến cảng theo quy hoạch, Thanh Hóa đã hỗ trợ xây dựng một số công trình hạ tầng công cộng, gồm: nạo vét luồng tàu, xây dựng đê chắn sóng, đê chắn cát... Tiếp đó, năm 2010, Bến 3 – Cảng Nghi Sơn do Doanh nghiệp đầu tư và khai thác có thể tiếp nhận được tàu 70.000 DWT giảm tải.  Theo quy hoạch của Bộ Giao thông vận tải: Cảng Nghi Sơn là cảng tổng hợp Quốc gia, đầu mối khu vực, loại I; phục vụ KKT Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa và các khu vực lân cận. Hệ thống cảng biển nước sâu Nghi Sơn được quy hoạch gồm 62 bến cảng chuyên dụng, tổng hợp và container. Hiện nay, đã có 9 bến tổng hợp và container, 6 bến chuyên dụng đi vào hoạt động; và đang tiếp tục đầu tư 10 bến container và các bến tổng hợp, với luồng tàu đảm bảo cho tàu có tải trọng trên 30.000DWT ra vào.

Những năm gần đây, Cảng biển Thanh Hóa có tốc độ phát triển rất nhanh về lượng hàng thông qua cảng. Năm 2021, lượng hàng hoá thông qua cảng khoảng 43,03 triệu tấn, đảm bảo khối lượng theo dự báo, chiếm khoảng 50% tổng lượng hàng qua Nhóm cảng biển số 2 (bằng cả lượng hàng thông qua cảng biển Nghệ An và Hà Tĩnh cộng lại), phù hợp với dự báo lượng hàng theo quy hoạch được duyệt đến năm 2020 là từ 38,7 đến 44,7 triệu tấn. Trong đó qua khu bến Nghi Sơn chiếm tới 99,3%. Hàng hóa thông qua khu bến Nam Nghi Sơn là 20,76 triệu tấn, khu bến Bắc Nghi Sơn là 11,08 triệu tấn và khu bến đảo Mê là 9,71 triệu tấn. Khu neo đậu, chuyển tải Hòn Mê đã tiếp nhận tàu lớn nhất có trọng tải 320.000 tấn (tại bến phao SPM), tàu hàng rời đến 210.000 tấn (tại khu neo chuyển tải), tàu tổng hợp có trọng tải đến 70.000 tấn (giảm tải) vào khu bến Nam Nghi Sơn và tàu trọng tải đến 40.000 tấn vào khu bến Bắc Nghi Sơn, bước đầu đã thu hút được tuyến vận tải container đến và đi từ cảng biển Nghi Sơn.

Cảng nước sâu Nghi Sơn ngày càng đóng một vai trò quan trọng  trong việc đẩy nhanh tốc độ phát triển của Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp, đặc biệt đã có sự tác động tích cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh và xuất nhập khẩu của các nhà đầu tư, các tập đoàn và doanh nghiệp tại Khu kinh tế Nghi Sơn.

Để đáp ứng yêu cầu vận chuyển và xuất nhập khẩu hàng hóa thông qua Cảng biển Nghi Sơn, những năm qua cùng với sự giúp đỡ, hỗ trợ của Trung ương, tỉnh Thanh Hóa đã quan tâm đầu tư nâng cấp, mở rộng, tăng cường kết nối hạ tầng giao thông với Khu kinh tế Nghi Sơn. Theo đó, hệ thống giao thông đường bộ kết nối đến cảng biển Nghi Sơn với Quốc lộ 1, đường Hồ Chí Minh và đường bộ cao tốc Bắc – Nam thông qua tỉnh lộ 513, đường Nghi Sơn - Bãi Trành đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu vận chuyển hàng hóa đi và đến cảng. Thanh Hóa cũng đã áp dụng nhiều chủ trương, chính sách để thu hút các nhà đầu tư khai thác cảng; đặc biệt là chính sách thu hút các hãng tàu nước ngoài vào cảng để bốc xếp hàng container; từ đó tạo nên diện mạo mới và quảng bá hình ảnh cho cảng biển Nghi Sơn; thu hút được nhiều nhà đầu tư quan tâm đến các dự án cảng biển và liên quan đến cảng biển.

Từ tháng 4/2019, HĐND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Nghị quyết số 166 về việc “Thực hiện chính sách hỗ trợ các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container đi quốc tế qua Cảng Nghi Sơn Thanh Hóa”. Ngay sau đó, tháng 5/2019, Tập đoàn CMA – CMG (Cộng hòa Pháp) – tập đoàn lớn thứ 3 thế giới hiện nay về vận chuyển container quốc tế, đã quyết định mở hoạt động logistics đến Nghi Sơn. Tập đoàn đã đưa các chuyến tàu container đến với Cảng Nghi Sơn trong hải trình: Hồng Kông – Nansha – Hải Phòng – Nghi Sơn – Trạm Giang – Hồng Kông. Hàng hóa từ Nghi Sơn sẽ trung chuyển đến các cảng lớn nói trên, sau đó được tiếp tục vận tải đi nhiều nước trên thế giới. Đây được coi là bước ngoặt quan trọng cho phát triển hệ thống Cảng Nghi Sơn, trở thành dấu mốc đưa cảng nước sâu này từ một cảng nội địa thành cảng biển có tính chất quốc tế. Từ đó, không chỉ khẳng định lợi thế về cảng nước sâu, vị trí thuận lợi trong khu kinh tế, Cảng quốc tế Nghi Sơn còn thu hút doanh nghiệp logistics bằng những dịch vụ, hạ tầng được đầu tư hiện đại, môi trường thuận lợi cho xuất nhập khẩu hàng hóa…

Do là tuyến container quốc tế mới được khai thác nên giai đoạn đầu, chưa có nhiều doanh nghiệp của tỉnh cũng như các tỉnh lân cận xuất – nhập khẩu hàng hóa qua đây, gây khó khăn cho hãng tàu, nhất là các khâu dịch vụ liên quan còn sơ khai, giá cao. Để đồng hành cùng hãng tàu của Tập đoàn CMA – CMG và kêu gọi các hãng tàu hàng quốc tế khác đến với Nghi Sơn, ngay sau đó, chính sách hỗ trợ trên đã được áp dụng, với mức 200 triệu đồng/chuyến tàu container đến Cảng Nghi Sơn để bốc xếp hàng hóa. Từ đó, hằng tháng đều có các chuyến tàu container quốc tế đến làm thủ tục xuất – nhập hàng hóa qua cảng, đóng góp cho ngân sách Nhà nước hàng tỷ đồng thuế xuất – nhập khẩu mỗi chuyến.

Mặc dù đã đạt được những kết quả đáng khích lệ, tuy vậy hệ thống cảng biển tại Nghi Sơn vẫn còn nhiều tồn tại hạn chế, như: kết cấu hạ tầng cảng biển và hệ thống dịch vụ hỗ trợ cho cảng biển phát triển còn manh mún, nhỏ lẻ; chưa có trung tâm logistics lớn hoạt động, các dịch vụ liên quan đến Logistics chưa hỗ trợ được nhiều cho chủ hàng, trong khi chi phí dịch vụ lại khá cao, nguồn nhân lực còn thiếu, chất lượng chưa cao; việc phát triển cảng biển và dịch vụ logistics chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế của cảng Nghi Sơn. Khả năng thu hút được hàng container còn hạn chế; chưa có cảng container chuyên dùng để thu hút hàng container trong tỉnh cũng như các tỉnh lân cận.....

Thời gian tới, Thanh Hóa sẽ tăng cường đầu tư khai thác và phát huy hiệu quả tiềm năng lợi thế Cảng biển Nghi Sơn theo định hướng Nghị quyết Quy hoạch ngành Giao thông vận tải thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó có Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Nghị quyết số 58 của Bộ Chính trị cũng đã xác định khâu đột phá của Thanh Hóa là công nghiệp năng lượng, công nghiệp chế biến, chế tạo và dịch vụ logistics. Thường trực Tỉnh ủy đang tập trung chỉ đạo các ban, ngành liên quan bổ sung, hoàn thiện Đồ án Quy hoạch chi tiết phát triển vùng đất, vùng nước cảng biển tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021 - 2030 và tầm nhìn 2050, tham mưu đề xuất các cơ chế chính sách kích cầu phát triển Hệ thống cảng biển Nghi Sơn theo quy hoạch, nhất là ưu tiên phát triển các bến cảng Container, để trình HĐND tỉnh phê duyệt thông qua trong kỳ họp sắp tới./.

Quang Tùng – Xuân Quang/Chuyên mục Đưa Nghị quyết vào cuộc sống ngày 7.6