Phế truất, luận tội Tổng thống Donald Trump: Dễ hay khó?

Còn hơn 10 ngày nữa, nước Mỹ sẽ có tân Tổng thống. Đó cũng chính là quãng thời gian vô cùng “khó khăn” của đương kim Tổng thống Donald Trump, khi những lời kêu gọi phế truất, luận tội đang bủa vây ông. Tuy nhiên, liệu Tổng thống Donald Trump có bị phế truất và việc luận tội ông có thể diễn ra dễ dàng tại Quốc hội?

Sau khi Tòa nhà Quốc hội Mỹ bị người biểu tình tấn công, nhiều nghị sĩ Đảng Dân chủ, đứng đầu là Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi, đã kêu gọi Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence và chính quyền đương nhiệm Mỹ vận dụng Tu chính án thứ 25 theo Hiến pháp để ngay lập tức phế truất Tổng thống Donald Trump, khi cho rằng ông không đủ khả năng lãnh đạo đất nước. Hôm qua, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lisa Murkowski  cũng đã lên tiếng kêu gọi Tổng thống Donald Trump từ chức khi thời gian ông kết thúc nhiệm kỳ chỉ còn 12 ngày.

Tuy nhiên, đến nay, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence vẫn chưa đưa ra phản ứng. Nhiều nguồn tin cho biết ông không ủng hộ việc phế truất Tổng thống Donald Trump, do lo ngại bãi nhiệm lúc này sẽ chỉ làm rối thêm tình hình chính trị Mỹ vốn đang rất hỗn loạn. 

Điều này đã khiến các nghị sĩ Đảng Dân chủ muốn luận tội Tổng thống Donald Trump lần thứ hai, với mục đích họ đưa ra là “bảo vệ nền dân chủ”. Thống đốc New York Andrew Cuomo cho biết: “Tôi tin rằng Tổng thống Trump nên từ chức. Tôi tin rằng nếu ông ấy không từ chức, ông ấy sẽ bị luận tội. Hiện ông ấy chỉ còn hơn chục ngày nữa, song đó không phải là vấn đề".

Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi hôm qua cho biết, Hạ viện Mỹ có một số lựa chọn về khả năng luận tội Tổng thống Trump. Theo trợ lý của bà Pelosi, các thành viên Đảng Dân chủ tại cơ quan lập pháp này sẵn sàng tiến hành thủ tục luận tội Tổng thống Donald Trump vào đầu tuần tới.

Về quan điểm của Tổng thống đắc cử Joe Biden – ông cho rằng Tổng thống Trump không nên tại vị và việc luận tội ông Trump là việc của Quốc hội: “Tôi hiện giờ chỉ quan tâm đến virus, vaccine và tăng trưởng kinh tế. Việc có luận tội ông Donald Trump hay không do Quốc hội quyết định.”

Theo Giáo sư Frank Bowman thuộc Đại học Missouri (Mỹ), nếu ông Trump bị luận tội thì ông có thể bị cáo buộc các tội danh như “kích động gây bạo loạn” hoặc “cố ý lật đổ chính phủ Mỹ”. Thậm chí chuyên gia này cho biết ông Trump còn có thể bị luận tội với cáo buộc nghiêm trọng hơn là không trung thành với Hiến pháp Mỹ và vi phạm lời tuyên thệ nhậm chức.

Báo chí Mỹ nhận định việc luận tội lần này, nếu diễn ra, sẽ rất khác với hồi năm 2019, bởi nó sẽ diễn ra rất nhanh. Sẽ không có cuộc điều tra hay những phiên điều trần kéo dài hàng tuần liền. Thay vào đó, một số nghị sĩ sẽ đưa nghị quyết ra toàn thể Hạ viện. Lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện sẽ triệu tập các nghị sĩ để họp kín và biểu quyết. Và tiến trình luận tội có thể diễn ra chỉ trong vài ngày.

Tại Hạ viện, chỉ cần thế đa số đồng ý là việc luận tội tổng thống thông qua, khiến ông Trump có thể trở thành tổng thống đầu tiên trong lịch sử Mỹ bị luận tội tới 2 lần. Sau đó, quy trình xét xử và kết án chính thức sẽ diễn ra ở Thượng viện.

Dù vậy, Lãnh đạo phe đa số đảng Cộng hòa ở Thượng viện, ông Mitch McConnell, được cho là không khuyến khích nội chiến trong đảng, đặc biệt khi nhiệm kỳ của ông Trump chỉ còn hơn mười ngày. Một số thượng nghị sĩ Cộng hòa khác, những người đang nuôi tham vọng tranh cử tổng thống vào năm 2024, chắc chắn sẽ phản đối việc kết tội ông Trump. Trong khi, Người phát ngôn Nhà Trắng Judd Deere hôm qua cho  rằng luận tội Tổng thống Trump trong những ngày còn lại trong nhiệm kỳ của ông sẽ chỉ làm chia rẽ thêm đất nước.

Do đó, ông Trump sẽ khó bị phế truất ở những ngày cuối của nhiệm kỳ. Và cũng rất khó xảy ra việc Thượng viện quy tụ đủ 2/3 số phiếu đồng thuận cần thiết để kết tội Tổng thống Donald Trump./.