Sơ kết 2 năm thực hiện Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi

Dự hội nghị có các đồng chí: Đỗ Trọng Hưng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân tỉnh; Đỗ Minh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh; Phạm Thị Thanh Thủy, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Dân vận Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh; Lê Đức Giang, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân (UBND) tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện Đề án; cùng lãnh đạo các ngành cấp tỉnh và 11 huyện miền núi trong tỉnh.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ tịch UBND tỉnh Đỗ Minh Tuấn nêu khái quát về tình hình, kết quả nổi bật sau hơn 2 năm thực hiện Đề án, đồng thời nhấn mạnh: thời gian thực hiện Đề án không còn nhiều; trong khi khối lượng công việc còn lại rất lớn. Để hoàn thành các mục tiêu của Đề án, đòi hỏi phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả của cả hệ thống chính trị; của các cấp, các ngành, các địa phương, đơn vị có liên quan và các tầng lớp Nhân dân trên địa bàn các huyện miền núi của tỉnh.

Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các đại biểu tham dự hội nghị tập trung trí tuệ, thảo luận thẳng thắn, đánh giá thật cụ thể, thực chất về tình hình triển khai, kết quả đạt được, những hạn chế, khó khăn, bất cập, vướng mắc và nguyên nhân trong hơn 2 năm triển khai thực hiện Đề án; chia sẻ những kinh nghiệm hay, cách làm sáng tạo, hiệu quả trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện Đề án. Đồng thời, đề xuất các nhiệm vụ và giải pháp trong thời gian tới để đẩy nhanh tiến độ thực hiện và hoàn thành các mục tiêu của Đề án.

Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 được UBND tỉnh ban hành tại Quyết định số 4845 ngày 1/12/2021, nhằm thực hiện Kết luận số 590 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Mục tiêu của Đề án là đến năm 2025 bố trí sắp xếp, ổn định cho 2.846 hộ dân tại khu vực có nguy cơ rất cao và nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất theo 03 hình thức: Tái định cư xen ghép cho 1.122 hộ dân; xây dựng 34 khu tái định cư liền kề cho 846 hộ và 17 khu tái định cư tập trung cho 878 hộ.

Sau hơn 2 năm triển khai thực hiện Đề án, đến nay các huyện đã bố trí sắp xếp ổn định cho 282 hộ dân ở vùng có nguy cơ rất cao và nguy cơ cao đến nơi ở mới an toàn. Đã hoàn thành xây dựng 04 khu tái định cư tập trung và hiện đang tiếp tục triển khai xây dựng 17 khu tái định cư để sớm ổn định đời sống cho 556 hộ dân. Kết cấu hạ tầng tại các khu tái định cư đang từng bước được đầu tư và hoàn chỉnh, giúp cho đồng bào yên tâm sản xuất và định cư tại nơi ở mới. Các huyện đã khảo sát, lựa chọn vị trí các khu tái định cư cơ bản có điều kiện thuận lợi, an toàn, khoảng cách không xa so với nơi ở cũ để đảm bảo không ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất của các hộ dân. Cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, các hộ dân đã chủ động bố trí nguồn lực của gia đình và vay mượn thêm để xây dựng mới, chỉnh trang nhà cửa, ổn định cuộc sống. Đồng thời, thực hiện lồng ghép các dự án, các chương trình mục tiêu quốc gia để tập trung hỗ trợ cho người dân, góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh khu vực miền núi.

Bên cạnh những kết quả đạt được, các đại biểu cũng đã nêu lên những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện đề án. Trong đó, khó khăn lớn nhất mà nhiều địa phương gặp phải, đó là việc bố trí quỹ đất để thực hiện tái định cư, nhất là các huyện có địa hình phức tạp như Mường Lát, Quan Sơn. Điều này cũng làm phát sinh thêm chi phí trong việc san lấp mặt bằng và đầu tư hạ tầng giao thông, điện, nước, làm cho suất đầu tư tăng cao so với định mức được phê duyệt. Bên cạnh đó, trình tự, thủ tục phê duyệt chủ trương đầu tư và chuẩn bị đầu tư phải trải qua nhiều bước và còn bất cập; vì vậy, đến nay vẫn còn 18 dự án chưa được phê duyệt chủ trương đầu tư; 14 dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư cách đây hơn 1 năm nhưng vẫn chưa hoàn thiện thủ tục chuẩn bị đầu tư...

Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Bí thư Tỉnh ủy Đỗ Trọng Hưng ghi nhận những kết quả bước đầu đạt được sau hơn 2 năm thực hiện Kết luận 590 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và Quyết định 4845 của UBND tỉnh, đồng thời nhấn mạnh: nét nổi bật của Chương trình bố trí sắp xếp, ổn định dân cư trong thời gian qua là đã gắn việc di dân với thực hiện các chương trình phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương; đã điều chỉnh, cơ cấu lại các điểm dân cư gắn với quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng và công trình phúc lợi cộng đồng, từ đó nhiều bản làng mới được hình thành, diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi; đời sống của các hộ dân dần được ổn định, yên tâm phát triển sản xuất, không còn tình trạng di cư tự do và chặt phá rừng, đốt nương làm rẫy, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường sinh thái và phát huy sức mạnh quốc phòng toàn dân trong việc bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Thay mặt Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Bí thư Tỉnh ủy Đỗ Trọng Hưng ghi nhận, đánh giá cao những nỗ lực, cố gắng của các cấp, các ngành, các địa phương trong tổ chức triển khai thực hiện Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 trong hơn 2 năm qua.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy cũng chỉ rõ những hạn chế còn tồn tại trong quá trình thực hiện đề án, trong đó nhấn mạnh đến việc tỷ lệ hộ tái định cư bằng hình thức xen ghép trên địa bàn các huyện còn rất thấp, riêng huyện Mường Lát chưa có hộ dân nào thực hiện tái định cư xen ghép. Các dự án gặp khó khăn trong việc bố trí kinh phí giải phóng mặt bằng, lập quy hoạch chi tiết xây dựng các khu dân cư, dẫn đến tiến độ triển khai thực hiện còn chậm so với mục tiêu của Đề án; việc huy động các nguồn lực cùng tham gia vào Chương trình bố trí sắp xếp, ổn định dân cư đã được một số địa phương thực hiện nhưng hiệu quả chưa cao, chủ yếu trông chờ vào hỗ trợ của Nhà nước.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc thực hiện Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh giai đoạn 2021 - 2025, Bí thư Tỉnh ủy Đỗ Trọng Hưng đề nghị các cấp, các ngành, các cấp ủy, chính quyền địa phương quán triệt sâu sắc các nội dung Kết luận 590 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Quyết định 4845 của UBND tỉnh và các nhiệm vụ, giải pháp đã được thảo luận, thống nhất tại hội nghị, coi đây là nhiệm vụ quan trọng để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả. UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương khẩn trương rà soát số hộ dân vùng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi thiên tai để kịp thời điều chỉnh, bổ sung vào Đề án cho phù hợp, phát huy hiệu quả trong thực tiễn.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy lưu ý: trong điều kiện quỹ đất như hiện nay, cần khuyến khích tái định cư xen ghép, hạn chế đầu tư các khu tái định cư tập trung để giảm suất đầu tư, tiết kiệm cho ngân sách Nhà nước. Các sở, ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh theo chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn được giao có trách nhiệm chỉ đạo triển khai, kiểm tra, giám sát, đôn đốc thực hiện các nội dung của Đề án; theo dõi, đôn đốc và hướng dẫn các chủ đầu tư, các đơn vị có liên quan đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công của các dự án, tham mưu cho UBND tỉnh báo cáo HĐND tỉnh giao kế hoạch vốn cho các dự án tái định cư thuộc Đề án sau khi có đủ hồ sơ theo quy định.

Nhấn mạnh quan điểm "chính sách bố trí dân cư nông thôn nên lấy nhu cầu phát triển sản xuất làm điểm xuất phát"; đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đề nghị các ngành, các địa phương cần tiếp tục đẩy mạnh phát triển sản xuất theo hướng cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn miền núi đi vào chiều sâu và bền vững. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, xây dựng và nhân rộng các mô hình sản xuất nông nghiệp hàng hóa để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, nông nghiệp hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao, có giá trị gia tăng cao; nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động nông thôn; tiếp tục quan tâm phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã. Thực hiện tốt quy chế dân chủ, huy động tối đa nguồn lực, nhất là nguồn lực trong Nhân dân để tập trung xây dựng các khu tái định cư nhằm sớm ổn định đời sống người dân vùng có nguy cơ cao bị ảnh hưởng bởi thiên tai; kết hợp lồng ghép các nguồn lực từ các chương trình, dự án để đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng tại các xã, thôn, bản, tạo tiền đề cho phát triển kinh tế - xã hội khu vực nông thôn miền núi.

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Đỗ Trọng Hưng yêu cầu các ngành, các cấp cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, tăng cường phối hợp trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện Đề án, kịp thời tháo gỡ, khắc phục những khó khăn, vướng mắc phát sinh. Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy bày tỏ tin tưởng: với kết quả đạt được trong thời gian qua và tinh thần quyết tâm cao, nỗ lực lớn, hành động quyết liệt, việc thực hiện Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh sẽ đạt kết quả cao hơn, tạo được bước đột phá trong thời gian tới.

Phát biểu bế mạc hội nghị, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đỗ Minh Tuấn trân trọng cảm ơn và tiếp thu các ý kiến chỉ đạo của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, đồng thời kết luận một số nội dung công việc để tiếp tục triển khai thực hiện Đề án trong thời gian tới. Theo đó, UBND tỉnh thống nhất sẽ điều chỉnh một số nội dung trong Đề án để phù hợp với thực tế, đảm bảo tính khả thi. Chủ tịch UBND tỉnh giao nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành, từng địa phương, đơn vị theo chức năng, nhiệm vụ được giao, khẩn trương tổng rà soát từng dự án, từng hộ gia đình thuộc phạm vi Đề án, báo cáo UBND tỉnh chậm nhất vào ngày 15/5. Chủ tịch UBND tỉnh cũng lưu ý các huyện cần hết sức chú ý đến việc khảo sát, lựa chọn vị trí bố trí tái định cư; lựa chọn đơn vị tư vấn có năng lực, uy tín và trách nhiệm; tiếp tục thực hiện lồng ghép các chương trình, dự án, lựa chọn các hạng mục công trình phù hợp với từng khu vực để đảm bảo phát huy hiệu quả nguồn lực đầu tư. Đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục đầu tư, nhất là thủ tục về đất đai, điều chỉnh chủ trương đầu tư, thẩm định dự án...

Trước đó, sáng ngày 12/4, Chủ tịch UBND tỉnh Đỗ Minh Tuấn đã đi kiểm tra thực tế việc triển khai đầu tư hạ tầng khu tái định cư liền kề cho 22 hộ dân thôn Pốn Thành Công và thăm các hộ dân ở khu tái định cư thôn Bố, xã Lũng Cao, huyện Bá Thước. Đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh đánh giá cao địa phương đã có cách làm linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với thực tế, đặc biệt là việc chủ động lồng ghép các chương trình, nguồn vốn để tạo điều kiện hỗ trợ tốt nhất cho các hộ tái định cư.