Đường dây nóng: 0237 3721150

Tản mạn về "Đám cưới chuột"

Đứng đầu trong 12 con giáp, chuột trong văn hoá dân gian gắn liền với sự nhanh nhẹn, thông minh.

26/01/2020 11:38

Tranh “Đám cưới chuột” (hay “Trạng Chuột vinh quy”). Đây là một bức tranh vừa hài hước vừa châm biếm sâu xa.

tan man ve dam cuoi chuot hinh 1

Tranh Đám Cưới Chuột được nghệ nhân làng Đông Hồ Lê Kiêm phóng tác và bổ sung thêm hai câu thơ chữ Quốc ngữ “Oai phong tán tía lọng vàng / Ngựa anh đi trước lọng nàng theo sau”.

Cụ thể, “đám cưới chuột” theo nghi lễ ngựa anh đi trước, kiệu nàng theo sau. Chuột chú rể được che lọng tía tượng trưng cho vinh quang, danh vọng lớn. Chuột cô dâu dịu dàng trong chiếc kiệu bát cổng có nhiều hoa văn trang trí. Nhân vật mèo được xây dựng với hình tượng béo tốt, mặt khó chịu, xong tay vẫn chìa ra để nhận hối lộ; còn nhân vật chuột khép nép đi cống nạp nhưng vẫn dò xét tình hình để ứng biến linh hoạt. 

tan man ve dam cuoi chuot hinh 2

Họ nhà chuột đem đồ cống lễ đến biếu mèo già - Con chuột già đi đầu, hai “tay” đưa chim bồ câu ra dâng lễ nhưng sợ rụt cả cổ, cụp cả đuôi, co rúm người lại. Con chuột già thứ 2 khom cong lưng, hai “tay” run run, móng vuốt lóng ngóng, chỉ sợ tuột cả lễ vật cá chép là những thứ mà mèo ta rất thích. Con chuột thứ 3 thổi kèn, mắt vẫn liếc xem thái độ của mèo già. Con thứ 4 là chuột non cũng thổi loại kèn sâu, còng lưng, khúm núm. 

Con mèo già độc ác (được tạo bởi những nét vằn vặn vẹo) giơ một “tay” trước như để giao tiếp. Những nét, vẻ dáng mặt, chân và vuốt được khuếch đại làm nổi bật bản chất tâm địa độc ác với bộ điệu giả dạng nhân từ hiền lành.

Hàng dưới là cảnh đón dâu. Chuột chú rể đầu đội mũ cánh chuồn, mình mặc áo thụng xanh, chân đi hia, ngồi trên lưng con ngựa hồng, quay nhìn về sau vẻ mặt vênh lên tự đắc vì đỗ tiến sĩ vinh quy lại được cưới vợ đẹp. Theo hầu phía sau là một con chuột đen cầm lọng và một con chuột khoang nửa đen nửa trắng cầm biển “nghinh hôn”. 

Toàn cảnh bức tranh chỉ ra sự tồn tại của những mặt đối lập nhau. Đám cưới không còn chỉ là việc riêng của một cá nhân, một gia đình, mà nó còn là công việc trọng đại của một xóm làng, một xã hội thu nhỏ; kẻ yếu hèn thì luôn chịu bất công và thiệt thòi. 

tan man ve dam cuoi chuot hinh 3

Các họa sỹ trẻ thuộc dự án “Khôi phục tranh dân gian Kim Hoàng” đang miệt mài phóng tác tranh “Đám cưới Chuột” phục vụ dịp Tết Canh Tý 2020.

Rộng hơn thì có lẽ cũng chính là bản tính dĩ hòa vi quý của người Việt, một dân tộc có những con người mềm dẻo, dễ thích ứng với xã hội, ưa chuộng lối sống hòa bình, hợp tác để cùng nhau đi lên./.

Lê Bích/Báo VOV


Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Đại hội Câu lạc bộ hát Văn, hát Chầu văn tỉnh Thanh Hóa lần thứ 2

Đại hội Câu lạc bộ hát Văn, hát Chầu văn tỉnh Thanh Hóa lần thứ 2

23:01 , 01/06/2025

Ngày 1 tháng 6, tại TP Thanh Hóa, Câu lạc bộ hát Văn, hát Chầu văn tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức Đại hội lần thứ 2, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Người kể chuyện Pù Luông xanh

Người kể chuyện Pù Luông xanh

10:22 , 01/06/2025

Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông đang trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch sinh thái Việt Nam. Cùng với sự phát triển này, đội ngũ hướng dẫn viên bản địa đóng vai trò quan trọng, không chỉ kết nối du khách với thiên nhiên, mà còn góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống.

Biển quê Thanh

Biển quê Thanh

18:06 , 31/05/2025

Thanh Hóa được thiên nhiên ban tặng đường bờ biển dài 102km, với nhiều bãi biển đẹp, thơ mộng và đang được đầu tư, khai thác mạnh mẽ trong những năm gần đây. Nhờ vậy, xứ Thanh đã trở thành điểm đến du lịch biển được nhiều du khách trong và ngoài tỉnh yêu thích, lựa chọn đặc biệt vào mỗi dịp hè.

Pù Luông “hút” khách mùa lúa chín

Pù Luông “hút” khách mùa lúa chín

11:32 , 31/05/2025

Hàng năm, cứ vào cuối tháng 5 và cuối tháng 10, những thửa ruộng bậc thang trong vùng lõi của khu du lịch Pù Luông, huyện Bá Thước bắt đầu chín rộ. Những cánh đồng lúa vàng rực rỡ, trải dài ôm ấp các triền núi xanh ngát trở thành bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp của vùng cao. Vẻ đẹp hấp dẫn của ruộng bậc thang Pù Luông vào mùa lúa chín đã thu hút rất đông khách du lịch trong và ngoài nước đến thưởng ngoạn.

Nhiều trải nghiệm du lịch hấp dẫn tại Vườn quốc gia Bến En

Nhiều trải nghiệm du lịch hấp dẫn tại Vườn quốc gia Bến En

08:00 , 29/05/2025

Để khai thác có hiệu quả tiềm năng du lịch, Vườn quốc gia Bến En tập trung huy động mọi nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng, mở các tour tuyến thăm quan du lịch sinh thái kết hợp gia tăng các trải nghiệm để thu hút du khách trong nước và quốc tế, nhất là vào nghỉ dịp lễ và cao điểm mùa hè.

Chung tay bảo tồn, phát huy giá trị Di tích thắng cảnh Phố Cát

Chung tay bảo tồn, phát huy giá trị Di tích thắng cảnh Phố Cát

20:02 , 28/05/2025

Nằm trên địa bàn thị trấn Vân Du, huyện Thạch Thành, di tích thắng cảnh Phố Cát là một trong những trung tâm thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh lớn nhất cả nước. Đồng thời, cũng là nơi ghi nhiều dấu ấn trong lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc ta. Tuy nhiên, do tác động của thời gian và các yếu tố môi trường, di tích đang bị xuống cấp. Trước thực trạng đó, cấp ủy, chính quyền địa phương đã quan tâm đầu tư kinh phí và đang tiếp tục vận động nguồn xã hội hóa từ cộng đồng để bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị của di tích, gắn với phát triển du lịch trên địa bàn.

Lễ động thổ và phát động tu bổ, tôn tạo di tích Đình - Chùa làng Bùi

Lễ động thổ và phát động tu bổ, tôn tạo di tích Đình - Chùa làng Bùi

11:00 , 28/05/2025

Tại huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, Công ty Cổ phần Tập đoàn Danko (Danko Group) vừa phối hợp cùng UBND xã Quảng Giao tổ chức Lễ động thổ và phát động công đức tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử văn hoá Đình - Chùa làng Bùi giai đoạn 2025 - 2030. Đây là một công trình văn hóa tâm linh mang đậm dấu ấn lịch sử văn hoá vùng đất xứ Thanh.

Hoằng Hoá: Phát huy công năng sử dụng của thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở

Hoằng Hoá: Phát huy công năng sử dụng của thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở

19:10 , 27/05/2025

Ngày 27/5/2025, tại UBND xã Hoằng Lộc, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá tổ chức hướng dẫn các chương trình, mô hình hoạt động tại nhà văn hoá, khu thể thao thôn, phố trên địa bàn huyện Hoằng Hoá.

Miền Tây xanh

Miền Tây xanh

15:15 , 26/05/2025

Từ độ cao của gió, miền Tây xứ Thanh hiện ra như một dải lụa xanh mềm mại, vắt ngang qua những tầng mây, tầng núi, tạo thành bức phông nền kỳ vĩ cho một vùng biên viễn đầy thơ mộng và huyền bí.

Hội Di sản Văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa  đúc trống đồng tặng tỉnh Cà Mau

Hội Di sản Văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa đúc trống đồng tặng tỉnh Cà Mau

19:46 , 25/05/2025

Sáng 25/5, tại xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa, Hội Di sản Văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa đã tổ chức nghi lễ đúc trống đồng bằng phương pháp thủ công truyền thống để tặng tỉnh Cà Mau. Bà Lê Thị Nhung, Ủy viên Ban Thường vụTỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Cà Mau và đại diện lãnh đạo Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND, Văn phòng UBND tỉnh, Sở văn hóa-Thể thao và Du lịch hai tỉnh Thanh Hóa, Cà Mau tham dự nghi lễ.