ĐÀI PHÁT THANH VÀ TRUYỀN HÌNH THANH HÓA

Thanh Hoa Radio and Television
Đường dây nóng: 0237 3721150

Thi vào lớp 10: Phương pháp ôn thi môn Ngữ văn hiệu quả

Kỳ thi vào lớp 10 đang sắp sửa diễn ra ở nhiều địa phương trên cả nước và đây là thời gian mà các sĩ tử cần có chiến thuật ôn luyện hợp lý và hiệu quả để có thể có được kết quả tốt nhất.

21/05/2021 10:07

Cô Nguyễn Đức Tâm An, giáo viên Ngữ văn của Trường THCS Ngô Sĩ Liên (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) cho hay, trong bối cảnh dịch Covid-19, các sĩ tử khối 9 cũng chuyển sang hình thức ôn tập online nhưng hoàn toàn có thể tận dụng thời gian được ở nhà nhiều để dồn sức cho hành trình về đích của mình.

Đọc lại, đọc sâu các văn bản văn học

Theo cô Tâm An, nhiều sĩ tử trong thời gian này có tâm lí “cuống”, mua ê hề những sách tham khảo, sách nâng cao,… Thực ra không nên ôm đồm đọc mở rộng trong thời điểm nước rút này, bởi dễ dẫn đến đuối sức.

Một nguy cơ nữa là những cách lí giải, bình giảng khác nhau cho cùng một câu thơ dẫn đến người học bị “tẩu hỏa nhập ma”, “đẽo cày giữa đường”, thấy ai nói cũng đúng mà thực chất lại không biết chắt lọc kiến thức nào là quan trọng, cần thiết.

Vì vậy trong thời gian này, các em nên đọc lại từng văn bản trong phạm vi ôn tập, đọc sâu, suy ngẫm cho ngấm. Vừa đọc, học sinh vừa dùng bút nhấn dòng tô đậm các chi tiết đặc sắc để ghi nhớ dẫn chứng phục vụ cho việc phân tích.

Thi vào lớp 10: Phương pháp ôn thi môn Ngữ văn hiệu quả
Cô Nguyễn Đức Tâm An, giáo viên Ngữ văn của Trường THCS Ngô Sĩ Liên (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội)

Ví dụ với tác phẩm truyện, nếu lần đọc đầu tiên khi học giống như “làm quen” với các nhân vật, thì ở lần đọc sâu này, các em được gặp lại, “ngắm nhìn” từng gương mặt, từ đó nảy sinh cảm xúc để hiểu hơn về tác phẩm.

Đối với văn xuôi, các em cần đọc để nhớ được hệ thống nhân vật, tình huống truyện, nội dung cơ bản, những nghệ thuật nổi bật (miêu tả ngoại hình, miêu tả diễn biến tâm lí, giọng điệu, ngôn ngữ độc thoại nội tâm,…).

Đối với thơ, cần đọc để nắm được mạch cảm xúc, những biện pháp tu từ nổi bật, tình cảm, tư tưởng của tác giả thể hiện qua bài thơ.

Các em cũng nên chú ý phát hiện và gạch chân những yếu tố Tiếng Việt xuất hiện trong văn bản, ví dụ khi đọc lại Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng, các em phát hiện được thành phần biệt lập tình thái “có lẽ” trong câu văn “Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi”, hoặc phát hiện thành phần khởi ngữ “làm khí tượng” trong câu “Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ” (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa), đừng ngần ngại gạch chân và chú thích thêm vào sách để khắc sâu kiến thức.

Việc đọc sâu cũng giúp các em có thể lắng lại để tạo những liên tưởng về lẽ sống, tư tưởng, rất tốt để tạo được chiều sâu khi viết nghị luận xã hội.

Biết hệ thống hóa kiến thức

Với kiến thức Tiếng Việt, các em nên lập hoặc sưu tầm bảng tóm tắt kiến thức cơ bản, đơn giản như sau:

Thi vào lớp 10: Phương pháp ôn thi môn Ngữ văn hiệu quả
Thi vào lớp 10: Phương pháp ôn thi môn Ngữ văn hiệu quả

Các em nên ôn thật kĩ với những chủ đề được học trong lớp 9 như Các phương châm hội thoại, Khởi ngữ, Các thành phần biệt lập,… Đọc và ôn lại các kiến thức Tiếng Việt ở lớp dưới thông qua các bài Tổng kết về từ vựng, Tổng kết về ngữ pháp, khi ôn nên chú ý kiểu bài nhận biết và vận dụng khi viết đoạn văn nghị luận văn học.

Xác định những vấn đề thường được khai thác trong đề thi Văn vào lớp 10

Đề thi thường có 2 phần: phần khai thác văn bản đọc hiểu trong SGK và phần đọc hiểu ngữ liệu mở rộng toàn cấp và ngoài chương trình. Nội dung câu hỏi thường là:

- Nhận diện tên tác phẩm (0.5 điểm), tên tác giả (0.5 điểm), hoàn cảnh sáng tác (0.5 – 1.0 điểm), phương thức biểu đạt chính (0.5 điểm)

- Giải thích ý nghĩa từ ngữ (0.5 điểm), một hình ảnh, ý nghĩa nhan đề tác phẩm (1.0 điểm)

- Chỉ ra người kể chuyện, ngôi kể, tác dụng của việc lựa chọn ngôi kể (1.0 điểm)

- Trình tự của mạch cảm xúc trong các tác phẩm thơ. (0.25 – 0.75 điểm)

- Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đã học (so sánh, nhân hoá, ẩn dụ, hoán dụ, điệp ngữ, nói giảm nói tránh…) (1 điểm)

- Tìm những văn bản, chép các câu thơ có nét tương đồng (hình ảnh, hoàn cảnh sáng tác, hình tượng, chủ đề…) (0.5 – 1.0 điểm)

- Nêu tình huống truyện, tác dụng của tình huống truyện… (1.0 điểm)

- Nhận diện đối thoại – độc thoại – độc thoại nội tâm. (0.5 – 1.0 điểm)

- Lời dẫn trực tiếp – Lời dẫn gián tiếp. (0.5 – 1.0 điểm)

- Hoàn cảnh sống, làm việc… của nhân vật. (0.5 – 1.0 điểm)

- Vẻ đẹp của nhân vật (phẩm chất, tâm hồn…) (0.5 – 1.5 điểm)

- Ý nghĩa của các chi tiết, hình ảnh, câu nói…; lí giải được nguyên nhân dẫn đến những tâm trạng, cảm xúc của nhân vật. (0.5 – 1.0 điểm)

- Xác định các kiểu câu, các thành phần biệt lập (phụ chú, cảm thán, tình thái, gọi – đáp), khởi ngữ… (0.5 – 1.0 điểm)

- Nhận diện các phép liên kết trong đoạn văn (0.5 điểm)

- Từ láy, từ ngữ phủ định, từ địa phương… (0.5 – 1.0 điểm)

- Đoạn văn nghị luận xã hội (1/2 – 2/3 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ về những vấn đề gần gũi với cuộc sống hiện tại từ đó có những liên hệ cần thiết. (1.5 – 2.0 điểm)

- Đoạn văn nghị luận văn học (10 – 15 câu, theo các kiểu lập luận tổng - phân - hợp, diễn dịch, quy nạp, tích hợp các yêu cầu tiếng Việt: câu ghép, câu bị động, các phép liên kết câu, các thành phần biệt lập…) trình bày cảm nhận về một đoạn thơ (bài thơ) hoặc nhân vật trong tác phẩm văn xuôi… (3.5 – 4.0 điểm)

Nắm được những vấn đề cơ bản nêu trên ở mỗi văn bản đọc hiểu, các em sẽ chủ động hơn trong việc rà soát lại những kiến thức còn chưa vững.

Ôn tập kết hợp luyện đề, rèn kĩ năng làm bài

Khi luyện làm đề, các em có thể nhận ra những xu hướng ra đề những năm gần đây, tránh ôn lan man không hiệu quả mà lại được mài giũa kĩ năng làm bài khi luyện đề.

Rèn đọc đề: xác định những câu, từ ngữ chứa yêu cầu về nội dung và cách thức làm bài (trả lời cho câu hỏi: Đề yêu cầu làm gì và làm bằng cách nào?). Trong kĩ năng đọc đề, quan trọng nhất chính là đọc đề viết đoạn.

Ví dụ:

Trước khi viết, các em cần xác định yêu cầu kiểu đoạn (đoạn tổng phân hợp hay diễn dịch, quy nạp?), viết câu văn khái quát chủ đề đoạn theo yêu cầu, xác định mục tiêu về nội dung (đề giải quyết đề bài đó, cần có những ý gì và sắp xếp như thế nào?). Nên lập dàn ý chi tiết đến từng dẫn chứng, dẫn chứng phải tiêu biểu, chọn lọc sao cho sát nhất với vấn đề nghị luận. Dẫn chứng chỉ được tính điểm khi các em kết hợp tái hiện và phân tích, đánh giá, ví dụ: chi tiết này chứng tỏ tính cách nào ở nhân vật… Từ đó các em có thể tìm được những lời văn bình luận cho phù hợp. Với nghị luận xã hội, các em không sử dụng dẫn chứng nhân vật văn học để làm sáng tỏ cho vấn đề thực tiễn của đời sống.

 
Thi vào lớp 10: Phương pháp ôn thi môn Ngữ văn hiệu quả
Cô Nguyễn Đức Tâm An, giáo viên Ngữ văn cùng các học sinh khối 9 của Trường THCS Ngô Sĩ Liên (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội).

Phần nghị luận xã hội, các em không nên “ôn tủ”, tuy nhiên nên lưu ý ôn để giải quyết thuần thục được những vấn đề cơ bản về tư tưởng đạo lí (như tình yêu thương, sự sẻ chia, lòng yêu nước, lòng biết ơn,…), về hiện tượng đời sống (như bạo lực học đường, sử dụng mạng xã hội, chọn cách thần tượng, sự vô cảm,…)

Tuy nhiên, hãy dành sự quan tâm tới những vấn đề liên quan trực tiếp, thiết thân với các em khi ở ngưỡng cửa trưởng thành. Đó có thể là vai trò của những nguyên tố dẫn tới thành công (ý chí, nghị lực, sự chăm chỉ, sáng tạo, kiên trì, khiêm tốn,…), ý thức trách nhiệm của công dân, ý nghĩa của lí tưởng sống, vai trò của ước mơ, mối quan hệ giữa cái “tôi” với cộng đồng, trách nhiệm với tài nguyên, môi trường,… Nhất là khi gắn những vấn đề đó với một tình thế cụ thể của dân tộc (cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, cuộc chiến chống Covid-19,…), thì vấn đề sẽ thu hẹp phạm vi và các em cần bàn luận tập trung hơn.

Cũng nên lưu ý dạng đề mở, đặt ra câu hỏi để thí sinh nêu quan điểm của mình, như: “Phải chăng hoàn cảnh khó khăn là cơ hội để khám phá khả năng của chính mình?”, “Phải chăng tuổi trẻ cần bước ra khỏi vùng an toàn của mình?”,…

Thanh Hùng/Vietnamnet

 

Ý kiến bạn đọc

Xem thêm bình luận

Đọc thêm

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025: Còn nhiều việc phải làm, tuyệt đối không chủ quan

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025: Còn nhiều việc phải làm, tuyệt đối không chủ quan

16:02 , 29/04/2025

(Chinhphu.vn) - Sáng nay (29/4), tại trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Thành Long đã có cuộc làm việc với Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác chuẩn bị kỳ thi tốt nghiệp Trung học phổ thông (THPT) năm 2025.

Ngọc Lặc: Nộp tổng số tiền 4,2 tỉ đồng để khắc phục tuyển sinh sai

Ngọc Lặc: Nộp tổng số tiền 4,2 tỉ đồng để khắc phục tuyển sinh sai

18:03 , 28/04/2025

Trong giai đoạn từ năm học 2016 - 2017 đến năm học 2020 - 2021, huyện Ngọc Lặc có tổng số 81 học sinh tuyển sai đối tượng vào trường Phổ thông Dân tộc nội trú THCS Ngọc Lặc, với tổng kinh phí chi trả chế độ là hơn 4,7 tỉ đồng.

Thanh Hoá ban hành quy định về dạy thêm, học thêm

Thanh Hoá ban hành quy định về dạy thêm, học thêm

18:00 , 28/04/2025

UBND tỉnh Thanh Hoá vừa ban hành Quyết định số 40 Quy định về dạy thêm, học thêm trên địa bàn tỉnh, có hiệu lực từ ngày 6/5/2025 và thay thế Quyết định số 2381 ngày 27/7/2012 của UBND tỉnh ban hành Quy định về dạy thêm, học thêm trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Đảm bảo điều kiện  tổ chức bán trú cho học sinh mùa nắng nóng

Đảm bảo điều kiện tổ chức bán trú cho học sinh mùa nắng nóng

09:36 , 28/04/2025

Tình hình nóng gay gắt với nền nhiệt cao khiến cho các loại thực phẩm rất dễ bị hư hỏng, tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm tại các bếp ăn cho học sinh. Cùng với đó, việc tổ chức bán trú trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt cũng tăng nguy cơ khiến học sinh mắc các bệnh mùa hè. Do đó, ngay từ đầu mùa, nhiều trường học trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá đã chủ động rà soát, cải tạo cơ sở vật chất, điều chỉnh lịch bán trú để phù hợp với điều kiện thời tiết nắng nóng.

Lan toả phong trào nhảy dân vũ trong trường học

Lan toả phong trào nhảy dân vũ trong trường học

08:59 , 28/04/2025

Sôi động, trẻ trung, tràn đầy năng lượng... những điệu nhảy dân vũ đã và đang trở thành điểm nhấn đầy ấn tượng tại các trường học ở thành phố Thanh Hóa. Đây không chỉ là hoạt động ngoại khóa, mà còn là nhịp cầu kết nối thầy trò, bạn bè – và là cách các em học sinh lan tỏa năng lượng tích cực sau giờ học căng thẳng."

Sôi nổi các hoạt động hướng đến ngày 30/4 tại các trường học

Sôi nổi các hoạt động hướng đến ngày 30/4 tại các trường học

09:43 , 27/04/2025

Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 – 30/4/2025), các trường học trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức nhiều hoạt động đặc sắc để tri ân những hy sinh của các thế hệ cha ông, tự hào về truyền thống yêu nước của dân tộc và phát huy giá trị lịch sử trong giai đoạn mới. Từ các buổi sinh hoạt dưới cờ đến các hội thi, hoạt động văn nghệ, các em học sinh đều tham gia một cách nhiệt tình, mang lại không khí sôi động và đầy ý nghĩa.

vnEdu Connect: Thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số ngành giáo dục và đào tạo

vnEdu Connect: Thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số ngành giáo dục và đào tạo

09:05 , 27/04/2025

Là một trong những giải pháp tiêu biểu góp phần thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số ngành giáo dục và đào tạo Việt Nam, ứng dụng kết nối nhà trường và phụ huynh – vnEdu Connect của Tập đoàn VNPT đang ngày càng được nhiều trường học và phụ huynh trên cả nước tin tưởng lựa chọn.

Việt Nam giành 6 huy chương Vàng thi Olympic Giao lưu Toán học Turkmenistan

Việt Nam giành 6 huy chương Vàng thi Olympic Giao lưu Toán học Turkmenistan

08:59 , 27/04/2025

Thông tin từ Bộ Giáo dục và Đào tạo, đoàn Việt Nam tham dự sân chơi toán học quốc tế tại Turkmenistan giành kết quả xuất sắc với 6/6 học sinh đạt huy chương vàng.

Festival kinh tế năm 2025

Festival kinh tế năm 2025

18:15 , 26/04/2025

Tối 26/4, Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh Trường Đại học Hồng Đức tổ chức Festival kinh tế năm 2025 với chủ đề “Kinh tế xanh”.

Khơi dậy sáng tạo qua giáo dục STEM

Khơi dậy sáng tạo qua giáo dục STEM

15:19 , 25/04/2025

Giữa không gian xanh mát của Công viên Hội An (Thành phố Thanh Hóa), hàng trăm em học sinh tiểu học đã có một ngày trải nghiệm đầy lý thú và sáng tạo cùng chương trình “Nhà thám hiểm nhí – Hành trình về phố cổ Hội An” do Trường Tiểu học, THCS và THPT Vinschool Star City tổ chức. Đây không chỉ là một hoạt động ngoại khóa, mà còn là “lớp học đặc biệt” đưa các em bước vào thế giới STEM – nơi kiến thức khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học được lồng ghép một cách sinh động qua những trạm khám phá, thí nghiệm, xây dựng và tư duy logic.