Ứng dụng công nghệ trong nuôi cấy giống cây lâm nghiệp

Nuôi cấy mô tế bào thực vật là tổng hợp những kỹ thuật được sử dụng để duy trì và nuôi cấy các tế bào, mô hoặc cơ quan thực vật trong điều kiện vô trùng trên môi trường nuôi cấy giàu dinh dưỡng với những thành phần đã xác định. Với công nghệ này sẽ tạo ra những giống cây trồng được trẻ hóa, khỏe, sạch bệnh.  Giống cây nuôi cấy mô được tạo ra với số lượng lớn, có độ đồng đều cao và giữ nguyên vẹn đặc tính sinh học của cây bố mẹ. Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn, phòng phân tích và thí nghiệm - Viện Nông nghiệp Thanh Hóa đã tổ chức nghiên cứu, triển khai và ứng dụng quy trình nuôi cấy mô cây Keo lai.

Để có những cây giống đồng đều, đảm bảo chất lượng bằng phương pháp nuôi cấy mô thì khâu chọn cây mẹ để làm nguyên liệu nhân giống đặc biệt quan trọng. Chính vì vậy, đội ngũ kỹ thuật viên tại Viện nông nghiêp Thanh Hóa đã chọn những chồi Keo khỏe mạnh và không có sâu bệnh để làm giống nuôi cấy. Vật liệu nuôi cấy mô cây keo lai ban đầu là các chồi dài 10 - 15 cm được lấy từ cây mẹ 6 tháng đến 1 năm tuổi vào buổi sáng các ngày nắng, sau đó được rửa sạch bằng nước cất vô trùng và cồn 70% trong 30 giây. Mẫu nuôi cấy mô được nuôi trong điều kiện nhiệt độ phòng thí nghiệm từ 10- 25 độ C, ánh sáng được duy trì từ 10 - 12h, đảm bảo độ thoáng khí cho mẫu phát triển.  Giống cây keo lai nuôi cấy mô được nuôi dưỡng và tăng trưởng trong ống nghiệm cho đến lúc đủ tiêu chuẩn về chiều cao, rễ lá phát triển hoàn chỉnh sẽ được đưa ra ngoài vườn ươm tiến hành giâm hom ngoài thực địa. Do được áp dụng nghiêm ngặt quy trình sản xuất theo công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật nên khi đưa ra trồng rừng, cây keo lai ít bị sâu bệnh, sinh trưởng và phát triển nhanh, tỷ lệ sống đạt 100%.  

Bà Hồ Thị Quyên, Kỹ thuật viên phòng Phân tích thí nghiệm- Viện nông nghiệp Thanh Hóa cho biết: "Các kỹ thuật viên tuân thủ các quy trình trong phòng thí nghiệm, các thao tác tỷ mỷ, cẩn thận,cho ra các cây giống chất lượng".

Keo lai nuôi cấy mô khi trồng ngoài thực địa, cây sinh trưởng và phát triển nhanh, thân thường lên thẳng, ít phân cành, không chẻ thân, chịu được gió mạnh, ít đổ ngã. Với các đặc tính ưu việt này, giống keo lai nuôi cấy mô đang được Công ty cổ phần giống lâm nghiệp Thanh Hóa ươm trồng hàng năm khoảng 3 triệu cây, chiếm 50% thị phần cây giống ra thị trường.  

Để đảm bảo nguồn giống đạt chuẩn, nhà giâm hom và nhà lưới huấn luyện cây giống ngoài thực địa được công ty làm bằng  khung sắt chống gỉ, có hệ thống lưới che điều tiết ánh sáng, tưới phun sương tạo ẩm. Các hệ thống điều tiết khí hậu môi trường nuôi dưỡng cây giống được điều khiển bán tự động hoặc tự động hoàn toàn. Việc phòng trừ sâu bệnh được chú trọng ngay từ khi mới gieo ươm và trong suốt thời gian chăm sóc. Tại vườn ươm, tất cả các lô cây giống đều có biển tên rõ ràng, sổ nhật ký theo dõi từng lô, từng luống, tạo thuận lợi cho cơ quan chức năng quản lý, giám sát và cấp giấy chứng nhận nguồn gốc cây giống.

Ông Lê Như Viện, Kỹ sư lâm nghiệp, Công ty cổ phần giống lâm nghiệp Thanh Hóa cho biết thêm: "Tuân thủ mọi biện pháp khi nhập cây giống về vườn ươm; nhập giống của các viện nghiên cứu đầu ngàng về giống lâm nghiệp, có kiểm nghiệm của cơ quan chuyên môn".

Ông Trịnh Văn Đông, Kỹ thuật viên, Công ty cổ phần giống lâm nghiệp Thanh Hóa chia sẻ: "Quá trình chăm sóc, luyện cây giống ngoài thực địa cần thao tác cẩn thận, kỹ thuật viên sử dụng thành thạo các thiết bị công nghệ hiện đại để chăm sóc vườn ươm".

Mỗi năm, tỉnh Thanh Hoá phấn đấu trồng mới 10 nghìn ha rừng và trên 7 triệu cây phân tán. Các địa phương và Ban quản lý rừng trên địa bàn tỉnh cần khoảng 22 triệu cây giống để thực hiện trồng rừng theo kế hoạch. Theo đó, việc ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong nuôi cấy mô cây keo lai đã và đang tạo ra cây giống có chất lượng cao, số lượng lớn, đáp ứng yêu cầu cơ cấu lại ngành lâm nghiệp. Qua khảo sát trồng rừng bằng giống Keo lai cấy mô cho sản lượng gỗ đạt từ 200 - 250m³ gỗ/ha, trong khi năng suất của Keo lai giâm hom chỉ đạt từ 130 - 150m³/ha. Với chi phí đầu tư trồng là tương đương nhưng về hiệu quả kinh tế thì trồng rừng Keo lai cấy mô đạt từ 160 - 200 triệu đồng/ha, cao hơn 100 triệu đồng so với rừng Keo lai giâm hom.

Cây Keo lai được xác định là một trong những cây trồng chủ lực  mũi nhọn được ưu tiên trong đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Thanh Hóa, với mục tiêu chính là nâng cao hiệu quả kinh tế của rừng trồng theo hướng tạo nguồn nguyên liệu tập trung, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến gỗ xuất khẩu, gắn mô hình trồng rừng thâm canh gỗ lớn với chế biến và tiêu thụ sản phẩm.