Xử lý nghiêm sai phạm của Quỹ tín dụng nhân dân xã Hoằng Trinh, huyện Hoằng Hóa

Trước khi bị bắt, Lê Thị Thanh là thủ quỹ của Quỹ tín dụng nhân dân Hoằng Trinh, huyện Hoằng Hóa. Trong thời gian từ tháng 4/2011 đến tháng 5/2016. Lợi dụng sự lỏng lẻo của lãnh đạo và các bộ phận của Quỹ tín dụng nhân dân Hoằng Trinh, Lê Thị Thanh đã thu tiền của khách hàng đến giao dịch nhưng không nộp vào Quỹ mà chiếm đoạt để sử dụng vào mục đích cá nhân;  tự ý sử dụng Giấy CNQSDĐ của người khác để lập hồ sơ vay vốn và chiếm đoạt, nâng khống giá trị tài sản đảm bảo vay tiền của Quỹ. Tổng số tiền mà Lê Thị Thanh đã gây thiệt hại cho Quỹ tín dụng nhân dân Hoằng Trinh là hơn 14,3 tỉ đồng, trong đó số tiền mà Thanh lừa đảo chiếm đoạt là gần 7,4 trỉ đồng. Ngày 7/12/2017, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra Quyết định khởi tố bị can đối với Lê Thị Thanh về 2 tội: “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” theo Điều 139 và Điều 140 của Bộ luật hình sự. 5 cá nhân khác nguyên là lãnh đạo và cán bộ của Quỹ tín dụng nhân dân Hoằng Trinh cũng bị khởi tố về tội “Vi phạm quy định cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”. Ngày 30/10/2018, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã ra Quyết định truy tố bị can Lê Thị Thanh và 5 người khác về các tội danh như trên ra Tòa án nhân dân tỉnh để xét xử.   

Những giọt nước mắt hối hận của Lê Thị Thanh tại trại tạm giam công an tỉnh Thanh Hóa giờ đây đã quá muộn. Tới đây, một bảo án nghiêm khắc sẽ được tuyên về hành vi phạm tội đối với Lê Thị Thanh. Nhưng những tội lỗi mà Thanh gây ra đã để lại những hậu quả vô cùng nặng nề cho các khách hàng là nạn nhân, cho hoạt động của hệ thống các Quỹ tín dụng nhân dân đang hoạt động.

Quỹ tín dụng nhân dân Hoằng Trinh những ngày sau khi xảy ra những sai phạm của cán bộ Quỹ luôn trong tình trạng vắng lặng, đìu hiu. Không một bóng dáng khách hàng đến giao dịch. Hoạt động của Quỹ giờ đây chỉ còn mỗi nhiệm vụ thu nợ để thanh toán các khoản tiền gửi trong nhân dân.

Từ một Quỹ có số huy động tiền gửi lên đến 90 tỉ đồng lúc cao điểm giờ đây chỉ còn 6,6 tỉ đồng. Sau sự việc của Lê Thị Thanh, người dân ồ ạt rút tiền khỏi Quỹ, trong khi khoản nợ xấu hơn 14 tỉ đồng mà Thanh gây ra rất khó thu hồi đã đẩy Quỹ tín dụng nhân dân Hoằng Trinh vào trạng thái tê liệt, hoạt động cầm cự.

Từ vụ việc ở Quỹ tín dụng nhân dân Hoằng Trinh và một số Quỹ tín dụng nhân dân trên địa bàn tỉnh đã xảy ra sai phạm trong thời gian qua, có thể thấy những sai phạm xảy ra ở loại hình tín dụng này chủ yếu do trình độ chuyên môn nghiệp vụ của lãnh đạo, cán bộ tín dụng còn hạn chế. Theo quy định, chỉ các chức danh Chủ tịch HĐQT, giám đốc, trưởng ban kiểm soát nội bộ mới bắt buộc phải có trình độ đào tạo trung cấp chuyên ngành kinh tế, tài chính, ngân hàng. Những người còn lại không yêu cầu bắt buộc về trình độ chuyên môn. Như tại quỹ tín dụng nhân dân Hoằng Trinh, tại thời điểm xảy ra sai phạm, trong 11 cán bộ chỉ 1 người được đào tạo đại học chính quy, còn lại đều là trình độ trung cấp, một số người đang theo học đại học tại chức.

Bên cạnh đó, việc tuân thủ các quy định của pháp luật tại một số quỹ chưa thực sự nghiêm túc, vẫn còn tình trạng cán bộ tín dụng trực tiếp nhận tiền của khách hàng, giao dịch không diễn ra tại trụ sở quỹ, nên khách hàng không nhận được biên lai thu tiền. Điều này dễ đến tình trạng cán bộ tín dụng chiếm đoạt tiền gửi của khách hàng. Việc thực hiện cho vay tại một số quỹ thực hiện không đúng quy trình, đánh giá năng lực khách hàng, phương án kinh doanh đơn giản, chưa đủ cơ sở nhưng vẫn cho vay

Khả năng tự kiểm soát của một số quỹ còn hạn chế. Một số trường hợp, những sai phạm, hoặc biểu hiện sai phạm của cán bộ quỹ diễn ra trong thời gian dài nhưng ban quản lý quỹ không phát hiện ra, dẫn đến sự việc kéo dài, gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa hiện có 67 quỹ tín dụng nhân dân đóng trên 17 huyện, thị, thành phố với địa bàn hoạt động là 247 xã, phường, thị trấn. Tính đến 31/12/2017, tổng số thành viên của các Quỹ tín dụng trên địa bàn tỉnh là gần 107 nghìn, tăng hơn 2,7 nghìn thành viên so với cùng kỳ năm trước. Tổng nguồn vốn đạt 5.080 tỷ đồng, tổng dư nợ đạt 4,2 nghìn tỉ đồng, tăng 5% so với cùng kỳ năm trước, chênh lệch thu chi đạt 44 tỉ đồng. Vì vậy, đối với loại hình quỹ tín dụng này cần có sự quản lý chặt chẽ, đảm bảo quy định của pháp luật

Trên thực tế, hoạt động của Quỹ tín dụng nhân dân tại các địa phương đã góp phần đẩy lùi nạn tín dụng đen, giúp người dân có cơ hội tiếp cận nguồn vốn xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế. Tuy nhiên, hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân cũng đang bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém, tiềm ẩn rủi ro. Những hạn chế, yếu kém này của hệ thống quỹ tín dụng nhân dân rất cần được các cơ quan chức năng có giải pháp tháo gỡ, giám sát các quỹ này hoạt động  đúng pháp luật, an toàn, hiệu quả, hỗ trợ các hộ dân phát triển kinh tế, ổn định tình hình tại các địa phương.

Lan Phương – Văn Tráng