Bảo tồn và phát triển nghề dệt truyền thống gắn với du lịch cộng đồng
(TTV) - Hiện nay tại nhiều địa phương, việc bảo tồn và phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống còn gặp nhiều khó khăn do thói quen sử dụng vải dệt công nghiệp và quần áo may sẵn. Một số vùng dân tộc thiểu số như người Thổ ở huyện Như Xuân, người Khơ - mú ở huyện Mường Lát và một số vùng người Mường ở miền núi thấp, nghề dệt thổ cẩm gần như đã bị mai một. Vì vậy, nghề dệt thổ cẩm gắn với du lịch cộng đồng đang được các ngành, các địa phương quan tâm, có nhiều giải pháp phục dựng, bảo tồn và phát triển.
![]() |
![]() |
![]() |
|
Là người có nhiều kinh nghiệm trong nghề dệt thổ cẩm truyền thống, chị Hà Thị Dung ở xã Lũng Niêm, huyện Bá Thước luôn cần mẫn với nghề của các bà, các mẹ để lại. Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu sử dụng trong gia đình, sản phẩm thổ cẩm của chị Dung còn được nhiều homestay và khách du lịch biết đến với tính đa dạng và màu sắc bắt mắt, tiện dụng. Có thế nói, nhờ sự phát triển của hoạt động du lịch cộng đồng, những mặt hàng dệt thổ cẩm tại các thôn, bản ở Bá Thước từ chỗ chỉ phục vụ cuộc sống sinh hoạt của đồng bào dân tộc nay dần trở thành sản phẩm thương mại.
![]() Bà Hà Thị Dung, xã Lũng Niêm, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa: Chúng tôi luôn luôn tìm hiểu để thay đổi các mẫu mã phù hợp với thị hiếu của khách du lịch, trong đó đặc biệt là về mầu sắc, hình dáng sản phẩm, váy thổ cẩm cũng cần phải được thiết kế hiện đại, dễ mặc. |
Tuy nhiên, hiện nay tại nhiều địa phương, việc bảo tồn và phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống còn gặp nhiều khó khăn do thói quen sử dụng vải dệt công nghiệp và quần áo may sẵn. Một số vùng dân tộc thiểu số như người Thổ ở huyện Như Xuân, người Khơ - mú ở huyện Mường Lát và một số vùng người Mường ở miền núi thấp, nghề dệt thổ cẩm gần như đã bị mai một, đồng bào chỉ mua trang phục truyền thống may sẵn tại các địa phương khác để mặc vào các ngày lễ tết. Vì vậy, nghề dệt thổ cẩm gắn với du lịch cộng đồng đang được các ngành, các địa phương quan tâm, có nhiều giải pháp phục dựng, bảo tồn và phát triển.
Dân tộc Thổ ở Thanh Hoá sinh sống chủ yếu trên địa bàn huyện Như Xuân, chiếm tỷ lệ rất ít so với các dân tộc thiểu số khác ở xứ Thanh. Hiện nay, nghề dệt vải gần như biến mất trong cuộc sống của người Thổ, chỉ còn một số người già là còn giữ được một số bộ trang phục truyền thống cũ. Trong chương trình phát triển du lịch cộng đồng, huyện Như Xuân đã lựa chọn làng dân tộc Thổ Thấng Sơn trước kia và khu phố Thấng Sơn, thị trấn Yên Cát ngày nay làm điểm du lịch cộng đồng gắn với danh thắng Đền Thi và lễ hội đâm trâu tế thần.
![]() |
![]() |
![]() |
|
Mới đây Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa phối hợp với UBND huyện Như Xuân tổ chức khóa tập huấn về phương pháp bảo tồn, phát huy nghề thủ công, nghệ thuật thêu hoa văn trên trang phục truyền thống dân tộc Thổ để phục vụ phát triển du lịch cộng đồng. Tham gia khóa tập huấn có 80 học viên là các nghệ nhân, già làng, trưởng bản, hộ gia đình đã và đang tham gia nghề dệt thổ cẩm, thanh niên là người dân tộc Thổ sinh sống trên địa bàn huyện Như Xuân. Học viên được các báo cáo viên trung ương, các nhà nghiên cứu về văn hóa dân tộc Thổ truyền đạt ngắn gọn, dễ hiểu về nguồn gốc, cách thức bảo tồn, lưu giữ trang phục truyền thống của người Thổ; cách thức xây dựng thương hiệu, sản phẩm du lịch từ loại hình trang phục truyền thống; đồng thời được các nghệ nhân có nhiều kinh nghiệm hướng dẫn thực hành nghề dệt và nghệ thuật thêu hoa văn, may áo và mặc trang phục truyền thống của dân tộc Thổ.
![]() |
Ngoài ra, các giảng viên cũng hướng dẫn cụ thể cách thức khai thác nghề dệt gắn với phát triển du lịch theo quy trình khép kín từ trồng bông, dệt vải cho tới trưng bày, giới thiệu sản phẩm. Chị em phụ nữ còn được thực hành kỹ năng dệt, thêu hoa văn trên trang phục truyền thống, đặc biệt là đối với các motip hoa văn cổ điển; kỹ năng may, quy chuẩn trang phục truyền thống, kỹ năng tuyên truyền, giới thiệu giá trị, ý nghĩa trang phục Thổ cũng như cách thức quảng bá, tạo sản phẩm du lịch từ trang phục truyền thống.
![]() Phó Giáo sư - Tiến sĩ Bùi Thanh Thủy, Trưởng khoa Du lịch, Đại học Văn hóa Hà Nội: Chúng ta phải hỗ trợ bà con từng bước, đầu tiên là chúng ta phải có tất cả các dụng cụ làm nghề, sau đó là tái tạo lại các vùng nguyên liệu vốn bị mất đi, tiếp theo sẽ truyền dạy các nghề dệt cho bà con, mở thêm các nghề như dệt may, thêu..v.v...để bà con từ những sản phẩm nghề truyền thống đó tạo ra các loại sản phẩm hàng hóa để phục vụ cho du khách. |
![]() Ông Lê Đình Huấn, Chủ tịch UNBD thị trấn Yên Cát, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa: Chúng tôi xác định việc mở lớp dệt thổ cẩm cho đồng bào dân tộc Thổ là bước tiền đề quan trọng để phát triển nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào dân tộc Thổ. Chúng tôi sẽ tiếp tục tăng cường các lớp tập huấn, đào tạo để các nghệ nhân có thể truyền nghề cho thế hệ con cháu sau này. |
Xã Thạch Lâm, huyện Thạch Thành có khu du lịch thác Mây với vẻ đẹp độc đáo và kì vĩ, xung quanh có hệ thống rừng nguyên sinh. Các bản làng của đồng bào Mường nơi đây còn lưu giữ được gần như nguyên vẹn bản sắc văn hóa. Đặc biệt, khu du lịch này nằm cạnh Quốc lộ Hồ Chí Minh, gần với các điểm đến nổi tiếng của tỉnh Hòa Bình, nên những năm gần đây thu hút rất đông du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, trải nghiệm. Để góp phần phát triển nghề dệt truyền thống gắn với du lịch cộng đồng tại địa phương, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp với UBND huyện Thạch Thành tổ chức khóa học về phương pháp bảo tồn, phát huy nghề thủ công, nghệ thuật thêu hoa văn trên trang phục truyền thống của dân tộc Mường, thu hút gần 100 học viên tham gia.
![]() |
![]() |
![]() |
|
![]() |
|
Theo khảo sát của Phó Giáo sư - Tiến sĩ Bùi Thanh Thủy, Trưởng khoa Du lịch, Đại học Văn hóa Hà Nội, hoa văn thổ cẩm của người Mường nơi đây khá giống với hoa văn thổ cẩm của người Mường Hòa Bình: sắc nét và rực rỡ. Tuy nhiên nghề dệt thổ cẩm của người Mường ở xã Thạch Lâm đang có dấu hiệu bị mai một, đồng bào thường mua trang phục thổ cẩm của người Mường Hòa Bình để mặc, do đó việc tổ chức phục dựng và phát triển nghề dệt và thêu truyền thống sẽ góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch, thu hút đông du khách nước ngoài đến với khu du lịch thác Mây.
![]() |
Mặc dù đã trực tiếp thực hành nghề dệt thổ cẩm nhiều năm, nhưng đây là lần đầu tiên chị em các làng Mường ở xã Thạch Lâm, huyện Thạch Thành được các giảng viên là những nhà nghiên cứu văn hóa Mường cung cấp đầy đủ và chi tiết những nét độc đáo về nghệ thuật tạo hình hoa văn trên vài thổ cẩm, nhất là các mô tuýp hoa văn cổ điển còn lưu giữ được nguyên vẹn. Đó là nét tài hoa, là nhân sinh quan của người Mường về vũ trụ và cuộc sống của con người được gửi gắm trong từng vuông vải thổ cẩm. Nhiều phụ nữ trẻ đã được các nghệ nhân trong bản hướng dẫn thực hành kỹ năng dệt, thêu hoa văn trên trang phục truyền thống, cách kết hợp giữa áo váy và đồ trang sức của phụ nữ Mường ở từng lứa tuổi, phương thức sản xuất và bày bán các sản phẩm thổ cẩm cho du khách.
![]() |
Để bảo tồn và phát huy giá trị truyền thống của nghề dệt thổ cẩm gắn với phát triển du lịch, những năm qua, Sở văn hóa thể thao và du lịch Thanh Hóa đã phối hợp với các ngành, các tổ chức đoàn thể và chính quyền các địa phương hỗ trợ đào tạo, trao truyền nghề dệt thổ cẩm cho hàng nghìn học viên. Từ đó góp phần khôi phục và phát triển nghề thêu dệt thổ cẩm truyền thống gắn với đa dạng hóa các sản phẩm du lịch tại nhiều điểm du lịch sinh thái cộng đồng ở miền núi xứ Thanh./.
Mai Ngọc- Lê Quang- Quang Phú/Phóng sự CĐCM phát sóng 4.4-TTV
Bài viết cùng chuyên mục
Đọc thêm

Đại hội Câu lạc bộ hát Văn, hát Chầu văn tỉnh Thanh Hóa lần thứ 2
Ngày 1 tháng 6, tại TP Thanh Hóa, Câu lạc bộ hát Văn, hát Chầu văn tỉnh Thanh Hóa đã tổ chức Đại hội lần thứ 2, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Người kể chuyện Pù Luông xanh
Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông đang trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch sinh thái Việt Nam. Cùng với sự phát triển này, đội ngũ hướng dẫn viên bản địa đóng vai trò quan trọng, không chỉ kết nối du khách với thiên nhiên, mà còn góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống.

Biển quê Thanh
Thanh Hóa được thiên nhiên ban tặng đường bờ biển dài 102km, với nhiều bãi biển đẹp, thơ mộng và đang được đầu tư, khai thác mạnh mẽ trong những năm gần đây. Nhờ vậy, xứ Thanh đã trở thành điểm đến du lịch biển được nhiều du khách trong và ngoài tỉnh yêu thích, lựa chọn đặc biệt vào mỗi dịp hè.

Pù Luông “hút” khách mùa lúa chín
Hàng năm, cứ vào cuối tháng 5 và cuối tháng 10, những thửa ruộng bậc thang trong vùng lõi của khu du lịch Pù Luông, huyện Bá Thước bắt đầu chín rộ. Những cánh đồng lúa vàng rực rỡ, trải dài ôm ấp các triền núi xanh ngát trở thành bức tranh thủy mặc tuyệt đẹp của vùng cao. Vẻ đẹp hấp dẫn của ruộng bậc thang Pù Luông vào mùa lúa chín đã thu hút rất đông khách du lịch trong và ngoài nước đến thưởng ngoạn.

Nhiều trải nghiệm du lịch hấp dẫn tại Vườn quốc gia Bến En
Để khai thác có hiệu quả tiềm năng du lịch, Vườn quốc gia Bến En tập trung huy động mọi nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng, mở các tour tuyến thăm quan du lịch sinh thái kết hợp gia tăng các trải nghiệm để thu hút du khách trong nước và quốc tế, nhất là vào nghỉ dịp lễ và cao điểm mùa hè.

Chung tay bảo tồn, phát huy giá trị Di tích thắng cảnh Phố Cát
Nằm trên địa bàn thị trấn Vân Du, huyện Thạch Thành, di tích thắng cảnh Phố Cát là một trong những trung tâm thờ Thánh mẫu Liễu Hạnh lớn nhất cả nước. Đồng thời, cũng là nơi ghi nhiều dấu ấn trong lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc ta. Tuy nhiên, do tác động của thời gian và các yếu tố môi trường, di tích đang bị xuống cấp. Trước thực trạng đó, cấp ủy, chính quyền địa phương đã quan tâm đầu tư kinh phí và đang tiếp tục vận động nguồn xã hội hóa từ cộng đồng để bảo tồn, phục dựng và phát huy giá trị của di tích, gắn với phát triển du lịch trên địa bàn.

Lễ động thổ và phát động tu bổ, tôn tạo di tích Đình - Chùa làng Bùi
Tại huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, Công ty Cổ phần Tập đoàn Danko (Danko Group) vừa phối hợp cùng UBND xã Quảng Giao tổ chức Lễ động thổ và phát động công đức tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử văn hoá Đình - Chùa làng Bùi giai đoạn 2025 - 2030. Đây là một công trình văn hóa tâm linh mang đậm dấu ấn lịch sử văn hoá vùng đất xứ Thanh.

Hoằng Hoá: Phát huy công năng sử dụng của thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở
Ngày 27/5/2025, tại UBND xã Hoằng Lộc, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá tổ chức hướng dẫn các chương trình, mô hình hoạt động tại nhà văn hoá, khu thể thao thôn, phố trên địa bàn huyện Hoằng Hoá.

Miền Tây xanh
Từ độ cao của gió, miền Tây xứ Thanh hiện ra như một dải lụa xanh mềm mại, vắt ngang qua những tầng mây, tầng núi, tạo thành bức phông nền kỳ vĩ cho một vùng biên viễn đầy thơ mộng và huyền bí.

Hội Di sản Văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa đúc trống đồng tặng tỉnh Cà Mau
Sáng 25/5, tại xã Thiệu Trung, huyện Thiệu Hóa, Hội Di sản Văn hóa và Cổ vật Thanh Hoa đã tổ chức nghi lễ đúc trống đồng bằng phương pháp thủ công truyền thống để tặng tỉnh Cà Mau. Bà Lê Thị Nhung, Ủy viên Ban Thường vụTỉnh ủy, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Cà Mau và đại diện lãnh đạo Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND, Văn phòng UBND tỉnh, Sở văn hóa-Thể thao và Du lịch hai tỉnh Thanh Hóa, Cà Mau tham dự nghi lễ.
Bình luận
Thông báo
Bạn đã gửi thành công.