Bất cập trong quản lý khu di tích lịch sử Quốc gia Am Tiên

Quyết định số 2060 ngày 17/6/2013 của UBND tỉnh Thanh Hóa về việc quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh trên địa bàn tỉnh phân cấp rõ: đối với các di tích cấp Quốc gia, UBND tỉnh giao cho UBND các huyện, thị xã, thành phố trực tiếp quản lý. Thế nhưng, nhiều năm qua, tại khu di tích Điểm khởi nghĩa Bà Triệu (gồm Núi Nưa - Đền Nưa - Am Tiên), mọi hoạt động của đền đều do thủ từ đảm nhiệm, còn chính quyền địa phương và lực lượng chức năng phối hợp đảm bảo an ninh trật tự, phân luồng giao thông trong dịp cao điểm.

Thiếu hụt Ban Quản lý dẫn đến tình trạng thiếu chuyên nghiệp trong công tác tổ chức các hoạt động văn hóa, tâm linh tại đền Nưa và đền Am Tiên. Dù nổi tiếng là huyệt đạo thiêng của cả nước, nhưng mãi đến năm 2019, lễ hội Đền Nưa - Am Tiên với các nghi thức truyền thống, như: rước nước, rước kiệu, lập đàn tế… mới chính thức được phục dựng theo hướng vừa tôn trọng các giá trị truyền thống, vừa lồng ghép các hoạt động giao lưu văn hóa, thể thao, trở thành điểm nhấn của di tích để thu hút du khách thập phương.

Ông Lê Bật Bình, Thị trấn Nưa, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa cho biết: "Đây là lễ hội truyền thống của chúng tôi, tổ chức nhiều đời nay mà thật sự đến 2019 mới được phục dựng thì là hơi muộn. Tôi hi vọng là sắp tới thì sẽ có sự quản lý bài bản, tổ chức tốt hơn nữa để thu hút ngày càng nhiều người biết đến".

Ông Lê Bật Hải, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Nưa, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa cho biết thêm: "Nhiều năm nay chúng tôi không nằm trong Ban Quản lý di tích, nên rất khó khăn trong công tác kêu gọi đầu tư tôn tạo, tu bổ, nâng cấp khu di tích".

Mặc dù sở hữu một quần thể các di tích mang đậm sắc màu lịch sử, gắn liền với những truyền thuyết dân gian như giếng Tiên, bàn cờ Tiên, động đào Ao Hóp,… nhưng thực tế, chỉ có các điểm Đền Nưa, đền Am Tiên và huyệt đạo trên đỉnh núi là được quan tâm đầu tư, nên được biết đến nhiều hơn so với các điểm di tích còn lại. Chính vì vậy, nếu có sự quản lý thống nhất, chuyên nghiệp, các điểm di tích này có lẽ sẽ không sơ sài như hiện nay.

Theo truyền thuyết dân gian, động đào Ao Hóp, gắn liền với câu chuyện về địa điểm tập luyện và sinh hoạt của nghĩa quân Bà Triệu. Tuy nhiên, sau nhiều năm không được quan tâm đầu tư đúng mức và thiếu vắng sự quản lý đồng bộ, quyết liệt từ phía các cơ quan chức năng, nơi đây đang dần trở thành phế tích.

Ông Lê Văn Sơn, Công chức văn hóa xã hội, UBND thị trấn Nưa, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa chia sẻ: "Do công tác quản lý, do sự đầu tư chưa kịp thời, vì vậy không những không phát huy được mà còn để khu di tích trở thành phế tích. Nên có sự nhìn nhận đúng đắn hơn về văn hóa vật thể cũng như phi vật thể, khơi dậy nguồn cảm hứng, đem lại giá trị tinh thần cho mỗi một người dân địa phương và phát triển du lịch".

Công tác quản lý Nhà nước có vai trò rất quan trọng trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị của các khu di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh và di sản văn hóa, đồng thời minh bạch hóa các hoạt động thu - chi tiền công đức, vật lễ cung tiến của người dân. Đã đến lúc, việc quản lý khu di tích lịch sử Quốc gia Đền Nưa - Am Tiên phải được nhìn nhận, đánh giá đúng tầm, để từ đó có giải pháp quyết liệt để khắc phục hạn chế, bất cập, đáp ứng nguyện vọng và mong mỏi của người dân cũng như góp phần phát triển di tích này trở thành điểm du lịch văn hóa, tâm linh trọng điểm của tỉnh và của cả nước.