Hiệu quả hoạt động của Quỹ hỗ trợ phát triển rừng

Theo quy định của pháp luật, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh, cá nhân hưởng lợi từ dịch vụ môi trường rừng như: thủy điện, nước sạch, du lịch sinh thái, nuôi trồng thủy sản, cơ sở sản xuất công nghiệp có sử dụng nước trong quá trình sản xuất hoặc các nhà máy phát thải khí CO2 phải chi trả dịch vụ môi trường rừng. Từ năm 2012 đến nay, Quỹ Bảo vệ phát triển rừng và phòng chống thiên tai Thanh Hóa đã tham mưu và trực tiếp đàm phán ký kết hợp đồng uỷ thác chi trả dịch vụ môi trường rừng với 30 doanh nghiệp có sử dụng dịch vụ môi trường rừng trên địa bàn tỉnh, với tổng số tiền thu  về đạt gần 125 tỷ đồng. Đây là nguồn lực quan trọng  góp phần thực hiện chủ trương xã hội hoá công tác bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn tỉnh. 

Để bảo đảm tiến độ và sự công khai minh bạch trong chi trả dịch vụ môi trường rừng, căn cứ vào nguồn thu, Quỹ Bảo vệ phát triển rừng và phòng chống thiên tai tỉnh đã xây dựng, hoàn thiện đề cương dự toán; tập trung hoàn thành công tác xây dựng bản đồ chi trả dịch vụ môi trường rừng và bản đồ lưu vực nơi cung ứng dịch vụ môi trường rừng, bảo đảm đầy đủ thông tin về chủ rừng, diện tích rừng được chi trả theo từng xã; phối hợp giải quyết những kiến nghị và phục vụ công tác kiểm tra, giám sát diện tích rừng đủ điều kiện cung ứng dịch vụ môi trường rừng, cập nhật bổ sung thông tin sau giải ngân tiền dịch vụ môi trường rừng.

Hàng năm, công tác chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng hàng năm cho các chủ rừng: tổ chức, UBND xã, cộng đồng dân cư, hộ gia đình… được Ban quản lý Quỹ thực hiện công khai, minh bạch theo đúng quy định của Nhà nước và có sự tham gia, giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước như Chi cục kiểm lâm, các hạt kiểm lâm, UBND các huyện, xã và nhân dân. Việc sử dụng tiền dịch vụ môi trường rừng cũng được các chủ rừng thực hiện đúng quy định. Đặc biệt, đối việc sử dụng tiền dịch vụ môi trường rừng của các cộng đồng dân cư đã được các thôn bản họp, lấy ý kiến thống nhất  của toàn thể người dân. Nội dung chi tập trung vào: chi trả công cho tổ tuần tra, bảo vệ rừng; chi cho việc chung của cộng đồng; dành một phần số tiền này để hình thành quỹ phát triển sinh kế, giúp cho các hộ dân có nhu cầu vay vốn phát triển kinh tế hộ, góp phần xóa đói, giảm nghèo. Nhiều cộng đồng đã sử dụng số tiền được chi trả để sửa chữa phòng học, nhà văn hoá thôn, mua sắm bàn ghế, loa đài, tu sửa kênh mương, đường xá, quy hoạch khu chăn nuôi trâu, bò tập trung hoặc sử dụng làm quỹ thôn để chi cho hội họp, tuần tra bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng... Mặc dù nguồn thu này chưa lớn, song đã phần nào giải quyết những khó khăn cho cộng đồng khi thực hiện các công việc chung của thôn bản.

Nguồn kinh phí thu được từ hoạt động ủy thác chi trả dịch vụ môi trường rừng, ngoài nhiệm vụ phân bổ, chi trả trực tiếp cho các chủ rừng và nhân dân tham gia công tác quản lý bảo vệ rừng, còn được sử dụng để thực hiện nhiệm vụ trồng rừng thay thế. Hàng năm, Ban quản lý Quỹ Bảo vệ phát triển rừng và phòng chống thiên tai đã tích cực phối hợp với Chi cục Kiểm lâm thành lập các đoàn công tác rà soát diện tích đất chưa có rừng tại các địa phương, đơn vị để thống nhất kế hoạch giao vốn trồng rừng thay thế; tham mưu cho Sở Nông nghiệp và PTNT thường xuyên tổ chức các đợt kiểm tra, đôn đốc kế hoạch trồng rừng hàng năm. Nhìn chung các Ban quản lý dự án cơ sở đã thực hiện tốt công tác trồng rừng thay thế, đảm bảo tiến độ, chất lượng rừng trồng, tỷ lệ cây sống cao.

Từ năm 2014 đến nay, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã phê duyệt 250 phương án trồng rừng thay thế và ban hành 09 quyết định giao kế hoạch vốn trồng rừng thay thế cho các địa phương, đơn vị, với tổng số vốn đã phân bổ là 70.280 triệu đồng, để trồng 6.998,5 ha, trong đó  rừng phòng hộ, rừng đặc dụng là 1.184,0 ha, rừng sản xuất là 5.794,5 ha. Với kết quả nêu trên, tỉnh ta đã thực hiện đạt 213% so với kế hoạch trồng rừng thay thế Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn giao.

Trong 10 năm qua, hoạt động chi trả dịch vụ môi trường rừng được thực hiện nghiêm túc, đúng thời gian, đúng đối tượng và công khai, minh bạch, không chỉ tạo niềm tin cho các cá nhân và doanh nghiệp sử dụng dịch vụ môi trường rừng đóng góp cho Quỹ,  mà đã tác động vô cùng mạnh mẽ đến công tác bảo vệ và phát triển rừng, Đến nay, toàn tỉnh có 398.198 ha trên tổng số 600.000 ha rừng có cung ứng dịch vụ môi trường, chiếm 61,4% diện tích rừng toàn tỉnh, tập trung tại 12 huyện miền núi còn gặp nhiều khó khăn của tỉnh. Tình hình an ninh rừng trên địa bàn lưu vực chi trả dịch vụ môi trường rừng tiếp tục ổn định, không có tụ điểm, điểm nóng về vi phạm an ninh rừng, công tác phòng cháy chữa cháy rừng cũng được thực hiện đồng bộ và hiệu quả. Đặc biệt, nguồn kinh phí từ chi trả dịch vụ môi trường rừng cũng góp phần hỗ trợ sinh kế, nâng cao nhận thức của nhân dân về công tác quản lý bảo vệ rừng.

Những tác động nêu trên cho thấy, Quỹ Bảo vệ phát triển rừng và phòng chống thiên tai nói chung, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng nói riêng trên địa bàn tỉnh đã thực sự đi vào cuộc sống, tạo dựng lòng tin, từ đó thúc đẩy người dân tích cực tham gia trồng, bảo vệ rừng, góp phần ổn định an ninh chính trị, an toàn xã hội tại các địa phương miền núi trong tỉnh. Những đồi núi trọc đang được hồi sinh, những cánh rừng nguyên sinh được gìn giữ , kết quả đó có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ cán bộ, nhân viên đang công tác tại Quỹ bảo vệ phát triển rừng và phòng chống thiên tai tỉnh Thanh Hóa.

Qua 10 năm thực hiện chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng gắn với hoạt động quản lý Quỹ, Quỹ Bảo vệ phát triển rừng và phòng chống thiên tai tỉnh Thanh Hoá đã tạo ra sự chuyển biến tích cực trong việc huy động các nguồn lực xã hội, khẳng định là hướng đi đúng đắn, từng bước đi vào cuộc sống, tạo nên một nguồn lực tài chính mới ngoài ngân sách, mang tính ổn định, bền vững, phục vụ công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng. Qua đó, góp phần tạo ra nhiều việc làm, cải thiện sinh kế, tăng thu nhập, nâng cao đời sống của người làm nghề rừng và đồng bào các dân tộc ở các vùng miền núi tỉnh Thanh Hoá./.

Mai Ngọc- Quan Hòa/Phóng sự chuyên đề ngày 24.5