Tập kết ra Bắc năm 1954 - Cuộc chuyển quân lịch sử

Theo nội dung của Hiệp định Giơnevơ, lực lượng vũ trang hai bên sẽ tập kết ở hai miền Bắc - Nam, nước ta tạm thời chia cắt, hai năm sau sẽ tổ chức tổng tuyển cử thống nhất đất nước. Tuy nhiên, với tầm nhìn xa, trông rộng, thấy trước dã tâm của kẻ thù là phá hoại Hiệp định Giơnevơ, chia cắt nước ta lâu dài, đàn áp, trả thù những người kháng chiến, Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quyết định bố trí một bộ phận cán bộ, đảng viên ở lại miền Nam để lãnh đạo cuộc chiến đấu; đồng thời, đưa hàng vạn đồng bào, con em các gia đình cách mạng đi cùng với bộ đội và cán bộ tập kết ra Bắc để tiếp tục học tập, nhằm đào tạo đội ngũ cán bộ, vừa phục vụ xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, vừa chuẩn bị lực lượng cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam và tái thiết đất nước sau chiến tranh.

Ông Ksor Phước, Nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Nguyên Ủy viên Ban Thường vụ Quốc hội, Chủ tịch Hội đồng dân tộc Quốc hội cho biết: "Quyết định đưa cán bộ chiến sĩ miền Nam tập kết ra Bắc thể hiện tư tưởng xuyên suốt của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Nước Việt Nam là 1, dân tộc Việt Nam là 1; cách mạng là liên tục. Tầm nhìn chiến lược không chỉ có giá trị đến năm 1975 mà có giá trị đến sau này, đến bây giờ vẫn có giá trị".

Cùng với một số địa phương khác ở miền Bắc, Thanh Hóa được lựa chọn là nơi đón tiếp cán bộ, chiến sĩ và đồng bào miền Nam tập kết. Ngày 25/9/1954, đoàn chuyển quân đầu tiên ở khu vực Hàm Tân - Xuyên Mộc cập bến Sầm Sơn. Đến ngày 08/02/1955, chuyến tàu cuối cùng chuyển quân ở Nam Bộ rời Cà Mau, lên đường tập kết ra Bắc. Trong cuộc chuyển quân này, riêng Thanh Hoá đã đón tiếp 7 đợt, với gần 57 nghìn cán bộ, chiến sỹ, thương - bệnh binh, học sinh, thân nhân cán bộ cách mạng miền Nam tập kết ra Bắc.

Sau các đợt tập kết, cán bộ, chiến sĩ, đồng bào miền Nam được bố trí tiếp tục theo học tại các cơ sở đào tạo; biên chế vào lực lượng vũ trang, học tập, rèn luyện và trưởng thành trên đất Bắc; đóng góp xứng đáng cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; xây dựng và phát triển nền kinh tế - xã hội khi hòa bình lập lại. Nghĩa tình sâu nặng của Nhân dân Thanh Hoá nói riêng, Nhân dân miền Bắc nói chung, đã nhường cơm sẻ áo, đùm bọc chở che như đối với những người thân ruột thịt trong gia đình, luôn khắc sâu trong trái tim những người con miền Nam trong suốt những tháng năm tập kết trên đất Bắc, và cho đến tận bây giờ.

Ông Huỳnh Minh Sơn, Cựu học sinh miền Nam chia sẻ: "Năm ấy Nông Cống mất mùa, đói hết. Đào củ chuối lên, ngâm hết chát, rồi độn cơm ăn. Tui tôi ở 4, 5 đứa. Gia đình có cái gì ăn được là họ cho mình".

Thiếu tướng Trần Văn Niên, Nguyên Phó Tư lệnh Quân khu 9 cho biết: "Người Bắc đối với người Nam tập kết ra tình sâu nghĩa nặng. Lúc đó dân đói, thiếu ăn, mà một mực lo cho bộ đội miền Nam ăn đủ, ngủ ấm. Từ tình cảm đó, bản thân tôi thấy rất ấp lòng. Xa quê hương, chỉ còn biết lo học hành, công tác, chấp hành nghiêm kỷ luật quân đội, sẵn sàng nhận mọi nhiệm vụ". 

Cuộc chuyển quân, tập kết cán bộ, chiến sỹ và đồng bào miền Nam ra Bắc năm 1954-1955 không chỉ là đợt chuyển quân thông thường, mà còn là đợt chuyển quân, tập kết thực hiện chủ trương, chính sách về quản lý, đãi ngộ, sử dụng và bồi dưỡng - đào tạo đội ngũ cán bộ, chiến sĩ của Đảng; thể hiện một tình cảm hết sức sâu nặng của Trung ương Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh, của Nhân dân miền Bắc đối với đồng bào miền Nam ruột thịt; khẳng định chân lý "Nước Việt Nam là một, dân tộc Việt Nam là một". 70 năm trôi qua, nhưng tầm vóc, ý nghĩa và những bài học đúc rút từ sự kiện lịch sử này vẫn còn nguyên giá trị đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.