Thành phố Thanh Hóa 220 năm hình thành xây dựng và phát triển

Mở đầu cho sự phát triển của tỉnh lỵ Thanh Hóa, vào năm Nhâm Tuất 1802 Nguyễn Ánh lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Gia Long, ngay sau đó tháng 5/1804 năm Giáp Tý, triều Gia Long thứ 3 đã ra chỉ dụ dời trấn thành Thanh Hoa từ làng Dương Xá, xã Thiệu Dương, huyện Thiệu Hóa về làng Thọ Hạc và gọi là Hạc Thành (thành Chim Hạc) làm trấn lỵ. Từ đó Hạc Thành trở thành trung tâm kinh tế, văn hóa của trấn Thanh Hoa và là một trong 29 doanh trấn của nước ta thời đó. Đến năm 1889 thành lập thị xã Thanh Hóa.

Sau khi Cách mạng Tháng 8/1945 thành công, ngày 15/11/1945, tại Nhà máy Đèn, phường Ba Đình, Chi bộ Đảng đầu tiên của thị xã Thanh Hóa được thành lập. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và với vị trí địa lí chiến lược, thị xã Thanh Hóa luôn là hậu phương vững chắc của cả nước trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược, để từ đây ông cha ta ra Bắc, vào Nam đánh bại kẻ thù xâm lược, giành lại độc lập cho Tổ quốc.

Từ dấu mốc quan trọng năm 1994, Thủ tướng Chính phủ ký Nghị định số 37 nâng cấp thị xã Thanh Hóa là đô thị loại III trực thuộc tỉnh. Đến năm 2004, thành phố Thanh Hóa được công nhận là đô thị loại II, đến năm 2014, thành phố được Thủ tướng Chính phủ công nhận là đô thị loại I. Ngày 9/12/2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa 14 ban hành Nghị quyết 1108 về việc thành lập các phường thuộc thành phố Thanh Hóa, theo đó thành phố có 34 phường, xã như hiện nay.

Sau 30 năm nỗ lực chuyển mình từ thị xã nhỏ bé lên thành phố, 10 năm từ đô thị loại II trở thành đô thị loại I. Sau mỗi chặng đường đô thị Thanh Hóa lại có một dấu ấn, diện mạo mới.

Ông Hoàng Văn Thịnh – nguyên Bí thư Thành ủy thành phố Thanh Hóa bày tỏ: "Nhìn lại lịch sử 220 năm, tôi thấy tự hào khi thấy thành phố Thanh Hóa phát triển như thế nào. Nếu mà so về không gian đô thị, dân số và quy mô thì tôi rất mừng vì chúng ta một trong những thành phố trong top các thành phố trực thuộc tỉnh lớn, ít thành phố có không gian lớn và mạnh như thế này". 

Đặc biệt, trong 10 năm trở lại đây (2014 - 2024) thành phố kết hợp hài hòa, sáng tạo giữa các cơ chế, chính sách đặc thù mà tỉnh dành cho mình với việc khơi thông nguồn lực bên trong để xây dựng, kiến thiết thành phố thật sự xứng tầm là "trái tim" của cả tỉnh. Theo đó thành phố lấy trung tâm đô thị hiện hữu làm hạt nhân, hình thành khung cấu trúc đô thị "3 trục phát triển - 6 trung tâm - 1 hành lang sinh thái tự nhiên", cùng với thực hiện 6 vấn đề lớn để cụ thể hóa Nghị quyết số 05 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về xây dựng và phát triển thành phố Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết 38 về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố. Trong thập niên qua dưới sự lãnh đạo kịp thời, sát sao, hiệu quả của Tỉnh ủy, sự nỗ lực, cố gắng của Đảng bộ, chính quyền, các tầng lớp Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp, tốc độ đô thị hóa thành phố được đẩy nhanh.

Nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị, dịch vụ thương mại quy mô lớn, hiện đại đã được đầu tư xây dựng tạo nên dáng vóc của thành phố Thanh Hóa hiện hữu trên những tuyến đại lộ, các khu đô thị, trung tâm thương mại được đầu tư xây mới hiện đại… Đây là những điểm nhấn về kiến trúc và cảnh quan đô thị, tạo ra diện mạo mới theo hướng văn minh, hiện đại cho thành phố, góp phần nâng cao "sức hút" của thành phố đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Ông Nguyễn Văn Hưng, Thành ủy viên, Trưởng phòng Đô thị thành phố cho biết: "Trong thời gian tới, Phòng quản lý đô thị tiếp tục phối hợp với các phòng, ban để tổ chức triển khai có hiệu quả kế hoạch phát triển đô thị thành phố Thanh Hóa, để phấn đấu đến năm 2030 thành phố Thanh Hóa trở thành đô thị thông minh, văn minh, hiện đại, xứng đáng với kỳ vọng của cán bộ, đảng viên và Nhân dân trên địa bàn thành phố Thanh Hóa".

Cùng với tiềm lực mạnh về kinh tế cùng sự quyết liệt trong chỉ đạo, triển khai thực hiện của Thành ủy, UBND thành phố, kinh tế - xã hội có bước phát triển nhanh, mạnh, cơ cấu các ngành kinh tế chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng ngành công nghiệp, dịch vụ, giảm dần tỷ trọng ngành nông nghiệp. Minh chứng rõ nhất là giai đoạn 2021- 2024, tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân đạt 10%. Tốc độ tăng giá trị sản xuất ngành công nghiệp - xây dựng bình quân đạt 10,64%; giá trị xuất khẩu hàng hóa và doanh thu dịch vụ đạt 40.396 triệu USD (bình quân tăng 13,4%/năm). Thành phố đứng đầu 27 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh về xếp hạng mức độ chuyển đổi số. Công tác cải cách hành chính thành phố được triển khai đồng bộ và đạt kết quả tích cực. 100% cơ quan Nhà nước trên địa bàn thành phố kết nối, sử dụng hệ thống TD-Office phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành.

Chỉ tính năm 2024, tổng giá trị sản xuất đạt 81,220 tỷ đồng xếp thứ 2 toàn tỉnh, chiếm tỷ trọng 18,4% giá trị xản suất của tỉnh; thu ngân sách Nhà nước đạt 4.158,8 tỷ đồng đạt 118% dự toán thành phố giao. Tổng huy động vốn đầu tư phát triển đạt 27.973 tỷ đồng, tăng 6,7% so với cùng kỳ, chiếm tỷ trọng 20,08% vốn đầu tư cả tỉnh. Thành phố có 9.468 doanh nghiệp hoạt động chiếm 52% tổng số doanh nghiệp toàn tỉnh, trong đó có trên 139 đơn vị tham gia xuất khẩu. Những con số "biết nói" ấy như lời khẳng định thành phố Thanh Hóa luôn là "đầu tàu" kinh tế của quê hương Thanh Hóa

Cùng với những điểm sáng trong bức tranh kinh tế, các lĩnh vực văn hóa - xã hội cũng có nhiều chuyển biến tích cực, thành phố tiếp tục đẩy mạnh thực hiện xây dựng "Đô thị văn minh – Công dân thân thiện" trọng tâm là cuộc vận động "Người dân thành phố nói lời hay làm việc tốt hành động thân thiện". Thể thao thành tích cao ở vị trí top đầu của tỉnh; giáo dục - đào tạo luôn giữ vững top đầu của tỉnh về kết quả kỳ thi THPT hàng năm và thi vào trường chuyên Lam Sơn. Các chính sách an sinh xã hội, nhất là chính sách đối với đồng bào sinh sống trên sông, việc thực hiện Chỉ thị 22 của BTV Tỉnh ủy về cuộc vận động hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, hộ gia đình chính sách, hộ còn khó khăn về nhà ở trên địa bàn tỉnh trong 2 năm 2024 - 2025… các gia đình chính sách, các đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn luôn được thành phố quan tâm chỉ đạo; quốc phòng an ninh được giữ vững, trật tự an toàn xã hội được đảm bảo, tạo môi trường thuận lợi cho kinh tế xã hội phát triển.

Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh. Từ một Đảng bộ nhỏ bé với 3 đảng viên, đến nay Đảng bộ thành phố lớn mạnh nhất cả tỉnh với 107 tổ chức cơ sở Đảng, gần 25.000 đảng viên; Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể thành phố xây dựng được nhiều mô hình hay, cách làm hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực, khối đại đoàn kết toàn dân được củng cố và tăng cường. Ông Trần Huy Tưởng, phường Phú Sơn, thành phố Thanh Hóa cho biết: "Việc sáp nhập Đông Sơn vào thành phố Thanh Hóa cũng là một trong những dấu ấn, đồng thời cũng là động lực để thành phố Thanh Hóa xây dựng phát triển, trở thành một trong những top đầu của cả nước".

Anh Lê Ngọc Anh, Bí thư Thành đoàn thành phố Thanh Hóa cũng bày tỏ quyết tâm: "Tuổi trẻ thành phố hôm nay xây dựng hoài bão lớn, chung sức, đồng lòng, sáng tạo, gặt thành công, ra sức thi đua học tập, trau dồi phẩm chất đạo đức cách mạng, hăng hái tham gia lao động sản xuất, góp phần xây dựng Đảng bộ, hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh, toàn diện. Đóng góp sức trẻ, tinh thần, sự sáng tạo vào phát triển kinh tế xã hội, giữ gìn an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Tiên phong trong chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, cống hiến sức mình vào sự phát triển không ngừng nghỉ của thành phố Thanh Hóa văn minh và thân thiện".

Từ mốc son lịch sử mùa xuân năm 1804, trải qua 220 năm với bao thăng trầm, tin tưởng rằng, một thành phố với bề dày truyền thống lịch sử, văn hóa, luôn có những cách làm mới, bước đi đột phá với nhiều dấu ấn nổi bật đã được khẳng định trong thời gian qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân thành phố sẽ có đủ quyết tâm khát vọng cống hiến để huy động sức mạnh tổng hợp tiến những bước dài, vững chắc, tiếp tục chinh phục những mục tiêu lớn, mục tiêu quan trọng mà thành phố đã đề ra để thành phố vươn mình như những cánh chim hạc bay cao, bay xa hơn.